1930’lar Türkiye’sinde Sosyolojinin İki Yüzü: Munis Tekinalp ve Gerhard Kessler

Yıl 2021, Sayı: 52, 20 - 40, 30.04.2021

Serkan Turgut

Öz

Bu çalışma, Erken cumhuriyet döneminin en tartışmalı zaman dilimi olan 1930'lar Türkiye’sinde Sosyolojik uğraşın genel bir görünümünü sunmayı amaçlamaktadır. Kemalist rejimin toplumu dönüştürmeye yönelik otoriter uygulamalarının zirve yaptığı bu dönem, sosyolojik çalışmaları da derinden etkilemiştir. Bu çalışma 1930'lar sosyolojisinin dönemin siyasal bağlamının etkisiyle iki aksa sıkıştığını bunun da Munis Tekinalp ve Gerhard Kessler üzerinden tartışılabileceğini iddia etmektedir. Bu kapsamda çalışmamız iki bölüm olarak tasarlanmıştır. Birinci bölüm dönemin siyasal gelişmelerine odaklanırken ikinci bölüm 1930’lar Türkiye’sinin öne çıkan sosyologlarını tartışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Kemalizm, Gerhard Kessler, Munis Tekinalp

Kaynakça

• Ahmad, F., 2009. Modern Türkiye'nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak. Aksoy, M., 2008. Munis Tekinalp. (içinde)Türkiye'de Sosyoloji. Ankara: Phoenix, pp. 358-381. Aytaç, K., 1984. İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu. Ankara Üniversitesi eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, pp. 237-248. Aydemir, Ş.S., 1932. Inkılâp ve kadro: Inkılâbın ideolojisi. Bali, R. N., 2012. Bir Günah Keçisi: Munis Tekinalp. İstanbul: Libra. Baş, M. F. (2014). Gerhard Kessler’in Türkiye’deki sosyoloji anlayışına katkısı. Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 28. Sayı, 2014/1, s.201-222 Başgöz, İ., 2005. Türkiye'nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. İstanbul: Pan. Bayraktar, L., 2008. İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu. ( içinde) Türkiye'de Sosyoloji. Ankara: Phoenix, pp. 405-438. Bayram, F., 1999. Eğitmenler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı. Belge, M., 2009b. Mustafa Kemal ve Kemalizm.(içinde)Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim, pp. 29-44. Boratav, K., 2000. İktisat Tarihi(1908-1980).(içinde)Çağdaş Türkiye 1908-1980. İstanbul : Cem Yayınevi, pp. 297-383. Ceylan, Ö., 2009. Türkiye'de Sosyal Siyasetin Oluşumunda Gerhard Kessler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (57), pp.579-600. Çelebi, N., 2010. Türkiye'de Sosyoloji. (içinde)Türk Sosyologları ve Eserleri-II. İstanbul: Kitabevi, pp. 52-95. Çelebi, N. & Kızılçelik, S., 2008. Gerhard Kessler. (içinde)Türkiye'de Sosyoloji. Ankara: Phoenix, pp. 383-404. Coşkun, İ., 1991. Sosyoloji Bölümünün Tarihine Dair. (içinde)75.Yılında Türkiye'de Sosyoloji. Ankara: Bağlam, pp. 13-25. Demirci, F., 2006. Kadro Hareketi ve Kadrocular. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ağustos, pp. 35-54. Ege, R. and Hagemann, H., 2012. The modernisation of the Turkish University after 1933: The contributions of refugees from Nazism. The European Journal of the History of Economic Thought, 19(6), pp.944-975. Fındıkoğlu, Z.F., 1963. Türk Sosyolojisinde İki Alman Sosyoloğu: Prof. Kessler ve Prof. Rüstow. İktisat Fakültesi Mecmuası, 23(3-4). Gemici, N., 2009. Bir Germanofil Olarak Moiz Kohen'in veya Kendi İsimlendirmesiyle Tekin Alp'in Alman Hayranlığı. Turkish Studies, Volume4/8 Fall, pp. 1253-1285. Güngör, M., 2008. Çağının Önünde Koşan Bir Aydın. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Haziran, pp. 54-64. Hanlein, A., 2006. Gerhard Kessler: Türkiye'de Sürgün Bir Alman Sosyal Politikacı. Çalışma ve Toplum Dergisi. İnsel, A., 2009. Giriş. (içinde)Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim, pp. 17-29. Kaçmazoğlu, H. B., 2011. Türk Sosyoloji Tarihi III. İstanbul: Kitabevi. Kafadar, 2009. (içinde) (içinde)Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 3 Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim, s.351-382 Kahraman, H. B., 2010. Türk Siyasetinin Yapısal Analizi- II (1920-1960). İstanbul: Agora. Kansu, A., 2009a. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, 'Sosyal Mesele' ve 'İçtimai Siyaset'. %1 içindeMuhafazakarlık. İstanbul: İletişim, pp. 118-132. Kansu, A., 2009. Türkiye'de Korporatist Düşünce ve Korporatizm Uygulamaları. %1 içindeModern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim, pp. 253-272. Kaplan, İ., 2009. Türkiye'de Milli Eğitim İdeolojisi. İstanbul: İletişim. Karaömerlioğlu, A., 2011. Orada Bir Köy Var Uzakta. İstanbul: İletişim Yayınları. Karaömerlioğlu, M. A., 2009a. Tekp Parti Döneminde Halkçılık. (içinde)Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim, pp. 272-76. Kessler, G., 1938. İçtimaiyata Balangıç. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları. Kessler, G., 1940. Türkiye'nin İçtimai Siyaset Meselelerine Dair Mülahazalar. İktisat Fakültesi Dergisi, p. sayı 2. Kessler, G., 1945. İçtimai Siyaset. İstanbul: Milli Mecmua Basımevi. Kessler, G., 2011. Kendi Hayat Yolum. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, pp. 1-10. Keyder, Ç., 1990. Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği. (içinde)Geçiş Sürecinde Türkiye. İstanbul: Belge, p. 38. Koçak, C., 2000. Siyasal Tarih (1923-1950). (içinde)Çağdaş Türkiye 1908-1980. İstanbul: Cem, pp. 127-215. Landau, J. M., 1996. Tekinalp: Bir Türk Yurtseveri(1883-1961). İstanbul: İletişim. Özcan, U., 2010. Türkiye'de Sosyoloji: Başlıca Akımlar, Dönemler ve Figürler. %1 içindeTürk Sosyologları ve Eserleri II. İstabul: Kitabevi, pp. 95-217. Özden, M., 2005. Atatürk Döneminde Kemalist Metinler: A'rafda Bir Kemalizm: Tekin Alp ve Kemalizm. Bilig: Journal of social sciences of the Turkish world, Yaz, sayı:34, pp. 45-81. Özman, A., 2009. İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu. (içinde)Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim, pp. 74-82. Parlak, İ., 2005. Türkiye'de İdeoloji- Eğitim İlişkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Parla, T., 1993. Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye'de korporatizm. İstanbul: İletişim. Parla, T., 2008. Kemalist Tek Parti İdeolojisi ve CHP'nin Altı Ok'u. İstanbul: Deniz Yayınları. Sencer, M., 2001. Mehmet Ali Şevki. (içinde)Türk Sosyologları 2. İstanbul: Remzi Kitabevi, pp. 31-67. Tekeli, İ., 1983. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Günümüze Eğitim Kurumlarının Gelişimi. (içinde)Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim, pp. 650-673. Tekinalp, 1998. Kemalizm. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. Tekinalp, M., 1996. Türkçülük ve Pan-Türkçülük Ülküsü. Landau, J. M (içinde)Tekinalp Bir Türk Yurtseveri (1883-1961). İstanbul: İletişim, pp. 176-236. Tekinalp, M., 1996. Türkler Bir Ruh-ı Milli Arıyorlar. Landau, J. M (içinde)Tekinalp Bir Türk Yurtseveri(1883-1961). İstanbul: İletişim, pp. 112-158. Toprak, Z., 1982. Türkiye'de Milli İktisat 1908-1918. Ankara: Yurt Yayınları. Toprak, Z., 2001. Türkiye'de Toplumbilimin Doğuşu. (içinde)Türk Toplum Bilimcileri. İstanbul: Remzi Kitabevi, pp. 13-29. Tuna, O., 1963. Prof. Gerhard Kessler: Şahizyeti ve Eserleri. İktisat Fakültesi Mecmuası, 23(3-4). Tunçay, M., 1999. Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Tunçay, M. and Özen, H., 1984. Bir Tek Parti Politikacısının Önlenemez Yükselişi ve Düşüşü. Tarih ve Toplum, pp.222-36. Turhan, R. (2014). Türkiye’de Cumhuriyetin erken döneminde Max Weber etkisi ve bu etkiyi anlamak, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 29. Sayı, 2014/2, s.259-284 Tüfekçioğlu, H., 1991. Türkiye'de Sosyolojinin İşlevi. (içinde)75. Yılında Türkiye'de Sosyoloji. İstanbul: Bağlam Yayınları, pp. 139-145. Türkeş, Ö., 2009. (içinde) (içinde)Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim, s.464-477 Tütengil, C.O., 1963. Professor Kessler's Place In Turkish History of Sociology and His Publications In Turkey. İktisat Fakültesi Mecmuası, 23(3-4). Ülken, H. Z., 2001. Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları. Üstel, F., 2008. Makbul Vatandaş'ın Peşinde. İstanbul: İletişim.