Çerçeve Sözleşme Kavramı, Çerçeve Sözleşmelerin Amacı ve Ekonomik Fonksiyonu

Yıl 2022, , 1043 - 1077, 15.09.2022

Hayriye Şen Doğramacı

https://doi.org/10.15337/suhfd.1071964

Cited By: 1

Öz

Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar zamanla değişiklik gösterir. Kişiler arasındaki hukuki ilişkilerin de bu değişikliğe paralel olarak esnek bir biçimde düzenlene-bilmesi oldukça önemlidir. Türk Hukuk sistemine hâkim olan sözleşme özgür-lüğü ilkesi ve onun bir alt görünümü oluşturan tip ve içerik özgürlüğü, sözleş-meler hukuku alanında arzu edilen esnekliği sağlamaya hizmet eder. Çerçeve sözleşmeler hukuki dayanağını sözleşme özgürlüğü ilkesinden alır. Çerçeve sözleşmeler, borçlar hukuku alanında yer alan ve edim değişimini konu alan sözleşmelerden değildir. Çerçeve sözleşmeler, edim değişimini konu alan ileride yapılacak münferit sözleşmeleri tamamlayıcı bir rol üstlenir.
Edim değişimini konu almayan ve birden çok münferit sözleşmeyi tamamla-makla görevli çerçeve sözleşmeler her şeyden önce taraflar arasında sürekli bir ilişkiye vücut verdiği için, tüm sürekli borç ilişkileri için söylenebilecek birtakım avantajlara sahiptir. Çerçeve sözleşmelerin bunun ötesinde sürekli bir borç iliş-kisinde karşılaşılabilecek risk ve belirsizlik faktörlerine karşı nasıl görev üstlen-diği onun ekonomik fonksiyonunun belirlenmesiyle ortaya çıkarılacaktır. Bu çalışmada hukukun ekonomik analizine yönelik kaynaklardan yararlanılarak, çerçeve sözleşmelerin ekonomik fonksiyonu ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sözleşme, Münferit sözleşme, Ekonomik Analiz, Risk, Belirsizlik

FRAMEWORK CONTRACT CONCEPT, PURPOSE OF FRAMEWORK CONTRACTS AND ECONOMIC FUNCTION

Öz

Social and economic needs change over time. It is quite important that legal rela-tions between individuals can be regulated flexibly in parallel with this change. The principle of freedom of contract, which dominates the Turkish legal system, and the freedom of type and content, which is a sub-view of it, serve to provide the desired flexibility in the field of law of contracts. Framework contracts take their legal basis from the principle of freedom of contract. Framework contracts are not contracts in the field of law of obligations and a subject about change of performance. Framework contracts take on a complementary role for future indi-vidual contracts dealing with the change of performance.
Framework contracts, which are not subject to change in performance and are tasked with completing more than one individual contract, have some advanta-ges that can be said for all continuous debt relationships, since they first of all give rise to a continuous relationship between the counterparties. Beyond this, how the framework contracts take on the risk and uncertainty factors that may be encountered in a permanent debt relationship will be revealed by determining its economic function. In this study, the economic function of framework contracts will be tried to be revealed by making use of the sources for the economic analysis of law.

Anahtar Kelimeler

Contract, İndividual Contract, Economic Analysis, Risk, Uncertainty

Kaynakça

• AKSOY, Tolga / ŞAHİN, Işıl. “Belirsizlik Altında Karar Alma: Gele-neksel ve Modern Yaklaşımlar”, İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 2, 1-28, 201.
• AYATA , Zeynep. “Hukukun İktisadi Analizi Çerçevesinde Rekabet Hukuku”, Hacettepe HFD, S. 4 , C. 1, 35-53, 2014.
• AYRANCI, Hasan. “Ön Sözleşme”, Yetkin Yayınları, Ankara, 2006.
• BARLAS, Nami. “Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmelerin Özellikleri”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Ar-mağanı. s. 805- 828, 1999.
• BAUDENBACHER, Carl. “Die Behandlung des Franchisevertrages im schweizerischen im europäischen Recht, Neue Vertragsformen der Wirtschaft: Leasing, Factoring, Franchising”, 365-404, 1992.
• BAYSAL, Başak. “Sözleşmenin Uyarlanması”, On iki Levha Kitabevi, İstanbul, 2009.
• BEHRENS Peter. “Die Ökonomischen Grundlagen des Rechts”, Mohr-Siebeck verlag, Tübingen, 1986.
• BEHRENS, Heino. “Wiederkehrschuldverhältnis”, Dissertation, Hamburg, 1971.
• BEİMOWSKİ, Joachim. “Zur ökonomischen Analyse Allgemeiner Geschäftsbedingungen”, VVF, München, 1989.
• BELEN, Herdem, “Barter Sistemi”, İstanbul, Beta Yayınevi, 2007
• BERBEROĞLU, Necat. “Mikro İktisat Teorisi, Birlik Matbaacılık”, Eskişehir, 1998.
• BLUM, Ulrich / DUDLEYLeonard / LEİBBRAND Frank / WEİSKE Andreas. “Angewandte Intitutionenökonomik”, Gabler Ver-lag, Wiesbaden", 2005.
• DEDEYAN, Daniel. “Die Rechtliche Konstruktion der Reputation”, Vertrauen-Vertrags-Verantwortung Festschrift für Hans Cas-par von der Crone zum 50. Geburtstag s. 3-21, 2007.
• DİETER, Henrich. “Vorvertrag-Optionsvertrag-Vorrechtsvertrag”, Mohr/Paul-Siebeck Verlag, Tübingen, 1965.
• DRECHER, Ingo / FLEİSCHER, Holger / SCHMİDT, Karsten, “Münchener Kommentar HGB, Art. 343”, 5. Auflage, München C. H. Beck, 2021, Rn. 34.
• ERİŞGİN, Nuri. “Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluğunda İlliyet Bağı”, İmaj Yayınevi, Ankara, 2005.
• ERKAN, Hüsnü. “Ekonomi Sosyolojisi”, Dördüncü Basım, Barış Yayınları, İzmir, 2000.
• ERTEK, Tümay. “Mikro Ekonomiye Giriş”, Üçüncü Basım. İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım.
• FİKENTSCHER, Wolfgang / HEİNEMANN, Andreas, “Schuldrecht”, 11. Auflage, de Gruyter Lehrbuch, Berlin, 2006.
• FUCHS-WİSSEMAN, Georg. “Die Abgrenzung des Rahmenvertrages vom Sukzessivlieferungsvertrag”, Philipps Universität zu Marbug, 1980.
• GERNHUBER, Joachim. “Das Schuldverhältnis, Begründung und An-derung Pflichten und Strukturen Drittwirkungen”, , Mohr-Siebeck Verlag, Tübingen, 1989.
• GİLLOR, Viviane. “Der Rahmenvertrag für Finanzgeschäfte der Eu-ropäischen Bankenvereinigung (EMA) Wertpapierpensi-onsgeschäfte und Wertpapierdarlehen”, Nomos Verlag, Baden Baden, 2006.
• GUNNAR, Janson. “Ökonomische Teori im Recht”, Dunkcer&Humbolt, Berlin, 2004.
• GÜRZUMAR, Osman Berat. “Franchise Sözleşmeleri ve Bu Sözleşmelerin Temelini Oluşturan Sistemlerin Hukuken Korunması”, Beta Yayınevi, İstanbul, 1995.
• HERZOG, Nicolas. “Der Vorvertrag im schweizerischen und deutschen Schuldrecht”, Schultess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1999.
• İŞGÜZAR, Hasan. “Tek Satıcılık Sözleşmesi”, Kadıoğlu Matbaası, Ankara, 1989.
• KAPLAN, İbrahim. “Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi”, Kadıoğlu Matbaası, Ankara, 1987.
• KIRCA, Çiğdem. “Franchise Sözleşmesi”, Banka ve Ticaret Enstitüsü, Ankara, 1997.
• KIRCA, İsmail. “Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2000.
• KİRCHGÄSSNER, Gebhard. “Führt der Homo Oeconomicus das Recht in die Irre?”, JZ, S. 3: s. 104-111, 1991.
• KRAMER, Ernst A. “Berner Kommentar das Obligationenrecht Art. 19-22”, Stämpli Verlag, Bern,1991.
• LARENZ, Karl / WOLF, Manfred. “Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts”, 9. Auflage, München, Beck Verlag, 2004.
• LİNDNER, Peter. “Räume und Regeln Unternehmerischen Handels”, Steiner Franz Verlag, Stuttgart,1999.
• MARTİNEK, Michael. “Franchising. Grundlagen der zivil und wettbewerbsrechtlichen Behandlung der vertikalen Gruppen-kooperation beim Absatz von Waren und Dienstleistungen”, Decker’s Verlag, Heidelberg, 1987.
• NEUS, Werner. “Zur Bildung von Konzernen: Eine Analyse auf Basis unvollständigerverträge”, Ökonomische Analyse von Verträgen, 2000.
• OETKER, Hartmut. “Das Dauerschuldverhältnis und seine Beendi-gung”, Mohr/Paul-Siebeck Verlag, Tübingen, 1994.
• OĞUZ, Fuat. “Hukukun Ekonomik Analizi: Genel Bir Değerlendirme”, Piyasa, S. 2: 3-23, 2002.
• OKTAY, Saibe. “Uzun Süreli Sözleşmelerin Geçerliliği”, İHFM, C.LV, S.3: 209-234, 1997.
• OTT, Claus / SCHÄFER, Hans Bernd. “Ökonomische Analyse des Un-ternehmensrechts”, Physica Verlag, Heidelberg,1993.
• PALANDT, Otto. “Bürgerliches Gesetzbuch”, 58. Auflage. München, Beck Verlag, 2006.
• RİCHTER, Rudolf. “Verträge aus wirtschaftstheoretischer Sicht”, Ökonomische Analyse von Verträgen, 1-24, 2000.
• SAECKER, Franz Jürgen / RIXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LIMPERG, Bettina. “Münchener Kommentar BGB, ROM I VO”, Band 13, Art. 4, 8. Auflage, München, C.H. Beck, 2021, Rn.309.
• SAECKER, Franz Jürgen / RİXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LİMPERG, Bettina. “Münchener Kommentar BGB Art. 314”, Band 3, 8. Auflage, München, C.H. Beck, 2019 Rn. 8
• SAECKER, Franz Jürgen / RİXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LİMPERG, Bettina. “Münchener Kommentar BGB, Art. 313”, Band 3, 8. Auflage, München, C.H Beck, 2019, Rn. 61
• SAECKER, Franz Jürgen / RİXECKER, Roland / OETKER, Hartmut /LİMPERG, Bettina Münchener Kommentar BGB, Art. 249 , Band 2, 8. Auflage, München C. H. Beck, 2019, Rn.12.
• SAECKER, Franz Jürgen / RİXERER, Roland / OETKER, Hartmut / Limperg, BETTİNA. “Münchener Kommentar BGB, Art. 145”, Band I, 9. Auflage, München, C. H Beck, 2021, Rn. 44.
• SANLI, Kerem Cem. “Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi-Hukuk ve Ekonomi Öğretisi”, Arıkan Basımevi, İstanbul, 2007.
• SARIKAYA, Murat. “Asimetrik Bilgi Çerçevesinde Müzayedeler”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.3, S.2: s. 99-109, 2002.
• SAUTER, Daniel. “Ausgewählte Probleme Sukzessivlieferungsvertra-ges”, Schultess, Zürich,1982.
• SCHİMANSY Herbert, BUNTE, Hermann Josef, LWOWSKİ Hans-Jürgen. “Bankrechts Handbuch”, 5. Auflage, München, C.H. Beck, 2017, SCHÖNENBERGER, Wilhelm und JÄGGİ, Peter, “Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Teilband V 1 a Art. 1-17”, Zürich, Schultess, 1973
• SCHULTESS, Victor. “Der Franchise-Vertrag nach dem schweizerisc-hem Recht”, Zürich, Dissertation, 1975.
• SCHULZE, Götz. “Die Naturalobligation”, Mohr-Siebeck Verlag, Tü-bingen, 2007.
• SEİLER, Hansjörg. “Recht und Teknische Risiken: Grunzüge teknisc-hen Sicherheitsrecht”,: Vdf Hochschulverlag AG, Zürich, 1997.
• SÖLLNER, Fritz. “Die Geschichte des ökonomischen Denkens”, 2. Auf-lage, Berlin, Springer Verlag, 2001.
• STAUDİNGER, J.VON, “Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen Buch 1. Allgemei-ner Teil Art.134-163”, Berlin, Sellier de Gruyter, 2003.
• VON DER CRONE, Hans Caspar. “Rahmenvertäge” Zürich, Schultess Poligraphischer Verlag, 1993.
• WEBER, Rolf. “H Rahmenverträge als Mittel zur rechtlichen Ordnung langfristiger Geschäftsbeziehung”, ZSR, S.106, C.I: 402-434, 1987.
• WESTERMANN, Harm / Peter, ERMAN. “Bürgerliches Gezetsbuch”, 11. Auflage, Köln: Dr. Otto Schmidt Verlag, 2004.
• WESTPHALEN, Friedrich Grap / THÜSİNG, Gregor. “Vertragsrecht und AGB Klauselwerke”, München, C. H. Beck, 2 1. YALÇINKAYA, Timuçin. “Risk ve Belirsizlik Algılamasının İktisadi Davranışlara Yansıması”, T.C. Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Tartışma Tebliğleri: 2004/05, s. 1-21, (2004).
• YILDIRIM, Kemal, ŞIKLAR, İlyas ve BAKIRTAŞ, İbrahim. “Mikro İktisada Giriş”, Üçüncü Basım. Bursa: Ekin Yayınevi, 2005.
• ZİNGG, Heinz. “Der Rahmenvertrag-Möglichkeiten und Grenzen im (Retail) Banking”, Zürich, Bern, Stuttgart, Wien: Verlag Haupt, 1996