Somut Olmayan Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliğine Bir Örnek: Ormana Gılamıklı Dokuma Kumaşları

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 7, 255 - 268, 29.12.2023

Çimen Bayburtlu

Öz

Somut olmayan kültürel miras, toplumsal kimliğin şekillenmesinde önemli bir rol oynayan gelenekler, görenekler, kültürel değerler, sanat gibi unsurları içeren ve toplumun belleğini yansıtan bir göstergedir. Kültürel mirasın sürdürülebilirliği, gelecek nesillerin bu değerleri anlamaları, benimsemeleri, geliştirmeleri ve yaygınlaştırmaları için kritik bir öneme sahiptir. Bu bağlamda bu çalışmanın konusu olan Gılamıklı dokuma kumaşları, bölgenin tarihi, coğrafyası ve toplumsal değerlerini yansıtan önemli bir kültürel değer olarak kabul edilmektedir.
Bu çalışma, sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde sıfır atık tasarım anlayışıyla gerçekleştirilmiş ve bu bölgenin kültürel mirasını yansıtan önemli unsurları taşıyan Gılamıklı dokuma kumaşlarının görünürlüğünü, bilinirliğini ve tanınırlığını artırmayı amaçlamıştır. Bu amaçla "Ormana Gılamıklı Dokumalarına MERHABA" adlı sergi düzenlenmiş ve bu sergide ev tekstili olarak kullanılmak üzere üretilen farklı renk ve boyutlardaki kumaşlar üst giyim koleksiyonu olarak tasarlanmıştır. Bu çalışma, literatür taraması ve deneysel tasarım yaklaşımı ile yürütülmüş ve materyali, yazar tarafından 05-15 Haziran 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen sergide yer alan ürünlerdir. Çalışmanın örneklemini bu sergi için hazırlanan koleksiyondan seçilen 6 ürün oluşturmuştur.
Sonuç olarak, bu çalışmanın amacı, özellikle kadın giyiminde yerel dokumaların kullanımına yönelik güncel tasarım önerileri sunarak kültürel mirasın korunmasında yerel üreticilere destek sağlamaktır. Çalışmada yer alan öneriler, sürdürülebilir moda yaklaşımlarının uygulanmasında farklı bir perspektif sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ormana Gılamıklı dokuma kumaşları, Sürdürülebilirlik, El sanatları, Sıfır atık, Tasarım

Teşekkür

Ev tekstili ürünü olarak hazırlanmış Ormana Gılamıklı kumaşlarını gönderen Halk Eğitim ATASEM Kursu Yetkililerine ve İbradi Belediyesi Yetkililerine, belediye ile iletişime geçip dokumaların gönderilmesine destek sağlayan Doç. Dr. Nevin KARABIYIK YERDEN’e ve giysilerin dikimi aşamasında destek veren Dr. Mine Şakire ARIK DERİN’e teşekkürlerimi sunarım.

An Example of Sustainability of Intangible Cultural Heritage: Woven fabrics from Ormana Gılamıklı

Öz

Intangible cultural heritage is an indicator that includes elements such as traditions, customs, cultural values, and art, which play an important role in shaping social identity and reflect the memory of the society. The sustainability of cultural heritage is critical for future generations to understand, adopt, develop and disseminate these values. In this context, Gilamıklı woven fabrics, which are the subject of this study, are considered as an important cultural value reflecting the history, geography and social values of the region.
This study was carried out with a zero waste design approach within the framework of the principle of sustainability and aimed to increase the visibility, awareness and recognition of Gılamıklı woven fabrics, which carry important elements reflecting the cultural heritage of this region. For this purpose, an exhibition titled "HELLO to Ormana Gılamıklı Weavings" was organised and fabrics of different colours and sizes produced for use as home textiles were designed as an upper garment collection. This study was conducted with a literature review and experimental design approach and its material was the products in the exhibition held by the author between 05-15 June 2023. The sample of the study consisted of 6 products selected from the collection prepared for this exhibition.
As a result, the aim of this study is to protect cultural heritage and support local producers by providing up-to-date design suggestions for the use of local weavings, especially in women's clothing. The suggestions in the study offer a different perspective on the implementation of sustainable fashion approaches.

Anahtar Kelimeler

Ormana cotton woven fabrics, Sustainability, Handcrafts, Zero waste, Design

Kaynakça

• Grobar, L. M. (2019). Policies to promote employment and preserve cultural heritage in the handicraft sector. International Journal of Cultural Policy, 25(4), 515-527.
• Noprisson, H., Ermatita, E., Abdiansah, A., Ayumi, V., Purba, M., & Utami, M. (2021, October). Hand-Woven Fabric Motif Recognition Methods: A Systematic Literature Review. In 2021 International Conference on Informatics, Multimedia, Cyber and Information System (ICIMCIS (pp. 90-95). IEEE.
• Pandey, R., Gupta, V., Pandit, P., Rohit, K., & Pandey, S. (2022). Textile Intangible Cultural Heritage of the World. Handbook of Museum Textiles, 1, 19-37.
• Temesgen, A. G., Tursucular, O. F., Eren, R., & Ulcay, Y. (2018). The art of hand weaving textiles and crafting on socio-cultural values in Ethiopian. International Journal of Advanced Multidisciplinary Research, 5(12), 59-67.
• Yanpisit, K. (2022). Phu Tai textiles as a cultural heritage of the nation. Asian Journal of Traditional and Innovative Arts and Textiles, 1(2), 61-83.
• Url-1. Anonim, Ormana Mahallesinde Gılamıklı Dokumacılığı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://antalya.ktb.gov.tr/TR-336566/ormana-mahallesinde-Gılamıklı-dokumaciligi.html#:~:text=G%C4%B1lam%C4%B1k%20dokuma%20%C4%B0brad%C4%B1'ya%20ba%C4%9Fl%C4%B1,Ormana%20bezi%E2%80%9D%20ad%C4%B1yla%20da%20tan%C4%B1nmaktad%C4%B1r. (Erişim Tarihi: 20 Eylül 2023).
• Url-2. Anonim, Gılamıklı Dokuma Nedir, Gılamıklı Kumaş Özellikleri, Tekstil Sayfası https://tekstilsayfasi.blogspot.com/2021/08/Gılamıklı-dokuma-nedir-Gılamıklı-kumas-ne.html (Erişim Tarihi: 21 Eylül 2023).
• Url-3. Anonim, (2022), 40 Yıldır Unutulan Sanatı, 150 Yıllık Tezgâhta Canlandırdı 150 Yıllık Tarihi El Tezgahında 30 Yıldır Dokumacılık Yapıyor, Haber Türk, https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/93411454-40-yildir-unutulan-sanati-150-yillik-tezgahta-canlandirdi150-yillik-tarihi-el-tezgahinda-30 (Erişim Tarihi: 13 Eylül 2023).
• Url-4. Anonim, (2022). “Gılamıklı Dokuma ‘Kültürel Miras’ Listesinde”, Akdeniz Gerçek, https://www.akdenizgercek.com.tr/Gılamıklı-dokuma-kulturel-miras-listesinde (Erişim Tarihi: 13 Eylül 2023).
• Url-5. Anonim, (2023). Ormana’da Gelenekler Yaşatılıyor, Akdeniz Gerçek, https://www.akdenizgercek.com.tr/ormanada-gelenekler-yasatiliyor (Erişim Tarihi: 13 Eylül 2023).