İzmir’deki Aile Hekimliği Asistanlarının Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 9 - 17, 28.02.2021

Elif Çetin Esra Meltem Koç , Hilal Aksoy

https://doi.org/10.17942/sted.781875

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı çocuk istismar ve ihmali konusunda İzmir’deki aile hekimliği araştırma görevlilerinin bilgi düzeyleri ve ilişkili faktörlerin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel tipte olan bu çalışma 15.04.2018–15.10.2018 tarihleri arasında İzmir ilinde Aile Hekimliği anabilim dalında asistanlık eğitimi veren 4 hastanede gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 17 soruluk sosyodemografik veri anketi ve hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla “Çocuk İstismarı ve İhmali Bilgi Testi” kullanılmıştır. İstatistiksel analiz SPSS Statistics Ver. 22.0 programı ile yapıldı. İstatistiksel analiz sonuçlarının değerlendirilmesinde p< 0.05 anlamlı farklılığın göstergesi olarak kabul edildi.
Bulgular: Çalışmaya 88’i (%67,7) kadın, 42’si (%32,3) erkek olmak üzere toplam 130 aile hekimliği araştırma görevlisi katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 27,8±2,5 idi. Tıp fakültesinde çocuk istismarı ve ihmali eğitimi alanların ortalama puanı (35,08±3,74) tıp fakültesinde çocuk istismarı ve ihmali eğitimi alamayanların ortalama puanına (32,73±7,0) göre daha yüksek bulundu. Çalışmamıza katılan asistanlardan 19’u (%14,6) meslek hayatı boyunca çocuk istismar vakası tespit ettiği ve tespit eden hekimlerin %78,9’unun en çok “bildirim yapma ve yasal süreç” konusunda zorlandıkları belirlendi. Çalışmamızdaki hekimlerin %50,7’sinin çocuk istismarı ve ihmali hakkında kendilerini yetersiz gördüğü, 126’sının (%96,9) çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgilenme ihtiyacı duyduğu saptandı. Kadınların “Çocuk İstismarı ve İhmali Bilgi Testi”nden aldıkları ortalama puan (34,75±4,95) erkeklerin ortalama puanına (31,8±7,0) göre daha yüksek saptandı ve istatiksel olarak anlamlı bulundu (p=0,014).
Sonuç: Aile hekimleri biyopsikososyal yaklaşım modeli ile önemli bir halk sağlığı sorunu olan çocuk ihmali ve istismarı ile mücadelede üzerine düşen görevlerini yerine getirmelidir. Aile hekimlerinin bu görevi etkin ve etkili bir şekilde yerine getirebilmeleri için, mezuniyet öncesi ve sonrasında gerekli eğitimler verilerek bu konudaki bilgi ve duyarlılık düzeyleri artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

çocuk istismarı, çocuk ihmali, aile hekimi

Kaynakça

• 1. WHO. World Report on Violence and Health; Child Abuse and Neglect by Parents and other Caregivers, Geneva. 2002; 60.
• 2. Turhan E, Sangün Ö, İnandı T. Child abuse and prevention in primary care, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2006; 15(9): 153–157.
• 3. Güner Şİ, Güner S, Şahan MH. A social and medical problem of children: Abuse. Van Tıp Dergisi 2010;17 (3): 108-113.
• 4. Yarar F, Yarış F. Birinci basamakta çocuk istismarı ve ihmaline yaklaşım. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2011;15(4):178-183.
• 5. Bülent KB, Biçer Ü, Gökalp AS. Çocuk istismar›. Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Dergisi 2004;47:140-51.
• 6. Kılıç A, Özçetin M. Çocuk istismarı ve ihmalini önlemede kanıta dayalı yaklaşımlar. Fırat Tıp Dergisi. 23(3) 107–112, 2018.
• 7. Ozbaran B, Erermis S, Bukusoğlu N, Bildik T, Tamar M, Ercan E. et al. S. Social and emotional outcomes of child sexual abuse: A clinical sample in Turkey. Journal of Interpersonal Violence 24(9):1478–1493, 2009.
• 8. Koç EM, Şahin Dağlı F. Çocuk istismarına toplumsal bakış: Aile hekiminin bilinçlendirme ve koruma sorumluluğu. Aile Hekimliğinde Sosyal Psikiyatri ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. s.26-30.
• 9. Kurt S. Çocuk haklarına ilişki̇n mevzuat ve uygulamalar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2016; 36: 99–127.
• 10. Alparslan AH. Çocukluk döneminde cinsel istismar. Kocatepe Tıp Dergisi, Afyonkarahisar, 2014;15(2):194-201.
• 11. Yaman S. Cumhuriyet Üniversitesi hastanesinde çalışan araştırma görevlisi hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (uzmanlık tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2017.
• 12. Demir H. Edirne ili aile sağlığı merkezlerinde görevli hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi, farkındalık ve tutumlarının belirlenmesi (uzmanlık tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı.; 2012.
• 13. Kara Ö. Ankara ilinde görev yapan pediatri asistanları, uzmanları ve pratisyen hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi düzeyleri ve yaklaşımlarının karşılaştırılması (uzmanlık tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2010.
• 14. Türker G. Aile Hekimleri, hemşire ve ebelerin çocuk istismari ve ihmali konusunda farkindalik düzeyleri : Burdur örneği. (yüksek lisans tezi). Konya; 2017.
• 15. Pakiş İ, Demir F, Bektaş G, Altun U, Yıldırım S. Investigation of the awareness and knowledge about child abuse and negligence among doctors and nurses working in the east part of turkey. Rom. J. Leg. Med 2015; 23(2): 151–156.
• 16. Özen M, Ramadan H, Vural S, Coşkun F. Acil sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali hakkında genel bilgilerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory 2017; 8(1): 16–22.
• 17. Gölge ZB, Hamzaoglu N, Turk B. Assesment of Medical Staff Awareness About Child Abuse and Neglect. J For Med 2012;26(2): 86-96.
• 18. Solak Y, Yoldascan BE, Okyay RA. Assessment of the knowledge, awareness, and attitudes of family physicians in Adana regarding child abuse and neglect. Journal of Public Health: From Theory to Practice 2020 https://doi.org/10.1007/s10389-020-01220-3.
• 19. Kocaer Ü. Hekim ve hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri (yüksek lisans tezi). Istanbul: Marmara Üniversitesi; 2006.
• 20. Lazenbatt A, Freeman R. Recognizing and reporting child physical abuse: A survey of primary healthcare professionals. Journal of Advanced Nursing 2006; 56(3): 227–236.
• 21. Kamiloğlu M. Ankara ilinde görev yapan aile hekimliği asistanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. (tıpta uzmanlık tezi). Ankara; 2018.
• 22. Al-Moosa A, Al-Shaiji J, Al-Fadhli A, Al-Bayed K, Adib SM. Pediatricians' knowledge, attitudes and experience regarding child maltreatment in Kuwait. Child Abuse and Neglect. 2003; 27(10): 1161–1178.
• 23. Bahadır V. Kocaeli üniversitesi tıp fakültesi uzmanlık öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi, tutum ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi ile eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi (uzmanlık tezi). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2018.
• 24. Regnaut o, Jeu-Steenhouwer M, Manaouil C, Gignon M. Risk factors for child abuse: Levels of knowledge and difficulties in family medicine. A mixed method study. BMC Res. Notes 2015; 8(1): 4–9.
• 25. Yadav S, Goel SK. A prospective study to evaluate the knowledge about child abuse amongst family physicians. Pravara Medical Review 2018; 10(2): 4–8.
• 26. Özyürek A, Çetin A, Yıldırım R. Aile hekimi ve öğretmenlerin çocuk ihmal ve istismarı konusundaki görüş ve tutumları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2018;7(1): 436–453.