Meslek Edindirme Kurslarındaki Kadınların Jinekolojik Kanserler Açısından Risk Faktörlerine ve Erken Uyarı Belirtilerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 4, 229 - 238, 01.09.2020

Gamze Teskereci , Selma Öncel , Ülkü Özer Arslan

https://doi.org/10.17942/sted.713748

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı meslek edindirme kurslarına devam eden kadınların jinekolojik kanserler açısından risk faktörlerini ve erken tanı/uyarı belirtilerini saptamaktır. Bu çalışma kesitsel tiptedir. Çalışma Türkiye’nin güneyinde bir ilçedeki meslek edindirme kurslarına devam eden, araştırmaya katılmaya gönüllü 314 kadın ile yürütülmüştür. Veriler Eylül-Aralık 2018 tarihleri arasında, araştırmacılar tarafından toplanmıştır. Veriler literatüre dayalı olarak geliştirilen “Jinekolojik Kanserlerde Risk Faktörleri ve Erken Uyarı Belirtileri Formu” kullanılarak elde edilmiştir. Veriler SPSS 22 programı ile yüzde, ortalama, frekans ve standart sapma hesaplaması yapılarak değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan kadınların yaş ortalaması 36.6±10.6 (20-65)’dır. Kadınların %70.1’i daha önce en az bir kez jinekolojik muayene olduğunu ve yaklaşık yarısı daha önce en az bir kez pap-smear yaptırdığını belirtmiştir. Kadınların %60.8’i jinekolojik kanserler konusunda bilgisi olmadığını, %83.1’i bu konuda bilgi almak istediğini belirtmiştir. Araştırma sonucunda kadınların jinekolojik kanserlerin her bir türüne ilişkin en az bir risk faktörüne sahip olduğu saptanmıştır. Katılan kadınların yaklaşık yarısı pap-smear yaptırmadığını ve jinekolojik kanserler konusunda bilgisinin olmadığını ifade etmiştir. Kadınların jinekolojik kanserler konusunda bilgi ve farkındalıklarını arttırmaya yönelik olarak hemşirelerin izlem ve muayeneler sırasında tüm fırsatları değerlendirerek, eğitim ve danışmanlık yapmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

jinekolojik kanserler, risk grupları, erken belirtiler

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• 1. World Health Statistics 2018: monitoring health for the SDGs, sustainable development goals. Geneva: World Health Organization; 2016. 2 Nisan 2020 tarihinde https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/272596/9789241565585-eng.pdf?ua=1 adresinden erişildi.
• 2. Global Cancer Observatory, Cancer tomorrow. 30 Nisan 2020 tarihinde https://gco.iarc.fr/tomorrow/home adresinden erişildi.
• 3. Turkey Source: Globocan 2018. 2 Nisan 2020 tarihinde http://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/792-turkey-fact-sheets.pdf adresinden erişildi.
• 4. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2016.
• 5. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı. Ulusal Kanser Programı 2009–2015. 31 Mart 2020 tarihinde http://www.ssuk.org.tr/eski_site_verileri/pdf/Ulusal_Kanser_Kontrol_Programi_2009-2015.pdf adresinden erişildi.
• 6. Büyükkayacı Duman N, Yüksel Koçak D, Albayrak SA, Topuz Ş, Yılmazel G. Kırk yaş üstü kadınların meme ve serviks kanseri taramalarına yönelik bilgi ve uygulamaları. JAREN 2015; 1: 30-8.
• 7. Gökgöz N, Aktaş D. Kadınların serviks kanseri ve pap smear testi yaptırma durumlarına yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi 2015, 3: 11-23.
• 8. Öztürk Y, Gürsoy E. Kadınların pap smear tarama testini yaptırmalarının önündeki engeller. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2020, 29: 61-8.
• 9. Dal NA, Ertem G. Gynecological cancer awareness scale development study. Journal of The Human and Social Science Researches 2017, 6: 2351-67.
• 10. Kızılırmak A, Kocaöz S. The factors influencing health beliefs about cervical cancer and pap smear test among the women at a university. Journal of Continuing Medical Education 2018, 27: 165-75.
• 11. Atwa AME, Hassan HE, Ahmed SI. The impact of a hospital-based awareness program on the knowledge of patients about breast cancer and cancer cervix. Int J Nurs Stud 2019, 4: 20-9.
• 12. Boxell EM. Increasing awareness of gynecological cancer symptoms and reducing barriers to medical help seeking: does health literacy play a role? J Health Commun 2014, 17: 265-79.
• 13. Jones SC, Magee CA, Francis J, Luxford K, Gregory P, Zorbas H, Iverson DC. Australian women’s awareness of ovarian cancer symptoms, risk and protective factors, and estimates of own risk. Cancer Causes Cont 2010, 21: 2231-9.
• 14. Schlumbrecht M, Yarian R, Salmon K, Niven C, Singh D. Targeted ovarian cancer education for hispanic women: a pilot program in Arizona. J Community Health 2016, 41, 619-625.
• 15. Trivers KF, Rodriguez JL, Hawkins NA, Cooper CP, Polonec L, Gelb CA. Intention to seek care for symptoms associated with gynecologic cancers, Health Styles survey, 2008. Prev Chronic Dis 2011, 8:A144
• 16. Akbayram HT. Do Women women have sufficient awareness of cervical cancer and the pap smear test? Ahi Evran Med J 2019; 3:12-7.
• 17. Bekar M, Guler H, Evcili F, Demirel G, Duran O. Determining the knowledge of women and their attitudes regarding gynecological cancer prevention. Asian Pac J Cancer Prev 2013, 14: 6055-9.
• 18. Esin MN, Bulduk S, Ardıç A. Beliefs about cervical cancer screening among Turkish married women. J Cancer Educ 2011, 26: 510-5.
• 19. Özçam H, Çimen G, Uzunçakmak C, Aydın S, Özcan T, Boran B. Evaluation of the knowledge, attitude, and behavior of female health workers about breast cancer, cervical cancer, and routine screening tests. İstanbul Med J 2014, 15: 154-60.
• 20. Asghari N. Bir üniversite hastanesinde tedavi olan jinekolojik onkolojik vakaların değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2014.
• 21. Pınar G, Algıer L, Doğan N, Kaya N. Jinekolojik kanserli bireylerde risk faktörlerinin belirlenmesi. International Journal of Hematology and Oncology 2008, 18: 208-16.
• 22. Abbey DC. Compliance for coding, billing & reimbursement: a systematic approach to developing a comprehensive. 2nd edition. NewYork: CRC Press; 2008.
• 23. Brain KE, Smits S, Simon AE, Forbes LJ, Roberts C, Robbe IJ, Steward J, White C, Neal RD, Hanson J, ICBP Module 2 Working Group. Ovarian cancer symptom awareness and anticipated delayed presentation in a population sample. BMC Cancer 2014, 14:17.
• 24. Cooper CP, Polonec L, Stewart SL, Gelb CA. Gynaecologic cancer symptom awareness, concern and care seeking among US women: a multi-site qualitative study. Fam Pract 2013, 30:96-104.
• 25. Freij M, Al Qadire M, Khadra M, ALBashtawy M, Tuqan W, Faqih M, Innabi A, Batiha A, Alhalaiqa F, Abd El-Razek A. Awareness and knowledge of ovarian cancer symptoms and risk factors: a survey of Jordanian women. J Clin Nurs 2018, 27:826-40.
• 26. Goldstein CL, Susman EP, Lockwood S, Medlin EE, Behbakht K. Awareness of symptoms and risk factors of ovarian cancer in a population of women and healthcare providers. Clin J Oncol Nurs 2015, 19:206-12.
• 27. Lockwood-Rayermann S, Donovan HS, Rambo D, Kuo CW. Women’s awareness of ovarian cancer risks and symptoms. Am J Nurs 2009, 109:36-45.
• 28. Sağlık Bakanlığı Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı. Aile Sağlığı Hizmetlerinde Kadın ve Üreme Sağlığı İzlem ve Danışmanlığı. 31 Mart 2020 tarihinde https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/52962,kadin-ve-ureme-sagligi-izlem-danismanligipdf.pdf?0 adresinden erişildi.
• 29. Amosu AM, Degun AM, Babalola AO, Thomas MA. Level of specific knowledge, awareness, perception and screening behaviour regarding carcinoma of the cervix among rural women in Iwo local government area, Osun State, Nigeria. Ann Biol Res 2011, 2:206-21.
• 30. Bansal AB, Pakhare AP, Kapoor N, Mehrotra R, Kokane AM. Knowledge, attitude, and practices related to cervical cancer among adult women: A hospital-based cross-sectional study. J Nat Sc Biol Med 2015, 6:324-8.
• 31. Al-Naggar RA, Osman MT, Yuri V, Bobryshev YV, Yasmin S, Abdul Kadir AY. Ovarian cancer: knowledge of risk factors and symptoms among working Malaysian women. Middle East J Sci Res 2013,14:549-53.
• 32. Fallowfield L, Fleissig A, Barrett J, Menon U, Jacobs I, Kilkerr J, Farewell V, on behalf of UKCTOCS Trialists. Awareness of ovarian cancer risk factors, beliefs and attitudes towards screening: baseline survey of 21715 women participating in the UK Collaborative Trial of Ovarian Cancer Screening. Br J Cancer 2010, 103:454-61.
• 33. Kolutek R, Aydın Avcı İ. Eğitim ve evde izlemin, evli kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeylerine ve uygulamalarına etkisi. J Breast Health 2015, 11: 155-62.
• 34. Gökgöz N, Aktaş D. Kadınların serviks kanseri ve pap smear testi yaptırma durumlarına yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi 2015, 3,13-23.
• 35. Karabulutlu Ö, Pasinlioğlu T. Alanı sağlıkla ilgili olmayan akademisyenlerin serviks kanserine ilişkin bilgi düzeylerinin ve farkındalığının incelenmesi, Kafkas J Med Sci 2016, 6: 175-80.
• 36. Kanbur A, Çapık C. Servikal kanserden korunma, erken tanı-tarama yöntemleri ve ebe/hemşirenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011, 18: 61-72.
• 37. Yapucu Güneş Ü, Zaybak A, Eşer İ, Khorshid L. Sağlıklı bireylerde kanser risk faktörleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2007, 23: 13-22.
• 38. Vaccarella S, Herrero R, Snijders PJ, Dai M, Thomas JO, Hieu NT, Ferreccio C, Matos E, Posso H, de Sanjose S, Shin HR, Sukvirach S, Lazcano-Ponce E, Munoz N, Meijer CJ, Franceschi S. Smoking and human papillomavirus infection: pooled analysis of the International Agency for Research on Cancer HPV Prevalence Surveys. Int J Epidemiol 2008, 37: 536–46.
• 39. Aref-Adib M, Freeman-Wang T. Cervical cancer prevention and screening: the role of human papillomavirus testing. The Obstet Gynaecol 2016; 18: 251–63.
• 40. Aydoğdu SGM, Özsoy Ü. Serviks kanseri ve HPV. Androl Bul 2018;20:25-9.
• 41. Sağlık Bakanlığı (2018). Türkiye Kanser İstatistikleri 2015. 31 Mart 2020 tarihinde https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser db/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2015.pdf adresinden erişildi.
• 42. Aşçı Ö, Kocaöz S. Üreme organı tümörleri. In: Arslan Özkan H, ed. Hemşirelik ve ebelik için kadın sağlığı ve hastalıkları. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2019.pp.673-720.
• 43. Eroğlu K., Koç G. Jinekolojik Kanser kontrolü ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014, 1:77-9.