TEORİDE VE UYGULAMADA İDDİANAMENİN İADESİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 53 - 99, 31.07.2021

Bedir Türk

Öz

İddianamenin iadesi kurumu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun getirdiği en önemli yeniliklerden biridir. Bu kurumla amaçlanan, hüküm verebilmek için gereken delillerin tamamının soruşturma evresinde toplanması ve kovuşturma evresinde en kısa sürede hükmün verilmesidir. Böylece adil yargılanma hakkının bir unsuru olan makul sürede yargılanma hakkı korunabilecektir. Ancak uygulamada iddianamenin iadesi nedenlerinin dar yorumlanması, bu kurumun işlerliğini azaltmakta ve hedeflenen amaçlara ulaşmayı engellemektedir. Bu çalışmada, öncelikle toplumsal iddia makamı olan Cumhuriyet savcısı üzerinde durulmuş; iddianame kavramı ve unsurları açıklandıktan sonra iddianamenin iadesinin hukuki niteliği, iddianamenin iadesi sebepleri, iade kararı ve bu karara karşı itiraz yolu ile iade kararı üzerine yapılacak işlemler izah edilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte iddianamenin iadesi kurumu, hem teorik olarak ele alınmış hem de ilgili Yargıtay kararlarına yer verilerek uygulamadaki durumu değerlendirilmiştir. Çalışmamızda iddianamenin iadesinin incelenmesinden maksat, kurumu temel çerçevede tanıtmak ve Yargıtay içtihatlarıyla şekillenen uygulamayı gözler önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler

İddianame, İddianamenin Unsurları, Ara Muhakeme Evresi, İddianamenin Kabulü, İddianamenin İadesi

Kaynakça

• AYDIN Murat, “İddianamenin Unsurları ve İadesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1-2, 2006, s. 367-398.
• CENTEL Nur ve ZAFER Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2018.
• ELMAS Birsen, “Yargıtay Kararları Işığında İddianamenin İadesi” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 7, S. 28, Ekim 2016, s. 207-234.
• FEYZİOĞLU Metin, “Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre, İddianamenin Hazırlanmasına ve Kabulüne İlişkin Bazı Düşünceler”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 1, S. 1, Ekim 2006, s. 31-36.
• GÖKCAN Hasan Tahsin, “Cumhuriyet Savcısının Delilleri Değerlendirme Yetkisi ve Yargıtay Uygulaması”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2012, s. 195-206.
• GÜLTEKİN Özkan, Öğretide ve Uygulamada İddianame ve İddianamenin İadesi, 1.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• KARAKURT Ahu, “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İddianamenin İadesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2009/82, s. 1-31. KELEP PEKMEZ Tuba, “Ceza Muhakemesinde Fiil”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2018.
• KUNTER Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Bası, İstanbul 1989.
• KUNTER Nurullah, YENİSEY Feridun ve NUHOĞLU Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Bası, İstanbul 2010.
• MERAKLI Serkan, “İddianamenin İadesi Kurumunun Ceza Muhakemesi Bakımından Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel Sayı, 2014, s. 1595-1652.
• ÖZBEK Veli Özer, KANBUR Mehmet Nihat, DOĞAN Koray, BACAKSIZ Pınar ve TEPE İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Bası, Ankara 2014.
• ÖZKOL Mustafa Deren, “Ceza Muhakemesinde İddianamenin İadesi Kurumu”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2019. ÖZTÜRK Bahri, Bir Adli Organ Olarak Savcılık Sempozyumu, Sempozyum Tebliği, Ankara 2006, s. 150-160.
• ÖZTÜRK Bahri, TEZCAN Durmuş, ERDEM Mustafa Ruhan, SIRMA GEZER Özge, SAYGILAR KIRIT Yasemin F., ALAN AKCAN Esra, ERDEN TÜTÜNCÜ Efser ve ÖZAYDIN Özdem, Ana Hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku, (Ed. Bahri ÖZTÜRK), 4. Bası, Ankara 2017.
• SAYGIN Cemre, “Ceza Muhakemesi Hukuku’nda İddianame, İddianamenin Unsurları ve İddianamenin İadesi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• SOYASLAN Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Bası, Ankara 2014.
• ŞAHİN Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I, 8. Bası, Ankara 2017.
• ŞIK Hüseyin, “Türk Adli Yargı Sisteminde Savcılık Kurumu”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Diyarbakır 2018.
• TOROSLU Nevzat ve FEYZİOĞLU Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Baskı, Ankara 2016.
• ÜNVER Yener ve HAKERİ Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Bası, Ankara 2017.
• YENİSEY Feridun ve NUHOĞLU Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Bası, Ankara 2017.