Parti İçi Demokrasi Uygulamaları Açısından Siyasi Parti Üyelerinin Sosyolojik Analizi

Yıl 2020, Sayı: 49, 203 - 224, 30.04.2020

Metin Özkul , Amine Aydın

Öz

Siyasal partiler
demokratik rejimlerde, seçme ve seçilme hakkının kuvveden fiile geçmesini
sağlayan örgütlenmelerdir. Çalışmanın dayanağını oluşturan düşünce; demokratik
işleyişin temel şartı olarak parti içi demokrasi anlayışının partilerdeki
niteliğini belirlemek olup, parti içi demokrasi kavramına yüklenilen anlam
çeşitliliğini ortaya koymak ve bu anlamı belirleyen sosyolojik faktörleri
belirlemeye çalışmak amacını taşımaktadır. Partilerin hukuki dayanağını
oluşturan kurallar ve bunun örgütlenme biçimine yönelik etkileri ile herhangi
bir partinin insan unsuru yönünü oluşturan bireylerin sosyolojik
özelliklerinin, partinin siyasal yaşamdaki işleyişini belirlediği
düşünülmektedir. Çalışmanın temel varsayımı olarak sınanmaya çalışılan bu
düşünce doğrultusunda “parti içi demokrasi” kavramı tartışılmış ve Isparta il
merkezi olarak sınırlandırdığımız bir alanda, 2002 ile 2016 yılları arasında
genel ve yerel seçimlere düzenli olarak katılmış partilerin üye ve
yöneticilerinden elde edilen veriler analiz edilerek, parti içi demokrasi
kavramının içeriğini oluşturan anlam çeşitliliği ve bu anlamın sosyolojik
dayanakları tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, siyasal kültür, parti içi demokrasi, seçme ve seçilme hakkı

Kaynakça

• Bal, H. (2012). Nicel Araştırma Yöntemleri (1. Baskı). Isparta: Fakülte.
• Bosuter, K. (1969). Türk Siyasi Partiler Sisteminde Parti İçi Demokrasi. Ankara: Ulusal.
• Çalışkan, K. (2016). Siyasal Kültür: Yeni Yaklaşımlara Genel Bakış. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(2), 23-45.
• Çam, E. (1993). Devlet Sistemleri (1. Baskı). İstanbul: Der.
• Çapoğlu, G. (1994). Türkiye’de Siyasi Tıkanıklığı Aşmak İçin (1. Baskı). Ankara: Stratejik Araştırma Vakfı.
• Duverger, M. (1998). Siyaset Sosyolojisi (1. Baskı). Ş. Tekeli (Çev.). İstanbul: Varlık.
• Görmez, K. (1999). Türkiye’de Siyasal Yapı ve Siyasal Kültür. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 13-18.
• Holden, B. (2007). Liberal Demokrasiyi Anlamak (1. Baskı). H. Bal (Çev.), Ankara: Liberte.
• Kışlalı, A. T. (1991). Siyasal Sistemler, Siyasal Çatışma ve Uzlaşma (5. Baskı). Ankara: İmge.
• Kuş, H. (2010). Türkiye’de Siyasi Partilerin Gelişimi ve 1980 Sonrası Sağ Partilerde Parti İçi Demokrasi Sorunu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Küçük, T. S. (2015). Parti İçi Demokrasi (1. Baskı). İstanbul: Oniki Levha.
• Likoti, F. J. (2005). İnvestigating Intra-party Democracy in Lesotho: Focus on Bosuto land Congress Party and Basotho National Party. Eısa Occasıonal Paper, N.39, 1-12.Mumcuoğlu, M. (1982). Çağdaş Demokrasilerde Siyasal Katılma ve Türkiye’de Katılmanın Gelişimi. (Yayımlanmamış Doçentlik Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Mills, W. (1974). İktidar Seçkinleri (1. Baskı). Ü. Oskay (Çev.). Ankara: Bilgi.
• Önal, S. M. (2007). Türkiye’de Parti İçi Demokrasi: CHP ve AKP Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özbudun, E. (2011). Türk Anayasa Hukuku, (5. Baskı). Ankara: Yetkin.
• Özkul, M. (2002). Çalışma Sosyolojisi (1. Baskı). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Özkul, M. (2009). Mümtaz Turhan'da Batılılaşma Anlayışı. Yusuf Doğan (Ed.), aramızdan ayrılışının 40. Yılında Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sempozyumu içinde (s. 41-75). Ankara: Şahin.
• Özkul, M. (2015). Kurumlar Sosyolojisi. Isparta: Fakülte.
• Öztekin, A. (2010). Siyaset Bilimine Giriş (6. Baskı). Ankara: Siyasal.
• Parlar, B. E. (2010). Kuruluşundan Günümüze Cumhuriyet Halk Partisi’nde Parti İçi Demokrasi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Roskin, M. G. (2011). Çağdaş Devlet Sistemleri (Siyaset, Coğrafya, Kültür) (7. Baskı). M. B. Seçilmişoğlu (Çev.). Ankara: Adres.
• Sarıbay, A. Y. (2001). Türkiye’de Demokrasi ve Politik Partiler (1. Baskı). İstanbul: Alfa.
• Sartori, G. (1993). Demokrasi Teorisine Geri Dönüş (1. Baskı). T. Karamustafaoğlu-M. Turhan (Çev.). Ankara: Yetkin.
• Schmidt, G. M. (2002). Demokrasi Kuramlarına Giriş (2. Baskı). M. E. Köktaş (Çev.). Ankara: Vadi.
• Teksoy, B. Y. (2010). Demokrat Partide Parti İçi Demokrasi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tezcan, M. (2013). Siyasi Parti Yasası Bağlamında Parti İçi Demokrasi İncelemesi. LEGES Kamu Hukuku Dergisi, 1(6), 36-45.
• Tuncay, S. (2000). Parti İçi Demokrasi ve Türkiye (2. Baskı). İstanbul: Gündoğan.
• Turhan, M. (1980). Garplılaşmanın neresindeyiz, Bütün Eserleri 1. İstanbul: Yağmur.
• Türk, H. S. (1996). Demokratik Rejimlerde Seçim Kanunları ve Türkiye için Yeni Bir Seçim Kanunu Önerisi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1), 553-563.
• Türk, T.C. (2009). Parti İçi Demokrasi: CHP, MHP, ve Ak Parti. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Vergin, N. (2008). Siyaset Sosyolojisi (Kavramlar, Tanımlar ve Yaklaşımlar), (6. Baskı). İstanbul: Doğan.
• Weinber, C.(2012). Türkiye’de Demokrasiye Dışarıdan Bakış. Nihal Boztekin (Ed.), Demokrasi ve Siyasal Katılım içinde (s. 39-41). İstanbul: Ezgi.
• Yanık, M. (2002). Parti İçi Demokrasi (1. Baskı). İstanbul: Beta.