BANKALARIN TELEFONDA MESAFELİ OLARAK KURDUKLARI KREDİ KARTI SÖZLEŞMELERİNDE CAYMA HAKKININ KULLANILMASINDAKİ GÜÇLÜĞÜN HAKSIZ TİCARİ UYGULAMA VE HAKSIZ REKABET OLUŞTURMASI

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 2, 1137 - 1168, 30.06.2025

Fatma İtır Bingöl

https://doi.org/10.15337/suhfd.1593546

Öz

Bankaların bir uzaktan pazarlama sistemi vasıtasıyla tüketicileri telefonla ara-yarak kredi kartı sözleşmesi yapmalarına sık sık rastlanmaktadır. Mesafeli ola-rak kurulan bu tür sözleşmelerde tüketicinin korunması amacıyla çeşitli önlem-ler alınmıştır. Bunlardan biri çalışma konumuzu oluşturan cayma hakkıdır. Tüketici, cayma hakkını kullanabilmek için bankaya telefon ettiğinde karşısına çıkan otomatik yönlendirme mesajları içinde uygun bir menüye ulaşabilmesi zor olmaktadır. Oysa kredi kartı pazarlayan bankalar telefon numarasını tuşla-dıkları anda sözleşmeyi kurmak istedikleri tüketiciye ulaşabilmektedirler. Ban-kaların sözleşmeyi kurarken kullandıkları yöntem kadar kolay bir yöntemi tüketicinin sözleşmeden cayma hakkını kullanırken de yararlanabileceği şekilde düzenlememiş olmaları; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)’nun 62 nci maddesi anlamında haksız ticari uygulama ve Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun 55 inci maddesinin ilk fıkrasının a bendinin 8’nci alt bendine göre; haksız rekabet oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesafeli Sözleşme , Cayma Hakkı , Ön Bilgilendirme , Haksız Ticari Uygulama , Haksız Rekabet

THE DIFFICULTY IN USING THE RIGHT OF WITHDRAWAL IN CREDIT CARD CONTRACTS CONCLUDED BY BANKS DISTANCE OVER THE PHONE CONSTITUTES UNFAIR COMMERCIAL PRACTICE AND UNFAIR COMPETITION

Öz

It is common for banks to make credit card agreements by calling consumers via a remote marketing system. Various measures have been taken to protect the consumer in such distance contracts. One of these is the right of withdrawal, which is our subject of study. When the consumer calls the bank to exercise her right of withdrawal, it is difficult for her to access a suitable menu among the automatic forwarding messages she receives. However, banks marketing credit cards can reach the consumer with whom they want to establish a contract as soon as they dial the phone number. The failure of banks to establish a method as simple for consumers to exercise their right of withdrawal from the contract as the method used in forming the contract constitutes an unfair commercial practice under Article 62 of Law on Consumer Protection (LCP) and unfair competition under subparagraph 8 of paragraph (a) of the first clause of Article 55 of the Turkish Commercial Code (TCC).

Anahtar Kelimeler

Distance Contract , Right of Withdrawal , Pre-contractual Information , Unfair Commercial Practice , Unfair Competition

Kaynakça

• AKİPEK, Şebnem: Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, 1. Baskı, Ankara 1999.
• AKİPEK, Şebnem: “Madde 24-Cayma Hakkı”: Tokbaş, Hakan/ Tüzüner, Özlem (Editörler) Milli Şerh- 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 1. Baskı, İstanbul 2016, s. 502-504. (Anılış: Cayma Hakkı)
• AKİPEK ÖCAL, Şebnem/ KARA, İlhan: Tüketici Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Ankara 2021.
• AKSOY, Mehmet Ali: “2005/29/AT Haksız Ticari Uygulamalar Direktifinde Düzenlenen Haksız Rekabet Halleri ve Uygulama Örnekleri”, İÜHFM, C. 73, S. 1, 2015, s. 279-318.
• ALTIN ŞAHİN, Hayrunnisa: “İnternet Yoluyla Kurulan Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkının İstisnaları”, Bilişim Hukuku Dergisi, C. 5, S. 2, 2023, s. 227-283.
• ARKAN, Sabih: Ticarî İşletme Hukuku, 26. Basımdan Tıpkı Basım, Ankara 2020.
• ATAMAN ERDÖNMEZ, Pelin: “Dünya Bankası Finansal Tüketicinin Korunmasına İlişkin İyi Uygulama İlkelerinin İlgili Mevzuat Çerçevesinde Ana Hatlarıyla İncelenmesi.” Bankacılar Dergisi, C. 89, 2014, s. 92-117.
• ATAMER, M. Yeşim: Kredi ve Diğer Finansman Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması, 1. Baskı, İstanbul 2016.
• AYDOĞDU, Murat: Tüketici Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Ankara 2015.
• AYDOĞDU, Murat/ KAHVECİ, Nalan: Tüketici Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Ankara 2021.
• BAKIR, Ayhan: Türk Haksız Rekabet Hukukunda Dürüstlük Kuralına Aykırı Genel İşlem Şartı Kullanımı ve Yaptırımı, Ankara 2017.
• BAŞ SÜZEL, Ece: “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Korunması: Cayma Hakkı”, BÜHFD, C.13, S.169-170, 2018, s. 257-307.
• BAŞ SÜZEL, Ece : “Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler”, BATİDER, C. 35, S. 1, 2019, s. 119-167 (Anılış: Finansal Hizmetler).
• BAYSAL, Başak: Tüketici Kredisi (TKHK m. 22-31), İnceoğlu, M. Murat (Editör) Yeni Tüketici Hukuku Konferansı Makaleler-Tartışmalar, 1. Baskı, İstanbul 2015, s. 273-326.
• BAYSAL, Başak: “Cayma Hakkının Sözleşme Hukukundaki Yeri”, İÜHFM, C. 75, S. 1, 2017, s. 273-292 (Anılış: Cayma Hakkı).
• BİLGİLİ, Fatih/ DEMİRKAPI, Ertan: Ticaret Hukuku Bilgisi, 16. Baskı, Bursa 2019.
• BOZBEL, Savaş: “Türk Hukukunda Mesafeli Sözleşmeler”, AÜEHFD, C. 7, S. 3-4, 2003, s. 783-804.
• BOZBEL, Savaş/ATALI, Murat: “Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkının Kullanılması ve Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar”, AÜEHFD, C. 9, S.1-2, 2005, s. 451-474.
• BOZKURT, Tamer: Ticaret Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2021.
• BÜYÜKAY, Yusuf: “İnternette Kurulan Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması”, E-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, S. 24, 2005 http://www.e-akademi.org/makaleler/ybuyukay-7.htm. (Erişim Tarihi: 10.10.2024).
• CANER, Mustafa Doğukan: “Son Değişiklikleriyle 6502 Sayılı Kanun Kapsamında Tüketici Kredisi Sözleşmeleri”, ABD, C. 81, Cumhuriyet 100. Yıl Özel Sayısı, 2023, s. 237-297.
• CEYLAN, Ebru: “Tüketici Hukukunda Haksız Ticari Uygulamalar ve Uygulama Örnekleri”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. 15, 2020, s. 123-147.
• Commission Notice – Guidance on the interpretation and application of Directive 2005/29/EC of the European Parliament and of the Council concerning unfair business-to-consumer commercial practices in the internal market (europa.eu), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021XC1229(05), s.e.t. 13.05.2024
• ÇABRİ, Sezer: Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler, Tokbaş, Hakan/ Tüzüner, Özlem (Editörler) Milli Şerh- 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 1. Baskı, İstanbul 2016, s. 795-798
• ÇAKIRCA, Seda İrem: “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Mesafeli Sözleşmeler”, BATİDER, C. 34, S.3, 2018, s. 99-150.
• ÇİZMECİOĞLU, Leyla: “Taksitle Satış Sözleşmesi”: Şahin McCarthy, Oya/ Dinç, Mutlu (Editörler), Tüketici Hukuku Davaları, 1. Baskı, Ankara 2022, s. 245-354
• DEMİR, Mehmet: “Mesafeli Sözleşmelerle İlgili AB Yönergesine Göre Tüketicinin Geri Alma Hakkı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Önceki adı: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi), C. 7, S.1-2, 2003, s. 61-90.
• DENİZ, Miray Özer: “Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkının Kullanımına Yönelik Değişiklikler,” Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, S. 22, 2022, s. 69-76. https://socratesjournal.org/index.php/pub. (Erişim Tarihi: 10.10.2024)
• DİNÇ, Serhan: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Haksız Rekabet Hâlleri ve Buna İlişkin Davalar, 2. Baskı, Ankara 2020.
• DONNELLY, Mary/ WHİTE, Fidelma: “The Distance Selling Directives- A Time For Review.” Northern Ireland Legal Quarterly, C. 56, S. 2, 2005, s. 200-235.
• DÖNMEZ, Zeynep: “2011/83/EU Sayılı Tüketici Hakları Direktifi ve Bu Direktifin Mesafeli Sözleşmeler Alanında Türk Hukuku’na Yansımaları.” İnÜHFD, C. 7, S.1, 2016, s. 351-380.
• EREK, Gülce: “6502 Sayılı Kanun Uyarınca Mesafeli Sözleşmelerin Unsurları, Satıcı/Sağlayıcının Ön Bilgilendirme Yükümü ve Tüketicinin Cayma Hakkı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, 2019, s. 517-536. GEZDER, Ümit: “Mesafeli Sözleşmeler”: İnceoğlu, Murat (Editör) Yeni Tüketici Hukuku Konferansı, 1. Baskı, İstanbul 2015, s. 327-342.
• KABAŞ, Esen: “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelere İlişkin Olarak Getirilen Değişiklikler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Önceki adı: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi), C. 9, S. 3, 2015, s. 73-100.
• KARAHAN, Sami: Ticari İşletme Hukuku, 27. Baskı, Konya 2015.
• KOYUNCU, Alper Çağlar: Tüketici Hukuku Çerçevesinde Haksız Ticari Uygulamalar, 1. Baskı, Ankara 2022.
• KURT, Leyla Müjde: “TKHK Açısından Kapıdan Sözleşmelerde Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı.” ABD C. 2, 2011, s. 43-68.
• LAKERBAIA, Tamar: ‘European Model of Protection of the Consumers’ Rights in Distance Contracts-On the Example of Withdrawal Right’, Journal of Law, C.1, 2016, s. 75-84.
• LUZAK, J.A.: “To Withdraw Or Not To Withdraw? Evaluation of the Mandatory Right of Withdrawal in Consumer Distance Selling Contracts Taking Into Account Its Behavioural Effects on Consumers”, Journal of Consumer Policy, C. 37, S. 1, 2014, s. 91-112.
• OĞUZ, Cemal: “Kapıdan Satışlarda Tüketiciye Tanınan Cayma Hakkının Kullanılmasının Şartları ve Caymanın Sonuçları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Önceki adı: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi), C. 7, S.1-2, 2004, s. 33-47.
• ÖZEL, Çağlar: Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, 1. Baskı, Ankara 1998.
• ÖZSUNAY, Ergun/ ÖZSUNAY, Murat: “Madde 61-62 Şerhi”: Tokbaş, Hakan/ Tüzüner, Özlem (Editörler) Milli Şerh- 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 1. Baskı, İstanbul 2016, s. 958-1027.
• REKAITI, Pamaria/ VAN DEN BERGH, Roger: “Cooling-Off Periods In The Consumer Laws Of The EC Member States. A Comparative Law and Economics Approach”, Journal of Consumer Policy, C. 23, S. 4, 2000, s.371-408.
• SELİM, Ali: “Haksız Ticari Uygulamalar”: Şahin McCarthy, Oya/ Dinç, Mutlu (Editörler), Tüketici Hukuku Davaları, 1. Baskı, Ankara 2022, s.1095-1151.
• SİNANOĞLU, Asena: “Saldırgan Ticari Uygulamaların Tüketici Hukukunda İncelenmesi ve Konunun Haksız Rekabet Boyutu” İnÜHFD C.13, S.1, 2022, s. 1-15.
• SMITS, Jan M.: “Rethinking the Usefulness of Mandatory Rights of Withdrawal in Consumer Contract Law: The Right to Change Your Mind?”, Penn State International Law Review C. 29, S.3, 2011, s. 671-684.
• ŞAHİN MCCARTHY, Oya: “İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler”: Şahin McCarthy, Oya/ Dinç, Mutlu (Editörler), Tüketici Hukuku Davaları, 1. Baskı, Ankara 2022, s. 551-568.
• ŞENER, Oruç Hami: Ticari İşletme Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2020.
• TOPALOĞLU, Mustafa: “Mesafeli Sözleşmeler”: Tokbaş, Hakan/Tüzüner, Özlem (Editörler) Milli Şerh- 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 1. Baskı, İstanbul 2016, s. 759-794.
• TOPÇUOĞLU, Metin: “Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Haksız Ticari Uygulamalar”, TAAD, S. 2-4, 2016, s. 5-56.
• TUTAR, Elce: “Mesafeli Sözleşmeler”: Şahin McCarthy, Oya/Dinç, Mutlu (Editörler) Tüketici Hukuku Davaları, Ankara 2022, s. 569-696
• UZUN KAZMACI, Özge: “İnternet Ortamında Kurulan Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması” MÜHF-HAD, C. 22, S. 3, 2016 Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, s. 2791-2818.
• ÜLGEN, Hüseyin/ HELVACI, Mehmet / KENDİGELEN, Abuzer / KAYA, Arslan / NOMER ERTAN, N. Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 5. Tıpkı Baskı, İstanbul 2015.
• WAGNER, Gerhard: “Mandatory Contract Law: Functions And Principles In Light Of The Proposal For A Directive On Consumer Rights”, Erasmus Law Review C. 3, S.1, 2010, s. 47-70.
• YILDIRIM AKKAYAN, Ayça: “Kredi Kartı Sözleşmelerinin Bağlı Tüketici Kredisi Olarak Nitelendirilip Nitelendirilemeyeceği Sorunu”, İÜHFM C. 73, S.1, 2015, s. 261-278.
• YILMAZ, Abdüssamet: Haksız Rekabet Hukukunda Genel İşlem Şartı Kullanımı, Ankara 2015.
• YUTHAYOTIN, Sutatip: Access to Justice in Transnational B2C E-Commerce-A Multidimensional Analysis of Consumer Protection Mechanisms, London 2015.
• YÜCEDAĞ GÖZTEPE, Nafiye: “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkı” TAAD, C. 27, 2016, s. 667-690.