Traditional House Architecture in Isparta Districts

Yıl 2015, Sayı: 35, 217 - 246, 01.10.2015

Doğan Demirci

Öz

Isparta is a city situated at Northern of region called Mediterrenean, olso named Hamidabad in Turkish era. İt is understood that counties more important than provinces from the center In the past. İn many ways Houses in the district are different from the houses in the Isparta city center. For example; not come across a traditional three-storey house in the Isparta city center, while the three-storey house are in the district are. Like to other traditional houses, ground flor was a place as a space for productive activites like processing of agricultural products, livestock and other functions. Rooms have usually wooden ornament in upper floors. There are usually parts of the so-called flowerbed, transom and sherbet bed in the living room of the houses. The ceiling centre of theese rooms have in the shape of hexagramstar. Some interesting types of such houses in provinces is not found in the city center. Very few houses have survived to the present day. Some of these houses in the districts still preserve sits traditional appearance today in Isparta. They reflect the history, the culture, the economy and the way of life of people. The design of old houses is influenced by such factors as the way of life and production, topography of the site and wealth of the family. These Traditional Houses will have to come across the danger of vanishing because of becoming worn-out day after day. Therefore In this study, elevations and home design elements and characteristics and types of plans, and architectural features of houses in the structural systems of houses examined in the districts of Isparta.

Anahtar Kelimeler

Houses, History, Traditional, Ornament, The way of life, Old

Isparta İlçelerindeki Geleneksel Konut Mimarisi

Öz

Isparta Akdeniz Bölgesinin olarak adlandırılan bölgenin Kuzeyinde yer almakta olup, Türk döneminde de Hamidoğulları adıyla bilinmektedir. Önceki dönemlerde ilçelerin il merkezinden daha fazla önem taşıdıkları anlaşılmaktadır. İlçelerde bulunan evler Isparta il merkezinde bulunan evlere göre çoğu yönden farklılık gösterirler. Örneğin; Isparta il merkezinde üç katlı geleneksel evlere rastlanmaz iken, ilçelerde üç katlı evler vardır. Diğer geleneksel evlerde olduğu gibi zemin katlar tarım ürünlerinin işlenmesi, hayvancılık ve benzer işlevler gibi işlerin yapıldığı alanlardır. Üst kattaki odalar genellikle ahşap süslemelidir. Yaşam odalarında çiçeklik, aynalık ve şerbetlik tabir edilen bölümler bulunmaktadır. Ahşap çıtakari süslemeli tavan göbekleri altı kollu yıldız biçimlidir. İlçelerdeki bazı ev tiplerine ise il merkezinde rastlanmamaktadır. Isparta İlçelerindeki eski evlerden çok az bir kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Bu evlerden bir kısmı bugün bile hala geleneksel görünümlerini muhafaza etmektedirler. Bunlar halkın tarihini, kültürünü, ekonomisini ve yasam tarzını yansıtmaktadırlar. Yaşam biçimi, üretimi, arsanın durumu ve ailenin zenginliği eski evlerin şekillenmesinde etkili olmuştur. Geleneksel evler gün geçtikçe eskiyerek yok olma tehlikesiyle karsı karsıyadır. Bu nedenle çalışmada, plan özellikleri ve türleri, cephe tasarımı ve elemanları ve yapısal sistemleri gibi Isparta İlçelerindeki evlerin mimari özelliklerini incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Evler, Tarih, Geleneksel, Süsleme, Yaşam Biçimi, Eski

Kaynakça

• ANONİM, Isparta’nın folklorik yapısı, Altıntuğ Matbaası, Isparta, 1998.
• APAK, Rahmi, İstiklal Savasında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK Yayınları, Ankara,1990. ARSEVEN, Celal, Esat, Türk Sanatı, Cem Yayınları, İstanbul, 1988.
• BÖCÜZADE, Süleyman Sami, Isparta Tarihi, Isparta Valiliği, Isparta, 2012.
• ÇOMAK, Özgür, “Yalvaç Evleri”ne ilişkin 04.04.2010 tarihinde yapılan sözlü görüşme, 2010. DEMİRCİ, Doğan, “Demirci Mehmet Efe ve Isparta’nın İğdecik Köyü’ndeki Karargah Konağı”, SDÜ, İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 22, Isparta, 2009, s. 125-144.
• DEMİRCİ, Doğan, Isparta Evleri, Isparta Valiliği, Isparta, 2011.
• EROĞLU, Ebru, Bolu İl Merkezinde Bulunan Eski Evler, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009.
• GÖÇMEN, Muammer, “Yerli ve Yabancı Seyahatnamelerin Işığında Hamid Sancağı'nda İslam Hıristiyan Diyalogu", SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Hoşgörü Yılı ve İnanç Turizminde Göller Bölgesi Sempozyumu, 2000, s. 242-253.
• Isparta Kültür Envanteri-I, Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Isparta, 2011.
• Isparta Valiliği, Halk Kültürü ve Değerleri, http://www.Isparta gov.tr.index3 Halk Kültürü DeğerleriHalk Mimarisi.
• İTÜ, İstanbul Teknik Üniversitesi, Demirci Mehmet Efe, http://www.itusozluk.com, Demirci Mehmet Efe.
• KATIRCIOĞLU, Nuri, Bütün Isparta, Ankara,1958.
• SARRE, Friedrich, “Anadolu Seyahati”, (Çev. Şükrü Akkaya), Ün Dergisi, C. 7, Isparta, 1940, s. 1049-1051.
• SÖZEN, M. - ERUZUN, C., Anadolu’da Ev ve İnsan, Emlak Bankası Yayınları, İstanbul, 1992. ŞENOL, Sümer, Ispartalı Rumlar, Isparta, 2004.
• ŞENOL, Sümer, Isparta’nın El Kitabı, Göltaş Kültür Dizisi, Isparta, 2003.
• VANHAVERBEKE, Hannelore, “Sagalassos Kırsal Bölgeden Bir Görüntü”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, I. Burdur Sempozyumu, Burdur, 2007, s. 671-676.