Bir Tecavüz/İntikam Filmi Olarak Kuyu (1968)

Yıl 2022, Sayı: 56, 69 - 82, 02.09.2022

Orhun Yakın

Öz

Metin Erksan, sinema dünyasına yönetmen olarak adım attığı 1952 yılından itibaren, sansürle, yapımcılarla, meslektaşlarıyla, eleştirmenlerle, entelektüellerle (belki seyirci unsuru da eklenebilir) sürekli bir mücadele içinde olmuş, Türk sinemasının en tartışmalı karakterlerinden birisidir. Auteur kimliği ve tavrıyla, özellikle 1960 yılından itibaren, ürettiği filmlerle yeni anlatım biçimleri konuları ele almaya çalışan Erksan sinemasının, Gecelerin Ötesi (1960) ve Sevmek Zamanı (1965) ayrı tutulduğunda, üzerinde en çok durulan filmlerinin “mülkiyet üçlemesi” olarak bilinen Yılanların Öcü (1961), Susuz Yaz (1963) ve Kuyu (1968) olduğu söylenebilir. Erksan’ın bu filmlerinde sıklıkla ele alınan temalar; mülkiyet, sahiplenme, tutku vd; sıklıkla irdelenmiştir ama bu çalışmalarda öne çıkan yaklaşım diğer karakterlerin bakış açısından ana kadın karakterin yaşadıklarının yansıması şeklinde olmuştur. Bu çalışma, Fatma karakterinin, diğer yaklaşımların geçerliliğini sorgulamaksızın, hikâyenin başlangıcından itibaren hınç, öfke ve intikam duygusuyla hareket ettiğini, başına ne gelirse gelsin, ne kadar üzülüp acı çekse de doğru bildiği yoldan dönmeyerek boyun eğmediğini gösteren tecavüz/intikam filmleri olarak adlandırılan bir alt tür sinema örneği olarak da değerlendirilebileceğini göstermeye çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Metin Erksan, Kuyu, İntikam, Tecavüz, Tür

Kaynakça

• Abisel, N. (2005). Türk Sineması Üzerine Yazılar, Ankara: Phoenix
• Altıner, B. (2005). Metin Erksan Sineması, İstanbul: Pan Yayıncılık
• Bachelard, G. (2006). Su Ve Düşler: Maddenin İmgelemi Üzerine Deneme. Olcay Kunal (çev.). İstanbul Yapı Kredi Yayınları
• Erksan, M. (2017). Aşktan Ölümden Başka Bir Şey Kalmadı: Metin Erksan İle Söyleşiler, İstanbul: Kırmızı Kedi
• Erksan, M. (Yönetmen/Senaryo Yazarı). 1968. Kuyu [Film]. Türkiye
• Göl, B. (2012). Bitmeyen Kavga. Altyazı dergisi, 120. 46-47
• Gönenç, M.( 1969). Kadınlara iyilikle Davranın: Metin Erksan’ın “Kuyu” Filmi Üzerine. Yeni Sinema. 28/29, 66-68.
• Görücü, B. (2002). Metin Erksan Sineması Üzerine Düşünceler. Yeni İnsan Yeni Sinema dergisi, 11. 23-30.
• Kayalı, K. (1990). Bir Muhalif Entelektüel Sinemacı: Metin Erksan. Beyaz Perde Dergisi Yönetmenler Dizisi Eki, Mayıs, 6-10.
• Kayalı, K. (2015). Metin Erksan, Lütfi Akad ve Yılmaz Güney Türk sinemasından Öte Türk Kültürünün Deli Dâhisi, Bilgesi ve Gündelik Hayattan Fırlayıp Gelen Efsanesidir. Doğu Batı Dergisi. 72. 12-25.
• Onaran, G. (2012). Mekansız Kurtlar. Altyazı dergisi, 120. 61.
• Orta, N. (2016). Tecavüzü Seyretmek: Meşrulaştırma Aracı Olarak Sinemada Tecavüz: 1990 sonrası Türkiye’de Bağımsız Sinema Üzerine Eleştirel Bir Analiz, İstanbul: Agora Kitaplığı
• Özön, N. (1968). Türk Sinemasının Sorunları. Yeni Sinema Dergisi, İstanbul, 10-13
• Scognamillo, G. (1973). Türk Sinemasında 6 Yönetmen, İstanbul
• Turan, O.M. (2013). Kuyu Filmindeki Arzu Kavramının Lacancı Psikanalitik Yaklaşım Çerçevesinde Çözümlenmesi. Selçuk İletişim, 7, 4, 169-185.
• TV’de Sinema: Bu Hafta İzleyeceklerimiz, Hey Dergisi, 22 Ekim 1975, n.49, s.48