Annelik, Söylem ve İktidar: Eleştirel Bir Tartışma

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 47 - Ek Sayı, 64 - 78, 31.10.2019

Meral Timurturkan

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.630546

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma; toplumsal, kültürel ve politik yapıların annelik deneyimini şekillendirdiği varsayımından yola çıkarak, anneliğin çeşitli söylemlerin odağında yeniden üretilen ve dönüşen konumuna ilişkin bir tartışma yürütmeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda annelik kavramı odağında yürütülen tartışmaları tarihsel ve kültürel bağlamlarından yola çıkarak kuramsal bir çerçevede ele almak ve anneliğe yüklenen anlamları kuramsal çerçevede tartışmaya açmak bu çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır. Annelik her zaman farklı düşünce pratikleri içinde tartışmalı bir konu olarak ele alınmış, kadınlık kimliğinin en önemli belirleyeni olarak da görülmüştür. Kadınların sorumlulukları, aile içi rolleri ve kamusal yaşamdaki ilişkileri bu kimlik etrafında şekillenerek, toplumsal cinsiyetin normatif düzeni oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu nedenle annelik, feminist yaklaşımın da çelişkili konularından biri olmuştur. Bir yandan anneliği kadın için bir baskı aracı olarak gören yaklaşımlar,  öte yandan kadına özgü farklılıkları ön plana çıkartarak anneliği olumlayan yaklaşımlar feminist düşünce içinde iki farklı çizgide meseleyi ele almaktadır. Bedenin yönetimselliğine işaret eden  biyo-politik söylemin de bu tartışmalara eklemlenmesi ile birlikte annelik, önemli bir iktidar alanına dönüşmüştür. Bu çalışmanın amacı söz konusu tartışmalardan yola çıkarak, annelik kimliğinin çeşitli söylemlerin odağında nasıl yeniden şekillendiği ve üretildiğini anlamaya çalışmaktır. Her dönemin ekonomik, toplumsal ve politik söylemlerinin farklı anneliklerin ortaya çıkmasına aracılık ettiği ve kadınlık kimliğinin en belirgin rolünün (yaş, sınıf, eğitim, ırk ayırt etmeksizin) annelik rolü olduğu gerçeği eleştirel sosyolojik bir tartışmayı gerekli kılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Annelik, söylem, iktidar, biyo-politika

Kaynakça

• Allan, J. (2004). “Mother Blaming: A Covert Practice İn Therapeutic İntervention”. Australian Social Work, (57), pp. 57-70. https://doi.org/10.1111/j.0312-407X.2003.00114.x
• Allen A. T. (2005) Feminism and Motherhood in Western Europe, 1890– 1970, New York: Palgrave Macmillan.
• Arendell T. (2000). Conceiving and Investigating Motherhood: The Decade's Scholarship. Journal of Marriage and the Family, 62(4), pp. 1192-1207, https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01192.x
• Aslan Ö. (2009). “ “Kaçınılmaz Ölüm”ün Girdabındaki Annelik”, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, İstanbul: bgst Yayınları, s. 75-98.
• Badı̇nter E. (1992). Annelik Sevgisi: 17. Yüzyıldan Günümüze Bir Duygunun Tarihi. Çelik K. (Çev.) İstanbul: AFA Yayınları.
• Bora A. (2005). Kadınların Sınıfı, İstanbul: İletişim yayınları.
• Bozok M. (2018), “Toplumsal Cinsiyet ve Aile”, Aileyi Anlamak, Nurgün Oktik, Halime Ünal Reşitoğlu (Edt.), Ankara: Siyasal Yayınevi, s. 101-114.
• Butler J. (2013). Bela Bedenler, Cüneyt Çakırlar, Zeynep Direk (Çev:) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Chodorow N. J. (1999). The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and the Sociology of Gender, Univ of California Press.
• Collins P. H. (1994). “Shifting the Center; Race, Class, And Femınist
Theorizing About Motherhood”, Mothering Ideology, Experience, And Agency Glenn E. N., Chang G., Forcey L. R. (Edt.), London, Newyork: Routledge, pp. 139-157.
• Cuomo A. (2010). “Birth Control” “Encyclopedia of Motherhood, O'reilly A. (Edt.). Sage Publications, pp. 488-492.
• Çelik H., Ekşi H. (2008). “Söylem Analizi”, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(27), s. 99-117.
• Davis N. Y. (2010). Cinsiyet ve Millet, Ayşin Bektaş (Çev). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demir O. (2016). “Nüfus Politikaları ve Çin, Fransa ve Türkiye Örneklerinin Değerlendirilmesi”, Social Sciences, 11(1), s. 41-61. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2016.11.1.3C0137
• Donovan J., Feminist Teori, Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Douglas S., Michaels M. (2004). The Mommy Myth, the Idealization of Motherhood and How It Has Undermined Women, New York: Free Press.
• Dow D. M. (2016). Integrated Motherhood: Beyond Hegemonic Ideologies of Motherhood , Journal of Marriage and Family, (78), pp. 180–196 , DOI:10.1111/jomf.12264
• Durudoğan H. (2007). “Unes Femmes: Kristeva, Psikanaliz ve Kadın, Cinsiyetli Olmak: Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar, Zeynep Direk (Edt.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Firestone S. (1993). Cinselliğin Diyalektiği, Yurdanur Salman (Çev), İstanbul: Payel Yayınları.
• Forcey L. R. (1994). “Feminist Perspective on Mothering and Peace”, Glenn, E. N., Chang G., Forcey L. R. (Edt.), Mothering: Ideology, Experience and Agency, London: Routledge Company. pp. 355-377.
• Foucault M. (1993). Cinselliğin Tarihi-I, Hülya Tufan (Çev.), Afa Yayınları: İstanbul.
• Foucault M. (2001). Toplumu Savunmak Gerekir, Şehsuvar Aktaş (Çev.) Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Garwood E. (2014). “Regulating Motherhood: a Foucauldian Analysis of the Social Construction of the Mother”, The New Birmingham Review, 1(1) , pp. 19-28.
• Gerson K. (2010). The Unfinished Revolution
How a New Generation Is Reshaping Family, Work and Gender in America , Oxford, NewYork: Oxford University Press.
• Glenn E. N. (1994). “Social Constructions of Mothering: A Thematic Overview”, Glenn E. N., Chang G., Forcey L. R., (Edt.), Mothering: Ideology, Experience and Agency, London: Routledge Company. pp. 1-33.
• Hays, S. (1996). The Cultural Contradictions Of Motherhood, Yale University Press.
• Hançer A. (2018), “Toplumsal Cinsiyet Öznesi Olarak Kadının “Annelik” Kimliğine Eleştirel Bir Bakış”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(2), s. 177-202
• Henderson A. C., Harmon S. M., Houser J., (2010). “A new State of Surveillance? An Application of Michel Foucault to Modern Motherhood”, Surveillance & Society 7(3/4): pp. 231-247.
• Hochschild A. R., Machung A. (1989). The Second Shift: Working Parents and the Revolution at Home, Penguin Books.
• Hughes N. S. (2009). “Anneliğe Özgü Düşünme Biçimi ve Savaş Politikaları”, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, Güliz Türkoğlu (Çev.), İstanbul: bgst Yayınları, s. 11-20.
• İrigaray L. (2000). Nietzsche’nin Deniz Aşığı, İsmail Yerguz (Çev.), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Johnston D., Swanson D. (2003). “Invisible Mothers: A Content Analysis of Motherhood Ideologies and Myths in Magazines”, Sex Roles, 49(1/2), pp. 21-33.
• Keskin F. (2005). “Özne ve İktidar”, Michel Foucault, Seçme Yazılar–2, Ferda Keskin (Yay. Haz.), Işık Ergüden, Osman Akınhay (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lindgren Y. (2019). Trump’s Angry White Women: Motherhood, Nationalism, And Abortion , Working Draft –Hofstra Law Review, (47), pp.1-32, https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3386416
• Mattingly J. M., Bianchi S. M. (2003). “ Gender Differences in the Quantity And Quality of Free Time: the U.S. Experience”, Social Forces, 81(3), pp. 999-1030.
• Millet K. (1989). Cinsel Politika, Seçkin Selvi (Çev.), İstanbul: Payel yayınları.
• Moore H. L. (2003). “Mothering and Social Responsibilities in a Cross-Cultural Perspective”, Good Enough Mothering, Silva E. B. (Edt.), London: Routledge, pp. 58-75
• Neyer, G., Bernardi, L. (2011). Feminist Perspectives on Motherhood and Reproduction, Historical Social Research, 36(2), pp.162-176, https://doi.org/10.12759/hsr.36.2011.2.162-176
• O’Relilly A., Porter M. (2005). “Introduction”, Motherhood Power And Oppression, Porter M., Short P., O’Reilly A. (Edt.) , Toronto: Women’s Press.
• Pernigotti E. (2010). “Family Planning”, Encyclopedia of Motherhood, O'reilly A. (Edt.). Sage Publications, pp. 383-388.
• Porter M. (2010). “History of Motherhood: 1900 to Present”, Encyclopedia of Motherhood, O'reilly A. (Edt.). Sage Publications, pp. 504-507
• Raley S., Bianchi M. S., Wang W. (2012). “When Do Fathers Care? Mothers’ Economic Contribution and Fathers’ Involvement in Child Care”, American Journal of Sociology, 117(5), pp.1422–1459. doi:10.1086/663354.
• Rich A. (1995). Of Woman Born: Motherhood As an Experience and Institution W. W. Norton & Company.Rothman B. K. (2000). Recreating Motherhood, New York: Rutgers University Press.
• Rothman B. K. (1994). “Mothers and Fathers: Ideology in a Patriarchal Society”, Mothering Ideology, Experience, and Agency, Glenn E. N., Chang G., Forcey L. R. (Edt.), London, Newyork: Routledge, pp. 139-157.
• Ruddick S. (1980). Maternal Thinking, Feminist Studies, 6(2), pp. 342-367.
• Ruddick S. (2009). “ “Barış Kadını”: Feminist Bir Yorum”, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, Ayça Günaydın (Çev.), İstanbul: bgst Yayınları, s. 21-48.
• Silva, E. B. (2003). “Introduction”, Good Enough Mothering?: Feminist Perspectives on lone Mothering, Silva E. B. (Edt.), London, Newyork: Routledge, pp. 1-9.
• Smart C. (2003). “Deconstructing Motherhood”. Good Enough Mothering?: Feminist Perspectives on lone Mothering, London, Newyork: Routledge. pp. 37-57.
• Tekelioğlu O. (1999). Michel Foucault ve Sosyolojisi, Bağlam Yayınevi: İstanbul.
• Thurer S. L. (1994). Myths of Motherhood, Boston: Houghton Mifflin.
• Trevino M. B. (2010). “History of Motherhood: 2000 b.c.e. to 1000 c.e.”, Encyclopedia of Motherhood, O'reilly A. (Edt.). Sage Publications, pp. 488-492.
• Uzogara E. E. (2015). “Perceptions of Motherhood: Differences among Racial Majority and Minority Women”, International Journal of Culture and History, 1(1), pp. 67-70, doi: 10.18178/ijch.2015.1.1.012
• Vincent, C. (2010). "The Sociology of Mothering." The Routledge İnternational Handbook of the Sociology of Education: Routledge, pp. 109-120.