Hepatit B Taşıyıcılarının Hastalık Hakkındaki Bilgi, Düşünce ve Tutumları

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 5, 361 - 371, 14.10.2019

Mehmet Özen

https://doi.org/10.17942/sted.631170

Öz

Öz
Yaygın bir sağlık sorunu olan hepatit B (HBV) enfeksiyonunun neden olduğu kronik hepatit, siroz ve hepatosellüler karsinoma (HSK)yol açarak milyonlarca ölüme neden olmaktadır. Bu enfeksiyonun sosyal, psikolojik ve ekonomik sonuçları da vardır. Hepatit B taşıyıcılarının durumunu çeşitli yönleriyle belirlemek amacıyla yapılan bu araştırmada yapılan HBsAg testi sonucu pozitif çıkan 130 taşıyıcı olgu çalışma grubunu oluşturdu. Yüzyüze görüşme yapılarak sosyodemografik özellikleri, bilgi düzeyi, tutumları araştırıldı; ELISA testi kayıtları incelendi. Serolojik durumları, hepatit B bulaşmasında etkili risk etmenleri değerlendirildi. Hepatit B hakkında bilgi verildi; bulaşma ve korunma yolları anlatıldı.
Çalışmada bulunan HBsAg pozitifliği oranı %9.6, HBV seroprevalansı %41.1’dir. Diğer laboratuvar bulguları ile risk etmenleriyle karşılaşma durumları diğer çalışmalarla benzerdir. Hepatit B taşıyıcılarının hastalık hakkındaki bilgileri yetersiz ve yanlıştır. Taşıyıcı olduğu belirlenen kişilere hastalık hakkında sağlık çalışanları tarafından yeterli bilgi verilmediği, taşıyıcılar tarafından başkalarına hepatit B bulaşmaması için yeterli önlemler alınmadığı saptandı. Hastalığın tedavisi hakkında bilgiler yetersizdir ve yararsız, hatta zararlı yöntemler hastalarca tedavi amacıyla uygulanmaktadır. Taşıyıcılar aşılama yöntemine sıcak bakmaktadır, ancak gereksinimi olanların aşı maliyetini karşılama gücü yoktur.
Sağlık kuruluşlarında hepatit belirteçleri incelenirken anti-HBs ve anti-HBc de bakılarak durumu uygun olanlar hepatit B’ye karşı aşılanmalıdır. HBsAg pozitifliği saptananlarla aile bireylerine ayrıntılı bilgi verilmesi, bulaşma yollarının ve alınacak önlemlerin anlatılması, taşıyıcıların düzenli izlenmesi gerekmektedir. Viral hepatitlilerin izleminde; biyokimyasal, serolojik ve radyolojik özelliklerin yanında psikolojik yönleri de değerlendirilip, desteklenmelidir. Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için risk gruplarından başlayarak hepatit B aşılaması yaygınlaştırılmalıdır.
Anahtar sözcükler: Aile sağlığı, Bulaşıcı hastalıklar, Hepatit B, Taşıyıcı

Anahtar Kelimeler

Aile sağlığı, Bulaşıcı hastalıklar, Hepatit B, Taşıyıcı

Knowledge, Thought and Attitudes of Hepatitis B Carriers About Disease

Öz

Hepatitis B
virus (HBV) infection is a common health problem in the world and in Turkey. Millions
of people die of chronic hepatitis, cirrhosis and hepatocellular carcinoma
(HCC) caused by it. HBV infection continues to be a major health problem,
although its incidence decreases in the community. As it causes fatal diseases,
it is also important with its social, psychological and economic dimensions. Lack
of definitive treatment and causing diseases such as cirrhosis, liver failure
and HCC, hepatitis B has also social, psychological and economic important
dimensions. In this study, we aimed to determine the status of hepatitis B
carriers and family members in various aspects; Patients who were tested
positive for HBsAg in the ELISA Laboratory were invited to the outpatient
clinic. Sociodemographic characteristics, level of knowledge and attitudes were
investigated in 130 HBsAg positive carriers who applied. The records of ELISA
tests performed in the same period were examined. Serological status and risk
factors for hepatitis B transmission were evaluated. Information was given
about hepatitis B; transmission and protection methods, precautions to be
taken. Vaccination was recommended to those with appropriate status.

According
to the results of the study, HBsAg positivity rate was 9.6% and HBV
seroprevalence was 41.1%. Other laboratory findings and exposure to risk
factors of carriers and their relatives are similar to previous studies. Hepatitis
B carriers have insufficient and inaccurate information about the disease. Persons
identified as carriers are not provided with sufficient and detailed
information about the disease by the health workers, and effective measures
against hepatitis B transmission by the carrier are not taken adequately. Information
about the treatment of the disease is insufficient and the methods that are
useless or even harmful are used by the public for treatment purposes. Carriers
are keen on vaccination, which is the most valid way of protection, but not all
people who need it have the power to pay for the money.

When
examining hepatitis markers in health care facilities, it is important to
vaccinate those with appropriate status against hepatitis B by looking at
anti-HBs and anti-HBc. It is necessary to give information about the disease to
those who have HBsAg positivity and family members and to inform them about the
necessity of regular monitoring of the carrier, and to explain the ways of
transmission of the disease and the precautions to be taken in detail.

In the
follow-up of patients with chronic viral hepatitis; In addition to biochemical,
serological and radiological examinations, psychological aspects should be
evaluated and supported. Health education activities should be carried out, consultancy
service should be provided and media opportunities should be utilized in order
to raise public awareness. In order to prevent the spread of infection,
hepatitis B vaccination should be spread first, starting from risk groups.

Anahtar Kelimeler

Carrier, Communicable diseases, Hepatitis B, Family health

Kaynakça

• 1. WHO. Global Hepatitis Report 2017. Geneva: World Health Organization; 2017. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• 2. Kırsaçlıoğlu CT. Hepatit B. In: Bocchini JA, Brady MT, Maldonado YA, Orenstein WA, Bradley JS, Schutze GE, et al (Eds). Red Book, 29th ed. American Academy of Pediatrics, Phledelphia, USA, 2012: 369-91.
• 3. Tozun N, Ozdogan O, Cakaloglu Y, Idilman R, Karasu Z, Akarca U, et al. Seroprevalence of hepatitis B and C virus infections and risk factors in Turkey: a fieldwork TURHEP study. Clin Microbiol Infect 2015; 21:1020-6.
• 4. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı 2018-2023. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1102, Ankara, 2018; 5-7.
• 5. Yegane-Tosun S. Kronik hepatitli olgulara sosyal yaklaşım. Viral Hepatitle Savaşım Derneği V. Ulusal Viral Hepatit Simpozyumu Program ve Kongre Kitabı, Ankara, 2000: 54-63.
• 6. Özen M, Ergönül Ö, Balaban N. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ELISA laboratuvarında saptanan hepatit A, B, C seroprevalans değerleri. Viral Hepatitle Savaşım Derneği V. Ulusal Viral Hepatit Simpozyumu, 9-11 Kasım 2000, Ankara, Program ve Kongre Kitabı: 185.
• 7. Dağlı Z. Genel Cerrahi Hastalarında HBsAg Prevalansı. Aile Hekimliği Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, 1999.
• 8. Dirimeşe V. 4. Genel Cerrahi Kliniği Hasta Popülasyonunda HBsAg ve Anti-HCV Sıklığı. Aile Hekimliği Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, 2000.
• 9. Güner R, Kalem AK, Hasanoğlu İ, Keske Ş, Güven T, Yılmaz GR. Hepatit B virüsü ile enfekte hastaların hastalık hakkında bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Viral Hepatit Derg, 2012; 18:29-33.
• 10. Öztoprak N, Tosun S, Balık İ, Tabak F, Saltoğlu N, Örmeci N ve ark. Toplumda hepatit B virüs enfeksiyonu ile ilgili bilgi düzeyinin araştırılması. X. Ulusal Viral Hepatit Kongresi 1-4 Nisan 2010, Antalya, 2010, Bildiri Kitabı: 123-4.
• 11. Eren M. Ordu İli Ulubey İlçesi Geleneksel Tedavi Yöntemleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi,2018; 8(3):651-63.
• 12. Kahraman SA, Dağlı Y. Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Konya-Kayseri-Antakya-Şam-Urfa-Maraş-Sivas-Gazze-Soyfa-Edirne, C.3, Kitap 1, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2006: 11.