The Effect of Self-Management Program in Peritoneal Dialysis Patients on Some Laboratory Findings, Sodium and Phosphorus Consumption Behaviors of the Patients

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 3, 189 - 197, 07.09.2023

Güler Nasuhbeyoğlu Ezgi Karadağ , Taner Çamsarı

https://doi.org/10.17942/sted.1188481

Öz

Objective: The aim of this study is to explain the effect of the self-management program applied in peritoneal dialysis (PD) patients on some laboratory findings, sodium and phosphorus consumption behaviors of the patients.

Materials and Methods: The population of the study consisted of 30 PD patients who came to the peritoneal dialysis unit of the University Hospital in a province in the west of Turkey between January-March 2020. In this study, pretest-posttest design was used. A self-management program was applied for patients to provide positive behavioral changes regarding some laboratory findings and dietary sodium and phosphorus intake. Questionnaire form to be used in the study consisted of two parts; in the first part, socio-demographic and disease related data, and in the second part, questions about sodium and phosphorus intake were included. While evaluating the study data, in addition to descriptive statistical methods, paired simple t test and Mc Namer test were applied to determine the difference between the pretest-posttest mean scores.

Results: There was no statistically significant difference between the mean scores of some laboratory findings (plasma sodium, urine sodium, dialysate sodium, plasma phosphorus, urine phosphorus, plasma calcium) in PD patients before and after the intervention (p>0.05). Considering the answers given to the questions about sodium and phosphorus intake before and after the intervention in PD patients; no statistically significant difference was found between pretest-posttest scores (p>0.05).

Conclusion: The results of this study conducted with PD patients reveal that the self-management program did not create positive changes in some laboratory values and sodium and phosphorus intake in patients. Nurses have important responsibilities in increasing their level of gaining behavior change because they spend longer time with patients.

Anahtar Kelimeler

Peritoneal dialysis, Self-management, Nursing

Periton Diyalizi Hastalarında Uygulanan Özyönetim Programının Hastaların Bazı Laboratuvar Bulguları, Sodyum ve Fosfor Tüketimi Davranışlarına Etkisi

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, periton diyalizi (PD) hastalarında uygulanan öz-yönetim programının hastaların bazı laboratuvar bulguları, sodyum ve fosfor tüketimi davranışlarına etkisini açıklamaktır.

Gereç ve yöntem: Çalışmanın evrenini, Ocak-Mart 2020 tarihleri arasında Türkiye’nin batısında yer alan bir ildeki Üniversite Hastanesi Periton Diyalizi ünitesine ayaktan gelen 30 PD hastası oluşturmuştur. Bu çalışmada, ön test-son test deseni kullanılmıştır. Hastaların bazı laboratuvar bulguları, diyette sodyum ve fosfor alımı konusunda olumlu davranış değişikliği sağlamalarına yönelik öz yönetim programı uygulanmıştır. Çalışmada kullanılan anket formu iki bölümden oluşmuştur; 1. bölümde sosyo-demografik ve hastalığa ilişkin veriler, 2. bölümde ise sodyum ve fosfor alımına yönelik sorular yer almıştır. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin yanında, ön test-son test puan ortalamaları arasındaki farkı saptamaya yönelik olarak, paired simple t testi ve Mc Namer testi uygulanmıştır.

Bulgular: Periton diyalizi hastalarında, girişim öncesi ve sonrası bazı laboratuvar bulguları (plazma sodyum, idrar sodyum, diyalizat sodyum, plazma fosfor, idrar fosfor, plazma kalsiyum) puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Periton diyalizi hastalarında girişim öncesi ve sonrası sodyum ve fosfor alımına yönelik sorulara verilen yanıtlara bakıldığında; ön test-son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0,05).

Sonuç: Periton diyalizi hastalarıyla yürütülen bu çalışma sonuçları, öz yönetim programının hastalarda bazı laboratuvar değerleri ve sodyum ve fosfor alımına yönelik olumlu değişimler yaratmadığını ortaya koymaktadır. Hastalarla daha uzun süre zaman geçirmeleri nedeniyle davranış değişikliği kazandırmada düzeyini artırmada hemşirelere önemli sorumluluklar düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Periton diyalizi, öz yönetim, hemşirelik

Kaynakça

• İlter SM, Ovayolu Ö. Hemodiyaliz hastalarının yorgunluk yönetiminde kanıta dayalı integratif yaklaşımlar. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2022;9(1):82-8.
• Ok E, Kutlu FY. Son dönem böbrek yetmezliği uyum ölçeği Türkçe uyarlamasının psikometrik özellikleri, ACU Sağlık Bil Derg, 2019;10(3):427-37.
• Ateş K, Seyahi N, Koçyiğit İ. Türkiye’de, Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon Registry 2021. Türk Nefroloji Derneği Ankara: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti 2022;1-138.
• Subbiah AK, Chhabra YK, Mahajan S. Cardiovascular disease in patients with chronic kidney disease: A neglected subgroup. Heart Asia, 2016;8(2):56–61.
• Chen J, Budoff MJ, Reilly MP,Yang W,Rosas SE,Rahman M, Zhang,X, Roy JA, Lustigova E, Nessel L, Ford V, Raj D, Porter AC, Soliman EZ, Wright JT, He MW. Coronary artery calcification and risk of cardiovascular disease and death among patients with chronic kidney disease, JAMA Cardiol. 2017;2(6):635-43.
• Lee MCh, RN, Wu SFV, Hsieh NC, Tsai JM. Self-management program on eGFR, depression, and quality of life among patients with chronic kidney disease: A meta-analysis. Asian Nursing Research, 2016;1-8.
• Su CY, Lu XH, Chen W, Wang T. Promoting self-management improves the health status of patients having peritoneal dialysis. Journal of Advanced Nursing 2009;65(7):1381–9.
• İnkaya BV, Karadağ E. Diyabetli bireyler ve onlara bakım veren hemşirelerin hastalık özyönetim stratejilerine bakışı: Kalitatif bir çalışma. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017;14 (1):31-7.
• Karadag E. The effect of a self-management program on hand-washing/mask-wearing behaviours and self-efficacy level in peritoneal dialysis patients: A pilot study. Journal of Renal Care, 2019;45(2):
• London GM, Guérin AP, Marchais SJ, Métivier F, Pannier B, Adda H. Arterial media calcification in end-stage renal disease: impact on all cause and cardiovascular mortality. Nephrol Dial Transplant. 2003;18(9):1731–40.
• Kalantar-Zadeh K. Patient education for phosphorus management in chronic kidney disease. Patient Preference and Adherence, 2013;7:379–90.
• Rysz J, Franczyk B, Ciałkowska-Rysz A and Gluba-Brzózka A, The effect of diet on the survival of patients with chronic kidney. Nutrients, 2017;9:495 doi:10.3390/nu9050495.
• Vervloet MG, Ballegooijen AJ. Prevention and treatment of hyperphosphatemia in chronic kidney disease. Kidney International, 2018;93(5):1060-72.
• Fan JL, Kong Y, Shi SH, Cheng YH. Positive correlations between the health locus of control and self-management behaviors in hemodialysis patients in Xiamen. International Journal of Nursing Sciences, 2016;3(1):96-101.
• International Council of Nurses (ICN). Delivering quality, serving communities: nurses leading chronic care, 2010:1-69, http://www.icn.ch/images/stories/documents/publications/ind/indkit2010.pdf
• Wagner EH. The role of patient care teams in chronic disease management. BMJ, 2000;320:569-72
• Li PK, Chow KM, Cho Y, Fan S, Figueiredo AE, Harris T et al. ISPD peritonitis guideline recommendations: 2022 update on prevention and treatment. Perit Dial Int. 2022;42(2):110-153. doi: 10.1177/08968608221080586.
• van Houtum L, Rijken M, Heijmans M, Groenewegen P. Self-management support needs of patients with chronic illness: Do needs for support differ according to the course of illness? Patient Educ Couns. 2013;93(3):626-32. doi: 10.1016/j.pec.2013.08.021.
• Van Eck van der Sluijs A, Vonk S, van Jaarsveld BC, Bonenkamp AA, Abrahams AC. Good practices for dialysis education, treatment, and eHealth: A scoping review. PLoS ONE, 2021;16(8):e0255734
• Lightfoot CJ, Wilkinson TJ, Yates T, et al. ‘Self-Management Intervention through Lifestyle Education for Kidney health’ (the SMILE-K study): Protocol for a single-blind longitudinal randomised controlled trial with nested pilot study. BMJ Open 2022;12:e064916.
• Arslan S, Bekar Tunçalp F. The effects of diet and fluid education administered to patients of hemodialysis on some parameters. Journal of Human Sciences, 2017;14(1):346-354. doi:10.14687/jhs.v14i1.4284
• Tsay SL. Self-efficacy training for patients with end-stage renal disease. JAdv Nurs, 2003;43:370-5.
• Kawate Y and Miyata H. The importance of nutritional intervention by dietitians for hyperphosphatemia in maintained hemodialysis patients. Renal Replacement Therapy 2017;3:19 doi 10.1186/s41100-017-0095-x