A Case Study on the Views of Parents whose Children Participated in the BILSEM Student Selection Application about BILSEM

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 20, 28.06.2024

Yaşar Dilber

Öz

The aim of this study is to reveal the function, functioning, purpose, advantages, awareness, knowledge levels and opinions of the parents whose children participated in the Science and Art Center (BİLSEM) student selection application in Gürsu and Kestel districts of Bursa province in the 2021-2022 academic year. In this study, in which case study, one of the qualitative research methods, was used, data were obtained from 47 parents who participated voluntarily through a semi-structured interview form. It was ensured that the participant parents' students were at the 3rd grade level, participated in the BILSEM student selection application for the first or second time, and that the families were from different socioeconomic levels. The data obtained from the study were analyzed by content analysis method. The data were grouped under three headings as "parents' perceptions of children's personal/social and cognitive characteristics", "parents' awareness and perceptions of BİLSEMs" and "parents' preparation of their children for the BİLSEM student selection application" and presented with separate themes. As a result of the research, it was concluded that parents don’t have sufficient knowledge about BİLSEMs, and although they are not aware of the content and functioning of BİLSEMs and the basic aims and principles of BİLSEMs, they are relatively aware of some basic points. In addition, it was found that parents prepared their children for the BİLSEM student selection application by following different resources, publications, mobile applications and some pages on social media, that families have high expectations for BİLSEMs, and that BİLSEMs will provide advantages to their children in terms of their academic and career development. It was suggested that school administrations, classroom teachers and school psychological counselors/guidance counselors should effectively inform families about the process of nominating their children to BİLSEMs.

Anahtar Kelimeler

Gifted students, parents, BİLSEM student selection application.

Etik Beyan

This study was examined by Uludağ University Social and Human Sciences Research and Publication Ethics Board on May 27, 2022, in terms of its justification, purpose, approach and method, with the decision numbered 2022 05 and numbered 11, and it was evaluated that there was no problem in terms of scope and application and that it was in compliance with ethical principles and human rights. In this study, all the rules specified in the "Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive" were followed. None of the actions specified under the title "Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics", the second section of the directive, were carried out. (Mandatory declaration)

Çocuğu BİLSEM Öğrenci Seçme Uygulamasına Katılan Velilerin BİLSEM Hakkındaki Görüşleri Üzerine Bir Vaka Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Bursa ili Gürsu ve Kestel ilçelerinde çocuğu Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrenci seçme uygulamasına katılan velilerin BİLSEM’lerin işlevi, işleyişi, amacı, avantajları, çocuğunu BİLSEM öğrenci seçme uygulamasına hazırlama ile BİLSEM’ler hakkındaki farkındalıkları, bilgi düzeyleri ve görüşlerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının kullanıldığı bu araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile gönüllü olarak katılan 47 veliden elde edilmiştir. Katılımcı velilerin öğrencilerinin 3.sınıf düzeyinde, BİLSEM öğrenci seçme uygulamasına ilk veya ikinci kez katılım sağlamış ve ailelerin farklı sosyoekonomik düzeylerden olmasına dikkat edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Veriler, “velilerin çocukların kişisel/sosyal ve bilişsel özelliklerine yönelik algıları”, “velilerin BİLSEM’lere yönelik farkındalıkları ve algıları” ile “velilerin çocuklarını BİLSEM öğrenci seçme uygulamasına hazırlama durumları” şeklinde üç başlık altında toplanarak ayrı temalarla gösterilmiştir. Araştırma sonucunda velilerin BİLSEM’ler hakkında yeterli bilgi düzeylerine sahip olmadıkları, içerik ve işleyişi ile BİLSEM’lerin temel amaç ve ilkelerine hakim olmamakla birlikte bazı temel noktalarda görece farkındalıklarının bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca velilerin BİLSEM öğrenci seçme uygulamasına çocuklarını farklı kaynak, yayın, mobil uygulamalarla sosyal medya üzerinden bazı sayfaları takip ederek hazırladıkları, ailelerin BİLSEM’lere yönelik beklentilerinin yüksek olduğu, BİLSEM’lerin çocuklarına akademik ve kariyer gelişimleri açısından avantaj sağlayacağı bulgusuna ulaşılmıştır. Ailelerin çocuklarını BİLSEM’e aday gösterilme sürecinde okul yönetimleri, sınıf öğretmenleri ve okul psikolojik danışman/rehber öğretmenleri tarafından etkili şekilde bilgilendirme çalışmalarının yapılması yönünde önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenciler, veliler, BİLSEM öğrenci seçmeleri

Etik Beyan

Bu çalışma Uludağ Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulu tarafından 27.05.2022 tarihinde gerçekleştirilen 2022-05 oturum sayılı ve 11 No’lu kararla gerekçesi, amacı, yaklaşımı ve yöntemi açısından incelenmiş, kapsam ve uygulama açısından herhangi bir sakıncasının olmayıp etik ilkelere ve insan haklarına uygun olduğu şeklinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. (Zorunlu beyan)

Kaynakça

• Argyrios, A., Georgia, G. & Angeliki-Maria, P. (2020). Gifted children and education: An educational approach. Education Journal. 9(4), 112-115. https://doi: 10.11648/j.edu.20200904.14.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51 (Özel Sayı), 395-407. https://doi: 10.30794/pausbed.1116878.
• Awanbor, D. (1989). Characteristics of gifted and talented children and problems of identification by teachers and parents. International Journal of Educational Development, 9(4), 263-269. https://doi.org/10.1016/0738-0593(89)90019-9.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Baykoç-Dönmez, N. (2017). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. N. Baykoç (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim içinde, (ss. 284-306). Ankara: Eğiten Kitap.
• Bayram, Z. (2022). Özel yetenek kavramı ve Türkiye’de özel yetenekli öğrencilerin eğitimi. A. Bozdağ Tulum (Ed.), Teoriden Uygulamaya Özel Yetenekli Çocuklar içinde (3-26. ss.). Ankara: İksad Publishing House.
• Bedur, S., Bilgiç, N., & Taşlıdere, E. (2015). Özel (üstün) yetenekli öğrencilere sunulan destek eğitim hizmetlerinin değerlendirilmesi. HAYEF Journal of Education, 12(1), 159-175.
• Bildiren, A., & Çitil, M. (2022). Educating gifted children in Turkey: A retrospective analysis and the current state. International Journal of Educational Reform, 31(3), 278-299. https://doi:10.1177/10567879211050345.
• Coombs, H. (2022). Case study research defined: single or multiple ? [White paper]. Southern Utah University. https://doi.org/10.5281/zenodo.7604301.
• Cutts, N. E. & Moseley, N. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi: Ulusun en büyük kaynaklarından birinin harcanması nasıl önlenir? İstanbul: Özgür Yayınları.
• Çetin, K. A., & Çetin, N. (2024). Özel yetenekli öğrencilerin eğitimine ilişkin veli görüşleri. Ulusal Eğitim, Toplum ve Dünya Dergisi, 1(1), 01-19.
• Çepni, S. (2021). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık. Çitil, M. (2018). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitimi politikalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 143-172.
• Çitil, M., & Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 185-231.
• Davis, G. A., Rimm, S. B., & Siegle, D. (2014). Education of the gifted and talented. UK: Pearson Education Limited.
• Doğan, A. (2020). Üstün yetenekli öğrencilerin meslek tercihleri. Turkish Studies - Education, 15(5), 3277-3300. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.45545.
• Ersoy, Ö., & Avcı, N. (2004). Üstün zekâlı ve üstün yetenekliler. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi–Seçilmiş Makaleler. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Gagné, F. (1985). Giftedness and talent: Reexamining a reexamination of the definitions. Gifted Child Quarterly, 29(3),103-112.
• Güçyeter, S. & Sak, U. (2018). Üstün yeteneklilerin tanılanmasında var olan güncel sorunlar ve çözümleri. U. Sak (Ed.), Üstün Yeteneklilerin Tanılanması içinde, (ss.185-204). Ankara: Vize Akademik.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. & Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık Hürriyet, (2023). BİLSEM’e hazırlık kursları kapatılacak. https://www.hurriyet.com.tr/egitim/bilseme-hazirlik-kurslari-kapatilacak-42363936 adresinden 19.03.2024 tarihinden edinilmiştir.
• Johnsen, S. K. (2009). Best practices for identifying gifted students. Principal, 88(5), 8-14. Kanlı, E. (2021). Özel yetenekli bireylerin özellikleri ve eğitimi. M. S. Köksal & M. R. Barın (Ed.), Özel Yetenek ve BİLSEM’ler içinde, (ss. 49-75). MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Ankara.
• Kaya, N. G. & Mertol, H. (2022). The importance of technology in the education of gifted in the context of 21st century skills. Journal of Computer and Education Research, 10(19), 18- 25. https://doi.org/10.18009/jcer.1061877.
• Köktürk, G. V., Üstüner, H., Yılmaz, A. & Özdemir, İ. D. (2021). Özel yetenekliler ve toplum inşası. Turkish Academic Research Review, 6 (3), 827-862.
• Köksal M. S. (2021). Bilim ve sanat merkezleri. M. S. Köksal & M. R. Barın (Ed.), Özel Yetenek ve BİLSEM’ler içinde, (ss. 165-187). MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Ankara.
• Kurnaz, A. (2017). Ülkemizde özel yetenekli öğrencilerin tanılama sürecinin öğretmen veli ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Kurnaz, A., & Kaynar, H. (2020). Üstün zekâlı ve yetenekli çocuklar ve eğitimleri ile ilgili en çok sorulan sorular. Yeni Türkiye Dergisi Özel Yetenekliler Özel Sayısı, 115, 175-206.
• Leana-Taşçılar, M. Z. (2020). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukları anlamak ve eğitimlerini düzenlemek. Bilim ve Teknik Dergisi, 72-78.
• Manning, S. (2006). Recognizing gifted students: A practical guide for teachers. Kappa Delta Pi Record, 42(2), 64-68.
• Marland, S. P. (1972). Education of the gifted and talented: Report to the Congress of the United States by the U. S. Commissioner of Education. Washington, DC: U. S. Government Printing Office.
• MEB (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi: Üstün zeka ve özel yetenekli çocuklar. MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi), Ankara.
• MEB (2017). Çocuk gelişimi ve eğitimi: Üstün zekâlılar ve özel yetenekliler. Mesleki ve Teknik Eğitim Okul/Kurumlarında Uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında Yeterlilik Kazandırmaya Yönelik Öğrencilere Rehberlik Etmek Amacıyla Hazırlanan Bireysel Öğrenme Materyali.
• MEB (2024). Bakan Tekin Tuzla BİLSEM’in açılışını gerçekleştirdi. https://www.meb.gov.tr/bakan-tekin-tuzla-bilsemin-acilisini-gerceklestirdi/haber/33102/tr adresinden 19.03.2024 tarihinde edinilmiştir.
• Oğurlu, Ü., & Yaman, Y. (2010). Üstün zekâlı/yetenekli çocuklar ve iletişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 213-223.
• ORGM (2017). Beni anlayın: Özel yetenekli çocuğum var. Özel Eğitim Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Ankara.
• ORGM (2024). Cumhuriyetin 100. Yılında geçmişten günümüze sayılarla eğitim: Bilim sanat merkezi kurum, öğretmen ve öğrenci sayısı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü Resmi Twitter Hesabı.
• Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını.
• Renzulli, J. S. (2016). Reexamining the role of gifted education and talent development for the 21st century: A four-part theoretical approach. International Journal for Talent Development and Creativity, 4(1-2). 141-154.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. & Çatalbaş, G. (2019). Velilerin gözüyle BİLSEM. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 114-133. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.5m.
• Shavinina, L. V. (2009). On giftedness and economy: The impact of talented individuals on the global economy. L.V. Shavinina (Ed.), In International Handbook on Giftedness, (p. 925-944). Springer Science+Business Media B.V. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6162-2 47.
• Sığrı, Ü. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.: İstanbul. Starko, A. J. (1992). Education of the gifted and talented: An introductory module. Eric. https://eric.ed.gov/?id=ED393279.
• Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science. Psychological Science in the Public Interest, 12(1), 3-54. https://doi.org/10.1177/1529100611418056.
• TBMM (2012). Üstün yetenekli çocukların keşfi, eğitimleriyle ilgili sorunların tespiti ve ülkemizin gelişimine katkı sağlayacak etkin istihdamlarının amacıyla kurulan Meclis Araştırma Raporu. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 24. Dönem, S. Sayısı: 427.
• Vouglanis, T., & Driga, A. M. (2023). Factors affecting the education of gifted children and the role of digital technologies. TechHub Journal, 6, 28-39.
• Yakut Özek, B. (2021). Eğitim reformunun başarısında etkili olan etmenler: BİLSEM modelinin politika nitelikleri kuramı bağlamında analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 1192-1222. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen. 962366.
• Yerli, M. S. (2022). Velilerin BİLSEM’e yönelik algıları-Kahta Bilsem örneği. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 8(2), 110 - 117. https://doi.org/10.34137/jilses.1192884.
• Yıldız, H. (2010). Üstün yeteneklilerin eğitiminde bir model olan Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEMLER) üzerine bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Zhang, Z. (2017). Gifted education in China. Cogent Education, 4(1). https://10.1080/2331186X.2017.1364881.