KÜLTÜR SOSYOLOJİSİNDE METODOLOJİ TARTIŞMALARI: İDEOLOJİ OLARAK KÜLTÜR VE EYLEM OLARAK KÜLTÜR

Yıl 2017, Sayı: 42, 147 - 160, 29.12.2017

Barış Çağırkan

Öz

Kültürel çalışmalar ve kültür sosyolojisi içinde yöntem tartışmaları makro
ve mikro teoriler çerçevesinde şekillenmiştir. Kültür tanımının klasikleşen
tanımında, toplumun maddi ve manevi ögelere yapılan vurgu aynı zamanda kültürün
eylem ve ideoloji olarak ortaya çıkışıdır. Kültür sosyolojisi içinde yapılan
çalışmalarında bu ayrımlar üzerinden farklı metodoloji tartışmalarına  yapılmıştır. Kültürel bir ögenin eylem olarak
mı yoksa ideoloji olarak mı ortaya çıktığı sorusu yöntem tartışmalarının iki
yönünü belirlemiştir. Kültür kavramının ilk kullanımı insanoğlunun doğada
yaptığı değişime gönderme yaparak ekme, biçme faaliyeti olarak algılanmıştır.
Bu ekme-biçme eylemsel bir olaydır. Fakat ekme-biçme biranda kendiliğinden
ortaya çıkan bir olay değildir, bu eylemin arkasında düşünsel bir geçmiş
yatmaktadır. Toplumların kültürlerine baktığımızda sadece günümüzde yaşayan
bireyler değil ilk atalarından itibaren her bireyin o toplumun kültürünün yaratılmasında
etkisi vardır. Düşünsel bir birikimin yaratılması bu bütünlüğün bir sonucudur.
Kültür sosyoloji gündelik yaşam pratikleri içinde sadece somut olayları değil
bireylerin değer yüklü eylemlerinin sonuçlarını da kendine inceleme konusu
yapar.

Anahtar Kelimeler

Kültür Sosyolojisi, Metodoloji, İdeoloji, Eylemsellik

Kaynakça

• Alexander, J. C. (2003) Kültürel Sosyolojinin Vaadi: Teknolojik Söylem ve Kutsal ve Laik Bilgi Makinesi. In: Münch, R ve Smelser, N. J. (Edt) Kültür Kuramı Çev. Cumhur
• Atay, (s. 345-376). İstanbul: Pales Yayınları.
• Aydın, M. (2013) Kültür Sosyolojisinin Temel kavramları. In Alver, K. Ve Doğan, N. (Edt.), Kültür Sosyolojisi, (s. 47-68). Ankara: Hece.
• Blumer, H. (1969) Symbolic Interactionism. Berkeley: University of California Press.
• Dikeçligil, B. (2013) Kültür Kavramının Analizi veya Sosyo-Kültürel Gerçekliğin Yapısı Üzerine Bir İnceleme. In Alver, K. Ve Doğan, N. (Edt.), Kültür Sosyolojisi, (s. 133-152). Ankara: Hece.
• Doğan, N. (2013) Kültür Sosyolojisinde Yöntem Arayışları. In Alver, K. Ve Doğan, N. (Edt.), Kültür Sosyolojisi, (s. 83-107). Ankara: Hece.
• Edles, L. D. (2006) Uygulamalı Kültürel Sosyoloji. Çev. Cumhur Atay. İstanbul: Babil.
• Erkilet, A. (2015) Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları. İstanbul: Büyüyen Ay.
• Geertz, C. (1973) The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books.
• Grisvold, W. (1994) Cultures and Societies in Changing World. Pine Forge: Thousand Oaks.
• Grisvold, W. (2013) Kültür Sosyolojisinde Yeni Gelişmeler. In Alver, K. Ve Doğan, N. (Edt.), Kültür Sosyolojisi, (s. 107-120). Ankara: Hece.
• Göktürk, I. (2016) Kültür Sosyolojisi. İstanbul: Doğu Kitapevi.
• Jourdain, A. ve Naulin, S. (2011) Pierre Bourdieu’nun Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları. Çev. Öykü Elitez. İstanbul: İletişim.
• Köktürk, M. (2013) Kültür Sosyolojisinin Temel Meseleleri. In Alver, K. Ve Doğan, N. (Edt.), Kültür Sosyolojisi, (s. 13-46). Ankara: Hece.
• Kroeber, A. L. ve Kluckhohn, C. (1952) Culture: A Critical Review of Concept and Definitions. Cambridge: MA.
• Ritzer, G. (2013) Modern Sosyoloji Kuramları. Çev. Himmet Hülür. Ankara: Deki.
• Seidman, S. (1994) Contested Knowledge: Social Theory in the Postmodern Era. MA: Blackwell.
• Smith, P. (2005) Kültürel Kuram. Çev. Selim Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu. İstanbul: Babil yayınları.
• Simmel, G. (2003) Modern Kültürde Çatışma. Çev. Tanıl Bora ve Diğerleri. İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Zijderveld, A. (2013) Kültür Sosyolojisi. Çev. Kadir Canatan. İstanbul: Açılım Kitap.