Observations on Two Lamp Moulds from Cremna

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: 28, 255 - 264, 01.05.2013

Hüseyin Metin

Öz

Cremna, ancient city of southwest Turkey, has one of the most spectacular sites in Pisidia, high in the Taurus mountains. Strabon announces that Cremna was conquared by Amyntas, the king of Galatia and kept under control of the city from 39 BC. to the year 25 BC. When he passed away. After his death the city had been made a Roman colony called “Colonia Iulia Augusta Felix Cremna” by Augustus. İt has been thought that the emperor Hadrianus visited Cremna in 129 AD. During the reign of emperor Probus, Cremna had been occupies by forces controlled by an Isaurian bandid Lydius. Two lamp moulds from Cremna discussed here provide important informations about the production of Hellenistic lamp in city.In light of these moulds, Cremna from 2.mid-century BC to 1. centuries, produced by an lamp has been confirm accurately. Mould 1 was commonly found in most of the Mediterranean cities. on the other hand Mould 2, which features a different form suggested that the city produced new forms.

Anahtar Kelimeler

Pisidia • Cremna • Hellenistic • Lamp • Mould

Kremna’dan İki Kandil Kalıbı Üzerine Gözlemler

Öz

Türkiye’nin güneybatısındaki Kremna, Toros Dağları’nın yüksek kesimlerine konumlanan Pisidia’daki göz kamaştırıcı kentlerden birisidir. Strabon Kremna’nın Galatia kralı Amyntas tarafından zapt edildiğini ve ölümüne kadar MÖ 39-25 yılları arasında kenti kontrol altında tuttuğunu bildirir. Amyntas’ın ölümünden sonra kent Augustus tarafından “Colonia Iulia Augusta Felix Cremna” olarak adlandırılan bir Roma kolonisi haline getirilmiştir. İmparator Hadriaus’un MS 129’da Kremna’yı ziyaret ettiği düşünülmektedir. İmparator Probus’un saltanatı sırasında Kremna, Isauria haydutu Lydius’un kontrol ettiği güçler tarafından işgal edilmiştir. Burada ele alınan Kremna’dan iki kandil kalıbı, kentin Hellenistik Dönem kandil üretimi hakkında önemli bilgiler vermektedir. Söz konusu kalıplar ışığında, Kremna’nın MÖ 2. yüzyılın ortaları – MÖ 1. yüzyıllarda kandil ürettiği kesin olarak doğrulanmıştır. Kalıp 1 Akdeniz kentlerinin birçoğunda bulunmuştur. Öte yandan Kalıp 2’de görülen farklı form özellikleri kentin yeni formlar ürettiğini düşündürmüştür.

Anahtar Kelimeler

Pisidia • Kremna • Hellenistik • Kandil • Kalıp

Kaynakça

• ARUNDELL , F. V. J., (1834) Discoveries In Asia Minor. Including A Description Of The. Ruins Of Several Ancient Cities And Especially Antioch Of Pisidia , Vol. 2, London.
• BAİLEY, D. M., (1972) Greek and Roman Pottery Lamps, Oxford.
• BAİLEY, D. M., (1975) Catalogue of the Lamps in the British Museum I. Greek, Hellenistic and Earl Roman Pottery Lamps, London.
• BALLANCE, M. H., (1958) “The Forum and Basilica at Cremna”, BSR, Vol. 26, 1958, 137-194.
• BEAN, G.E., (1970) “Kitabeler”, Türk Arkeoloji Dergisi 19-2, 99-102.
• BLİSS, F. J. –Macalister, R. A. S., (1902) Excavations in Palestine During the Years 18981900, London.
• BRACKE, H., (1993) “Pisidia in Hellenistic Times (334-25 BC.)” Sagalassos I. First General Report on the Survey (1986-1989) and Excavations (1990-1991). Acta Archaeologica Lovaniensia Monographiae 5, 15-37.
• BRUNEAU, P., (1965) Les Lampes Exploration Archèologique de Dèlos, Fas. 26, Paris.
• DAVİS, E. J., (1874) Anatolica; Or, the Journal of a Visit to Some of the Ancient Ruined Cities of Caria, Phrygia, Lycia, and Pisidia, London.
• ERGÜRER, H. E., (2008) Burdur Arkeoloji Müzesi’nden Bir Kremna Heykeli, Doğudan Yükselen Işık: Arkeoloji Yazıları, Atatürk Üniversitesi 50. Yıl Anı Kitabı, İstanbul, 433-4
• GİULİANİ A., “The exports of Hellenistic Ephesian lamp-workshops and their influence on the local production in the East”, Lychnological acts 2. Trade and local production of lamps from the prehistory until the middle age (Acts of 2nd International Congress on Ancient and Middle Age Lighting Devices, Zalău / Cluj-Napoca, 2006), Cluj-Napoca 2008, 91-95.
• HAYES, J. W., (1980) Ancient Lamps in the Royal Ontario Museum, Toronto.
• HİRSCHFELD G., (1879) Monatsbericht der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Berlin.
• HORSLEY, G. H. R., (1987) “Inscriptions from the So-Called “Library” at Cremna”, Anatolian Studies 37, 49-80.
• HOWLAND, R. H., (1958) Greek Lamps and Their Survivals, The Athenian Agora Vol. 4, New Jersey.
• İNAN, J., (1970) “Kremna Kazısı Raporu”, Türk Arkeoloji Dergisi 19.2, 51-99.
• KASSAB, D. – SEZER, T., (1995) İstanbul Arkeoloji Müzeleri Pişmiş Toprak Kandil Kataloğu I: Prehistorik, Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönemler, İstanbul.
• KÖKER, H., (2007) “Sikkeler Işığında Kremna Kenti Tanrıları”, 1. Burdur Sempozyumu, Cilt 1, (Ed. G. Yıldız, Z. YILDIRIM, Ş. Kazan), Burdur, 677-682.
• LANCKORONSKİ, K.G. – NİEMANN, G. - PETERSEN, E., (1892) Staedte Pamphyliens und Pisidiens. (2-Pisidien) Leipzig.
• LEVİCK, B., (1967) Roman Colonies in Asia Minor, Oxford.
• METİN, H., (2012) Kibyra Kandilleri, Atatürk Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• MİTCHELL, S., (1987) “Cremna ve Sagalassos Çalışması 1985”, 4. AST, 167-170.
• MİTCHELL, S., (1987) “Cremna Araştırmaları”, 5. AST, Cilt 1, 257-263.
• MİTCHELL, S., (1995) Cremna in Pisidia. An Ancient City in Peace and in War, London. MİTCHELL, S. - WAELKENS, M., (1987) “Sagalassos and Cremna 1986”, Anatolian Studies 37, 37-47.
• MİTCHELL, S. - WAELKENS, M., (1988) “Cremna and Sagalassos 1987”, Anatolian Studies 38, 53-65.
• NİCOLAOU, K., (1972)“Archaeological News from Cyprus, 1970”, AJA, Vol. 76, No. 3, 315-316.
• ÖZSAİT, M., (1985) Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidia Tarihi, İstanbul.
• ÖZTÜRK, N., (2003) “Kyzikos Kandilleri”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• ÖZTÜRK N. –Metin, H., (2013) “Burdur Müzesi’nden Bir Grup Hellenistik Dönem Kandil”, Ahmet Tırpana Armağan Kitabı, 483-491.
• POBLOME, J. – DEGRYSE, P., (2000) “The 1998-99 Excavation and Restoration Season at Sagalassos: Sondages and Drillings in the Potter’s Quarter”, 22. KST, Cilt 2, Bkz. M. Wealkens, 159-180.
• POBLOME, J., (2001) “The Potters Quarter”, 23. KST, Cilt 1, Bkz. M. Wealkens, 11
• POBLOME, J., (2002) “An Early Imperial Pottery Workshop at Sagalassos”, Modern Trends in Scientific Studies on Ancient Ceramics”, (Ed. V. Kilioglou, A. Hein, Y. Maniatis), BAR International Series 1011, 335-342.
• POBLOME, J., (2003) “Report on the 2002 Excavation and Restoration Campaign at Sagalassos, The Potter’s Quarter”, 25. KST, Cilt 1, Bkz. M. Wealkens, 215-230. ROEBUCK, C., (1951) The Asklepieion and Lerna, Corinth. Vol. 14, Princeton.
• SCHÄFER, J., (1968) Hellenistische Keramik aus Pergamon, Berlin.
• SEVİN, V., (2001) Anadolu Tarihi Coğrafyası I, Ankara.
• SEYFFERT, O., (1960) A Dictionary of Classical Antiquities, New York.
• STRABON, (2002) Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: 12-13-14) (Çev. A. Pekman), İstanbul.
• STERRET, J. R. S., (1988) The Wolfe Expedition to Asia Minor, Papers of the American School of Classical Studies at Athens III 1884/5 publ, Boston, 319-326
• TAVUKÇU, Z. A., (2006) “Parion Nekropolu 2005 Yılı Buluntuları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• TULUK.G. G., (1996) “İonia Bölgesi’nde Hellenistik Dönem Kandiller”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir.
• TULUK, G. G., (2003) “İonia Bölgesi’ndeki Hellenistik Döneme Ait Kandiller”, Varia Anatolica 15, 2003, 17-25.
• UMAR, B., (1995) Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İstanbul.
• VANHAVERBEKE, H., (2007) “Sagalassos Kırsal Bölgeden Bir Görüntü”, I. Burdur Sempozyumu Bildiriler, Cilt 1, (Ed. G. Yıldız – Z. Yıldırım – Ş. Kazan), Burdur, 671-6
• WAELKENS, M., (1990) “Sagalassos 1989: The Rescue Excavation in the Potter’s Quarter and the Sagalassos Ware”, 12. KST, Cilt 2, 119-132.
• WAELKENS, M., (1992) “The Excavations at Sagalassos 1991”, Anatolian Studies 42, 79WAELKENS, M., (1992) “The Excavations at Sagalassos 1991”, 14. KST, Cilt 2, 3253
• WAELKENS, M. - HARMANKAYA, A. - VİAENE, W., (1991a) “Excavations at Sagalassos 1990”, 13. KST, Cilt 2, 283-307.
• WEALKENS M. - HARMANKAYA A. - Viaene W., (1991) “Excavations at Sagalassos 1990”, Anatolian Studies 41, 197-205.
• WAELKENS, M., (2002) “Romanization in the East. A case study: Sagalassos and Pisidia (SW Turkey)” IstMit 52, 311-368.
• WALTERS, H. B., (1914) Catalogue of the Greek and Roman Lamps in the British Museum, London.
• ZOSİMUS., (1814) New History I, London. .