Halk Sağlığı Bakış Açısı ile Biyoterörizm

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 4, 299 - 306, 06.09.2022

Tuğba Uludağ , Dilek Aslan

https://doi.org/10.17942/sted.904333

Öz

Mikroorganizmalar veya toksinlerinin tüm canlılarda ölüme neden olmak, panik oluşturmak, hastalık oluşturmak amacıyla kişi veya gruplarca kullanılmasına biyoterörizm denir. Biyoterörizm saldırıları çok hızlı bir şekilde yayılabilen ve ciddi hastalık oluşturabilen mikroorganizmalarla büyük tehlikeler oluşturma potansiyeline sahiptir. Bu saldırıların önlenmesi için çeşitli uluslararası sözleşmeler yürürlüktedir. Ancak ulusal düzeyde ülkelerin biyolojik ajanların salınımına yanıt verebilecek halk sağlığı sistemine ihtiyaçları vardır. Bu makale biyoterörizmi önlemeye yönelik halk sağlığı yaklaşımlarını ve çözüm önerilerini açıklamak amacıyla yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

biyoterörizm, halk sağlığı, önleme

Kaynakça

• 1. https://www.who.int/publications/i/item/public-health-response-to-biological-and-chemical-weapons-who-guidance Son erişim tarihi: 26.01.2021.
• 2. Matsumoto T. [Practical strategies against bioterrorism]. Nihon Rinsho. 2007 Dec;65(12):2363-73.
• 3. Barras V, Greub G. History of biological warfare and bioterrorism. Clin Microbiol Infect. 2014 Jun;20(6):497-502.
• 4. González AA, Rivera-Pérez JI, Toranzos GA. Forensic Approaches to Detect Possible Agents of Bioterror. Microbiol Spectr. 2017 Apr;5(2).
• 5. Radosavljević V, Jakovljević B. Bioterrorism--types of epidemics, new epidemiological paradigm and levels of prevention. Public Health. 2007 Jul;121(7):549-57.
• 6. Kiremitçi İ. Küresel Boyutta Biyolojik Terörizm (Biyo-Terör) Tehdidi Ve Türkiye’de Biyo-terör Güvenliğine Yönelik Savunma Sistemi, Kara Harp Okulu: Savunma Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• 7. Serinken M., Kutlu S. Biyoterörizm ve Şarbon (Bioterrorism and anthrax), Türkiye Acil Tıp Dergisi Turk J Emerg Med 2009;9(4):185-190.
• 8. Christopher G. W., Cieslak T. J., Pavlin J. A. and Eitzen E. M. (1997) Biological Warfare, A Historical Perspective. JAMA 278(5): 412-417.
• 9. https://www.un.org/disarmament/wmd/bio/1925-geneva-protocol/ Son erişim tarihi: 27.01.2021.
• 10. http://www.mfa.gov.tr/silahlarin-kontrolu-ve-silahsizlanma.tr.mfa Son erişim tarihi: 27.01.2021.
• 11. https://www.un.org/disarmament/wp-content/uploads/2017/07/BWS-brochure.pdf Son erişim tarihi: 27.01.2021.
• 12. https://www.who.int/health-topics/biological-weapons#tab=tab_2 Son erişim tarihi: 27.01.2021.
• 13. Cucu C. (2005) Bioterrorism Another Kind Of War. Impact Strategic 2: 122-126.
• 14. Doğancı L., Baysallar M. Biyoterörizm ve Biyolojik Savunma. Flora, 2001;6(4):209-224.
• 15. https://www.un.org/en/ Son erişim tarihi: 27.01.2021.
• 16. Ziyade N. (2012) Postmortem Mikrobiyolojik Analizler: Güncel Yaklaşım. Adli Tıp Bülteni 17(1): 32-42.
• 17. Öz H. R. ve Geren I. N. (2010) Fatih Üniversitesi’nde Düzenlenen Küresel Biyorisk Çalıştayı ve Değerlendirmeler. Akademik Acil Tıp Dergisi 9(1): 59-62.
• 18. https://www.afad.gov.tr/kbrn/afet-sonrasi Son erişim tarihi: 23.01.2021.
• 19. CDC Strategic Planning Workgroup. Biological and chemical terrorism: Strategic plan for preparedness and response. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) 2000;49:RR-4.
• 20. Green MS, LeDuc J, Cohen D, Franz DR. Confronting the threat of bioterrorism: realities, challenges, and defensive strategies. Lancet Infect Dis. 2019 Jan;19(1):e2-e13. doi: 10.1016/S1473-3099(18)30298-6.
• 21. Aksoy Ü. (2006) Biyoterörizm, Potansiyel Biyoterörizm Ajanı Olan Parazitler ve Biyogüvenlik Çalışmaları. Mikrobiyoloji Bülteni 40: 129-139.
• 22. Keleş Ş. Bioterrorism in terms of bioethics. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2014 Vol. 1, No. 4, 188-197.
• 23. Frankel MS. Using ethics to fight bioterrorism. Science. 2005 Aug 12;309(5737):1012-7; author reply 1012-7.
• 24. Brachman PS. Bioterrorism: an update with a focus on anthrax. Am J Epidemiol. 2002 Jun 1;155(11):981-7.
• 25. Garcia LP, Duarte E. Infodemic: excess quantity to the detriment of quality of information about COVID-19. Epidemiol Serv Saude. 2020 Sep 7;29(4):e2020186. English, Portuguese. doi: 10.1590/S1679-49742020000400019. PMID: 32901759.
• 26. Bernard FO, Akaito JA, Joseph I, David KB. COVID-19: the trends of conspiracy theories vs facts. Pan Afr Med J. 2020 Aug 17;35(Suppl 2):147.