Sigara Bırakma Hizmeti Sunumunda Halk Sağlıkçının Rolü Kursu ve Katılımcı Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 4, 243 - 250, 04.09.2018

Seyfi Durmaz

Öz

Öz
Amaç: Bu çalışmada Sigara Bırakmaya Yönelik Hizmet Sunumunda Halk Sağlıkçının Rolü başlıklı bir kurs programının geliştirilmesi ve ilk uygulamasına ilişkin katılımcı görüşleri ile sonuçların paylaşılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kursun genel hedefleri farklı kurumlardan eğiticilerin katkısı ile belirlenmiştir. Katılımcı gereksinimleri, EÜTF Halk Sağlığı uzmanlık eğitimi öğrencilerinin görüşleri değerlendirilerek saptanmıştır. Program ardışık iki günde ve farklı eğitim yöntemleri (video gösterimi, grup tartışması, olgu tartışması, simüle hasta görüşmesi vb) kullanılarak uygulanmıştır. Katılımcıların bilgi düzeyleri kurs öncesi ve sonrası iki bilgi testi ile ölçülmüş, programın içerik ve işleyişine ilişkin görüşleri ise bir anket formu aracılığıyla alınmıştır.
Bulgular: Kurs programına 15 Üniversitenin Halk Sağlığı Anabilim Dalı’ndan 37 hekim katılmıştır. Kurs sonunda katılımcıların sigara bırakma ile ilgili bilgi puanlarının (ön test Ort.=%69,9 ± 12,0 ve son test Ort.=%81,1 ± 10,6) istatistiksel olarak anlamlı düzeyde (p<0,001) arttığı saptanmıştır. Katılımcıların kursa ilişkin beğenilerinin tüm geri bildirim başlıklarında yüksek ortalama değer aldığı saptanmıştır. Niteliksel veri analizinde; farklı kurumların sigara bırakma deneyimlerine yer verilmiş olması “kursun en veri̇mli̇-en yararlı yanı” olarak katılımcıların birinci sıklıkta dile getirdiği başlık olmuştur.
Sonuç: Kurs; multidisipliner yaklaşımla geliştirilmiştir. Katılımcıların bilgi düzeylerinde artış saptanmış ve kurs beğenileri geri bildirimlerine olumlu yansımıştır. Programın elde edilen deneyimler ve geri bildirimler dikkate alınarak geliştirilmesi ve düzenli bir eğitim etkinliği olarak sürdürülmesi planlanmaktadır.
 

Anahtar Kelimeler

Sigara bırakma, Halk sağlığı, Uzmanlık eğitimi

Kaynakça

• Kaynaklar 1. WHO. WHO report on the global tobacco epidemic 2017. 2017. 2. TÜİK. Bireylerin tütün mamulü kullanma durumunun cinsiyet ve yaş grubuna göre dağılımı, 2010, 2012, 2014, 2016. 2016. 3. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkye 2012. Ankara; 2014. 4. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Faaliyet Raporu. 2016. 5. WHO. Report of the third global survey on eHealth Global Observatory for eHealth Global diffusion of eHealth: Making universal health coverage achievable. Geneva: e WHO Document Production Services; 2016. 127-137 p. 6. TC Sağlık Bakanlığı. Türkiye’de Tütünle Mücadele Süreci [Internet]. 2016 [Erişim: 8 Eylül 2017] http://havanikoru.org.tr/surec. 7. S.B. Temel Sağlık Hizmetleri G.M. Tütün Bağımlılığı İle Mücadele El Kitabı (Hekimler İçin). Ankara; 2010. 8. Panel TU and DG. Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 Update. 2008; 9. Yaşar Z, Kurt ÖK, Talay F, Kargı A. Bir Yıllık Sigara Bırakma Poliklinik Sonuçlarımız: Sigara Bırakmada Etkili Olan Faktörler. Eurasian J Pulmonol. 2014;16:99–104. 10. Fidan F, Pala E, Ünlü M, Sezer M, Kara Z, Kocatepe A, et al. Sigara Bırakmayı Etkileyen Faktörler ve Uygulanan Tedavilerin Başarı Oranları. Kocatepe Tıp Derg. 2005;6(3):27–34. 11.WHO. Toolkit for delivering the 5A’s and 5R’s brief tobacco interventions in primary care. Geneva; 2014. 12.WHO. Training for primary care providers: Brief tobacco interventions. In: Strengthening health systems for treating tobacco dependence in primary care. 2013. 13.TUKMOS. Halk Sağlığı Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatı v 2.3, 2017. 14.Kurs Düzenleme, Sigara Bıraktırmaya Yönelik Hizmet Sunumu: Program İçeriği [Internet]. 2017 [Erişim: 14 Ocak 2018]. http://dumansizege.blogspot.com.tr/p/blog-page.html. 15.Türk Toraks Derneği. Tütün Kontrolü ve Sigara Bırakma Tedavisi Hekim El Kitabı. Erdinç M, Gülmez İ, Yıldız P, editors. Ankara: Sentez Yayıncılık; 2013. 1-28 p. 16.TTD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu. Türk Toraks Derneği | TTD 19. Yıllık Kongresi Tütün Kontrolü Sonuç Bildirgesi [Internet]. Türk Toraks Derneği. 2016 [cited 2017 Aug 22]. Available from: http://www.toraks.org.tr/subNews.aspx?sub=189&notice=3067. 17.Prochaska JO, Velicer WF. The transtheoretical model of health behavior change. Am J Health Promot. 12(1):38–48. 18.Edwards EJ, Bannatyne AJ, Stark AC. Twelve tips for teaching brief motivational interviewing to medical students. Med Teach. 2017 Aug 25;1–6. 19.Kurs Düzenleme, Sigara Bıraktırmaya Yönelik Hizmet Sunumu: Bireysel sonuç belgesi [Internet]. 2017 [Erişim: 14 Ocak 2018] https://dumansizege.blogspot.com.tr/p/blog-page_24.html. 20. Kurs Düzenleme, Sigara Bıraktırmaya Yönelik Hizmet Sunumu: Geribildirim Formu [Internet]. EÜTF Halk Sağlığı AD. 2017 [Erişim: 14 Ocak 2018]. https://dumansizege.blogspot.com.tr/p/blog-page_61.html.