Öz
Giriş: Diyabeti olan bireyler ile bakım verenler çoğunlukla duygusal ve sosyal ilişki içerisindedirler. Araştırma, diyabetli bireylerde hastalığı kabul düzeyi ve diyabetli bireylerin bakımından sorumlu bireylerde bakım verme yükünün belirlenmesi amacıyla kesitsel ve tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Metod: Araştırma Eylül 2016–Nisan 2018 tarihleri arasında bir üniversite hastanesi Endokrin ve Metabololizma Polikliniği’nde yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak diyabetli bireyler için “Diyabetli Birey Tanıtım Formu”, “Hastalığı Kabul Ölçeği”, bakım veren bireyler için “Bakım Veren Tanıtım Formu” ve “Bakım Verme Yükü Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmamıza katılan diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi (AIS) puan ortalaması 23.67±8.64, diyabetli bireylere bakım verenlerin bakım verme yükü puan ortalaması ise 34.78±17.56 olarak bulunmuştur. AIS puanı ile diyabetli bireyin çalışma durumu, eğitim düzeyi, diyabet eğitimi alma durumu, göz ve böbrek komplikasyonları varlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p>0.05). Bakım verme yükü ile bakım verenlerin tanıtıcı özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p<0.05). Diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi puan ortalaması ile bakım verenlerin bakım verme yükü puan ortalaması arasında negatif yönde zayıf bir ilişki bulunmuştur (r=-.216).
Sonuç: Araştırma sonucunda diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyinin ve bakım vericilerin bakım verme yükünün orta düzeyde olduğu görülmektedir. Diyabetin yönetimi genellikle bakım veren/aile ilişkisi bağlamında gerçekleşmektedir. Bu nedenle bakım verenlerin sağlık profesyonelleri tarafından diyabet yönetim programına katılmaları teşvik edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Forouhi NG, Wareham NJ. Epidemiology of diabetes. Medicine (Abingdon). 2014;42(12):698-702.
- 2. International Diabetes Federation (IDF). Diabetes Atlas 9th edition 2019. Erişim adresi: http://www.idf.org/diabetesatlas. Erişim tarihi: 20.06.2020
- 3. Nicolucci A, Kovacs Burns K, Holt RI, Comaschi M, Hermanns N, Ishii H, et al. Diabetes Attitudes, Wishes and Needs second study (DAWN2): cross-national benchmarking of diabetes-related psychosocial outcomes for people with diabetes. Diabet Med. 2013;30(7):767-77.
- 4. Akpınar NB, Ceran MA. Kronik Hastalıklar ve Rehabilitasyon Hemşireliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2019;3(2):140-52.
- 5. Rogon I, Kasprzak Z, Szczesniak L. Perceived quality of life and acceptance of illness in people with type 2 diabetes mellitus. Prz Menopauzalny. 2017;16(3):79-85.
- 6. Büyükkaya Besen D, Esen A. The Adaptation of the Acceptance of Illness Scale to the Diabetic Patients in Turkish Society. TAF Prev Med Bull. 2011;10(2):155-64.
- 7. Schmitt A, Reimer A, Kulzer B, Haak T, Gahr A, Hermanns N. Assessment of diabetes acceptance can help identify patients with ineffective diabetes self-care and poor diabetes control. Diabet Med. 2014;31(11):1446-51.
- 8. Costa S, Leite A, Pinheiro M, Pedras S, Pereira MG. Burden and quality of life in caregivers of patients with amputated diabetic foot. Psych J. 2020.
- 9. Jorwal P, Verma R, Balhara YPS. Psychological health of caregivers of individuals with type 2 diabetes mellitus: A cross-sectional comparative study. Journal of Social Health and Diabetes. 2015;3(02):095-101.
- 10. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat A. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Piskiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(3):513-52.
- 11. International Diabetes Federation (IDF). World diabetes day 2018. Erişim adresi: https://idf.org/54-our-activities/171-world-diabetes-day. Erişim tarihi: 20.06.2020.
- 12. The Lancet Diabetes E. Family matters in diabetes care. Lancet Diabetes Endocrinol. 2018;6(12):911.
- 13. Schmitt A, Reimer A, Kulzer B, Icks A, Paust R, Roelver KM, et al. Measurement of psychological adjustment to diabetes with the diabetes acceptance scale. J Diabetes Complications. 2018;32(4):384-92.
- 14. Taşkın Yılmaz F, Şahin DA, Türesin AK. Tip 2 diyabetli bireylerde hastalığı kabul düzeyinin glisemik kontrol ile ilişkisi. Cukurova Med J. 2019;44(4):1284-91.
- 15. Stojković S, Prlić N. Effect of faith on the acceptance of chronic disease patients. South Eastern Europe Health Sciences Journal. 2012;2(1):52-61.
- 16. İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması Geçerlilik ve Güvenilirliği Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2008;11(4):85–95.
- 17. Rintala T-M, Jaatinen P, Paavilainen E, Åstedt-Kurki P. Interrelation between adult persons with diabetes and their family: a systematic review of the literature. Journal of family nursing. 2013;19(1):3-28.
- 18. Samuel-Hodge CD, Headen SW, Skelly AH, Ingram AF, Keyserling TC, Jackson EJ, et al. Influences on day-to-day self-management of type 2 diabetes among African-American women: spirituality, the multi-caregiver role, and other social context factors. Diabetes Care. 2000;23(7):928-33.
- 19. Yazla C, Karadere ME, Terzi Ö, Dolapçı M, Çınar Yastı A. Care-giving Burden and Quality of Life in Diabetic Foot Patients' Care Givers. Family Practice & Palliative Care. 2017;2(3):28-37.
- 20. Bąk E, Kunc-Małyjurek M. Assessment of the level of acceptance of the illness and of satisfaction with life in patients with type 2 Diabetes aged 45-60. Journal of Education, Health and Sport. 2018;8(8):34-50.
- 21. Şireci E, Yılmaz Karabulutlu E. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların hastalıklarını kabullenme ve kendi bakımlarındaki öz yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(1):48-55.
- 22. Richardson A, Adner N, Nordstrom G. Persons with insulin-dependent diabetes mellitus: acceptance and coping ability. J Adv Nurs. 2001;33(6):758-63.
- 23. Anaforoglu I, Ramazanogullari I, Algun E, Kutanis R. Depression, anxiety and quality of life of family caregivers of patients with type 2 diabetes. Med Princ Pract. 2012;21(4):360-5.
- 24. Awadalla AW, Ohaeri JU, Al-Awadi SA, Tawfiq AM. Diabetes mellitus patients' family caregivers' subjective quality of life. J Natl Med Assoc. 2006;98(5):727-36.
- 25. Stodberg R, Sunvisson H, Ahlstrom G. Lived experience of significant others of persons with diabetes. J Clin Nurs. 2007;16(7B):215-22.
- 26. Tang TS, Brown MB, Funnell MM, Anderson RM. Social support, quality of life, and self-care behaviors amongAfrican Americans with type 2 diabetes. Diabetes Educ. 2008;34(2):266-76.
- 27. Mayberry LS, Osborn CY. Family support, medication adherence, and glycemic control among adults with type 2 diabetes. Diabetes care. 2012;35(6):1239-45.
- 28. Sinclair AJ, Armes DG, Randhawa G, Bayer AJ. Caring for older adults with diabetes mellitus: characteristics of carers and their prime roles and responsibilities. Diabet Med. 2010;27(9):1055-9.
- 29. Lee VY, Seah WY, Kang AW, Khoo EY, Mooppil N, Griva KJP, et al. Managing multiple chronic conditions in Singapore–exploring the perspectives and experiences of family caregivers of patients with diabetes and end stage renal disease on haemodialysis. 2016;31(10):1220-36.
- 30. Tsoulou V, Karamolegou E, Kourakos M, Vasilopoulos G, Polikandrioti MJTijolew. Association of state and trait anxiety between patients who had undergone traumatic amputation and their family caregivers. 2019;18(2):176-85.
- 31. Burgio LD, Gaugler JE, Hilgeman MM. The spectrum of family caregiving for adults and elders with chronic illness: Oxford University Press; 2016.
- 32. Stödberg R, Helena S, Gerd A. Lived experience of significant others of persons with diabetes. Journal of clinical nursing. 2007;16(7b):215-22.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Orjinal Araştırma |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |