Sağlık Çalışanlarının Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Farkındalığı: Sağlıklı Hayat Merkezi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 4, 241 - 253, 06.09.2022

Alev Üstündağ

https://doi.org/10.17942/sted.1033071

Öz

Amaç: Çocuk istismarı ve ihmali konusunda tüm çocukların risk altında olduğu düşünüldüğünde özellikle birinci basamakta görev yapan sağlık personelinin bu konudaki farkındalıkları oldukça önemlidir. Bu nedenle yapılan çalışmada çocuk istismarı ve ihmali olgularının belirlenmesinde önemli görevler üstlenen ve Sağlıklı Hayat Merkezlerinde görev yapan personelin konu hakkındaki farkındalıklarının belirlenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Betimsel bir araştırma olarak, nicel araştırma tekniğinin kullanıldığı bir çalışmadır. Araştırmaya Sağlıklı Hayat Merkezlerinde görev yapan 75 sağlık personeli katılmıştır. Veri toplama araçları olarak Çocuk İstismarı ve İhmali Farkındalık Ölçeği ile kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde t testi, ANOVA testi ve Tukey post hoc testleri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma sonucunda; Sağlıklı Hayat Merkezlerinde görev yapan personelin çocuk istismarı ve ihmali farkındalık düzeylerinin orta üstü düzeyde olduğu; duygusal istismar farkındalık düzeyinin çok düşük olduğu; sosyal çalışmacıların farkındalık puanı en yüksek olan meslek grubu oldukları; daha önce eğitim alanlar ve almayanlar arasındaki farkın genel anlamda anlamlı olmadığı, yeni mezun olanların ve meslekte yeni olanların daha kıdemlilere oranla farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Sağlık personelinin lisans öğrenimleri sırasında ve sonrasında gerekli eğitimler verilerek bu konudaki bilgi düzeyleri artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

çocuk ihmal ve istismarı, sağlık personeli, farkındalık

Kaynakça

• 1. Sağlık Bakanlığı. T.C. Sağlık Bakanlığı 2020 faaliyet raporu. Accessed November 1, 2021. https://sgb.saglik.gov.tr/Eklenti/40174/0/2020-faaliyet-raporupdf.pdf
• 2. Gilbert R, Widom CS, Browne K, Fergusson D, Webb E, Janson S. Burden and consequences of child maltreatment in high‑income countries. Lancet 2009;373:68‑81.
• 3. Fallon B, Trocmé N, Fluke J, MacLaurin B, Tonmyr L, Yuan YY. Methodological challenges in measuring child maltreatment. Child Abuse Negl 2010;34:70‑9.
• 4. May‑Chahal C, Cawson P. Measuring child maltreatment in the United Kingdom: A study of the prevalence of child abuse and neglect. Child Abuse Negl 2005;29:969‑84.
• 5. World Health Organization. Child Maltreatment. Geneva: WHO 2010. Accessed October 12, 2021. http://www.who.int/topics/child_abuse/en/
• 6. World Health Organization. Child abuse and neglect by parents and other caregivers. World Health Organization. Accessed October 12, 2021. https://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/global_campaign/en/chap3.pdf
• 7. U.S. Department of Health and Human Services. Final Recommendation Statement Child Maltreatment: Primary Care Interventions. US: US preventive services. Accessed October 15, 2021. https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/RecommendationStatementFinal/child maltreatment primary care interventions
• 8. Straus MA. Corporal punishment and primary prevention of physical abuse. Child Abuse Negl 2000;24:1109 1114.
• 9. Eija P, Mika H, Aune F, Leila L. How public health nurses identify and intervene in child maltreatment based on the national clinical guideline. Nurs Res Pract 2014;2014:425-460.
• 10. Ghezelseflo M, Rostami M. Relationship of child abuse with personality features and high risk behaviors in adolescents. J Kermanshah Univ Med Sci 2015;19:93 101.
• 11. Rosenthal CM, Thompson LA. Child abuse awareness month during the coronavirus disease 2019 pandemic. JAMA pediatrics 2020;174(8):812-812.
• 12. Çetin E, Koç EM, Aksoy H. İzmir’deki aile hekimliği asistanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2021;30(1):9-17.
• 13. Işık Metinyurt HA, Yıldırım Sarı H. Sağlık çalışanlarının çocuk ihmali ve istismarını tanıma düzeyleri. Çocuk ve Medeniyet 2016;1(1):101-121.
• 14. Türker G. Aile hekimleri, hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda farkındalık düzeyleri: Burdur örneği. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 2017.
• 15. Metin M. Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık 2014.
• 16. Altan H. Üniversite öğrencisi gençlere çocuk istismarı ve ihmali konusunda yapılan eğitimin bilgi ve farkındalıklarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 2015.
• 17. Jordan K, MacKay P, Woods S. Child maltreatment: Optimizing recognition and reporting by school nurses. NASN School Nurse 2016;32(3):92-199.
• 18. Gilbert LK, Breiding MJ, Merrick MT, Thompson WW, Ford DC. Dhingra SS, Parks SE. Childhood adversity and adult chronic disease: an update from ten states and the District of Columbia, 2010. American Journal of Preventive Medicine 2015;48(3):345-349.
• 19. Tekin HH, Kılıç AK. Sağlık çalışanlarının çocuk ihmal ve istismar vakaları ile karşılaşma durumları, bildirim yükümlülükleri ve eğitim gereksinimleri. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2020;29(2):85-94.
• 20. Kılıçaslan F, Güngören S, Gökçeoğlu S, Ayaydın H. Şanlıurfa ilinde görev yapan pediatri ve çocuk cerrahi uzmanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi düzeyleri ve tutumlarının değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2020;17(3):330-334.
• 21. Ben Yehuda Y, Attar-Schwartz S, Ziv A, Jedwab,M, Benbenishty R. Child Abuse and Neglect: Reporting by Health Professionals and their Need for Training. Isr Med Assoc J (IMAJ) 2010;12:598–602.
• 22. Metinyurt HAI, Sarı HY. Sağlık çalışanlarının çocuk ihmali ve istismarını tanıma düzeyleri. Çocuk ve Medeniyet 2016;1(1):101-121.
• 23. Üstündağ, A. Duygusal ihmal ve istismara uzmanların bakış açısı. Journal of Economy Culture and Society 2020;61:125-140.
• 24. Öztürk M. Çocuk ihmali ve istismarı, çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı anne baba ve öğretmenler için el kitabı. İstanbul, Çocuk Vakfı Yayınları 2011.
• 25. Akgül E. Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan personelin cinsel istismar bildirim durumları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2015.
• 26. Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Acta Medica 2004;35(2):82-86.
• 27. North G. Skills and knowledge not checklists: social work interventions into childhood emotional abuse. Social Work Education 2021;1-16.
• 28. Seferoğlu EG, Sezici E, Yiğit D. Hemşirelik öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama düzeyleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019;10(17):257-276.
• 29. Lazenbatt A, Freeman R. Recognizing and reporting child physical abuse: A survey of primary healthcare professionals. Journal of Advanced Nursing 2006;56(3):227–36.
• 30. Bahadır V. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi uzmanlık öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi, tutum ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi ile eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi (uzmanlık tezi). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018.
• 31. Özen M, Ramadan H, Vural S, Coşkun F. Acil sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali hakkında genel bilgilerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory 2017;8(1):16–22.