Anayasa Mahkemesi'nin Zorunlu Aşıya İlişkin Bireysel Başvuru Kararlarının Objektif Etkisinin İdare Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 659 - 693, 15.03.2021

Gülseven Şeker

https://doi.org/10.15337/suhfd.831148

Cited By: 1

Öz

Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru kararlarının icrası, kararların etkililiği ile temel hak ve özgürlüklerin korunması için önem arz etmektedir. Kararların sübjektif ve objektif olmak üzere iki türlü etkisi vardır. Bireysel başvuru kararlarının icrası hem sübjektif hem de objektif etkinin uygulanmasını gerektirmek-tedir. Bireysel başvuru kararının ihlal gerekçesinin kanunilik ilkesine aykırılık olması durumunda idare de muhataplardan biri olmaktadır. İdarenin zorunlu aşılama faaliyetini sürdürmesi için kanunilik ilkesi gereği kanuni bir dayanak gereklidir. Ancak yasamanın hareketsiz kalması durumunda idarenin yasama faaliyetine katılmak üzere hazırlayıcı nitelikte faaliyetlerde bulunması gereklidir. Bireysel başvuru kararlarının objektif etkisinin gerçekleştirilmesi için muhatap organlar tarafından yükümlülüklerin yerine getirilmesi; benzer ihlallerin olmaması, idarenin kanuniliği, hukuk düzeninde Anayasa’ya uygunluğun sağlanması ve Hukuk devletinin gerçekleştirilmesi açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Başvuru, Objektif Etki, Bireysel Başvuru Kararının Bağlayıcılığı, Bireysel Başvuru Kararının Muhatapları, Bireysel Başvuru Kararlarının İcrası

An Evaluation of The Objective Effect of The Constituional Court’s Individual Application Decisions on The Mandatory Vaccination in Terms of Administrative Law

Öz

The execution of individual application decisions of the Constitutional Court is important for the effectiveness of the decisions and protection of fundamental rights and freedoms. Decisions have subjective and objective effects and the enforcement of individual application decisions requires both of them. A legal basis is required in accordance with the principle of legality in order for the administration to carry out mandatory vaccination. However, in the event that the legislature fails to act, the administration is obliged to make preparatory actions to participate in the legislative activity in order that the law is submitted to the parliamentary executive body. Fulfillment of the obligations by the addressee bodies in order to realize the objective effect of individual application decisions; the absence of similar violations, the legality of the administration is important in terms of ensuring compliance with the constitution in the legal order and realization of the rule of law.

Anahtar Kelimeler

Individual Application, Objective Effect, Binding Force of Individual Application Decision, Addressees of Individual Application Decision, Execution of Individual Application Decisions

Kaynakça

• AKBULUT, Emre (2013) Türk İdare Hukukunda Kanuni İdare İlkesi, 1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• ALMENDRAL, Ruiz Violeta (2016) “Bireysel Başvurulara İlişkin Kararların İnfazı: İspanya Tecrübesi”, Anayasa Yargısı, S.33, 2016, s.59-79.
• ALTINDAĞ, Halil (2016) İdarenin Yargısal Denetiminde Kanunilik Blokunun Genişlemesi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• BALTA, Tahsin Bekir (1970) İdare Hukuku I, Genel Konular, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• BLIN, Aurore (2019) “Les vaccines obligatoires en France”, Actualité Pharmaceutiques, V.58., Issue 582, s.55-56. https://www.sciencedirect.com/science/journal/05153700
• BUCAKTEPE, Adil (2008) Genel İdari Kolluk ve Kolluk İşlemleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara 2008.
• CAN, Osman (2005) “Belirlilik İlkesine Anayasal Bakış”, AÜEHFD, C.IX, S.1-2, s. 89-125.
• ÇAĞLAR, Selda (2013) “Hukuki Devleti Açısından Hukuki Belirlilik- Hukuki Güvenliği İlişkisi”, Hukuki Güvenlik, Kamu Hukukçuları Platformu, Hazırlayan Ece Göztepe, 8-9 Kasım 2013,Ankara, s.25-139.
• ÇELEBİ, Ece Göztepe (2016)“Bireysel Başvuru Kararlarının Bağlayıcılığı ve İcrası Sorunu ile Kurumsallaşma İhtiyacı”, Anayasa Yargısı, S.33, s.93-118.
• GÖREN, Zafer (1994) “Anayasa Mahkemesi’ne Kişisel Başvuru (Anayasa Şikayeti)”,Anayasa Yargısı, C.11, AYM Yayını, s.97-134.
• GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel (2019) İdare Hukuku Dersleri, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Güncellenmiş 21. Baskı, Bursa.
• GÖZTEPE, Ece (2011) “Türkiye’de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı’nın (Anayasa Şikayeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi”, TBB Dergisi, S.95, s. 14-40.
• GÜNDAY, Metin (2015) İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara.
• HAKERİ, Hakan (2012) Tıp Hukuku, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• HAVERKATE, M./D’ANCONA, F./GIAMBI, C./JOHANSEN K./LOPALCO, PL./COZZA, V/APPELGREN, E. (2012) “Mandatory and recommended vaccination in the EU, Iceland and Norway: results of the VENICE 2010 survey on the ways of implementing national vaccination programmes”, Eurosurveillance, Vol.17, İssue 22, s.1-6,http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=20183
• KANADOĞLU, Korkut (2015)Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• KARAHANOĞULLARI, Onur (2015) İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler, Güncelleştirilmiş 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• KARAN, Ulaş (2017)Bireysel Başvuru Kararlarının İcrası: Eski Alışkanlıklar, Yeni Sorunlar, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulünün İlk Dört Yılına Dair Bir Değerlendirme, “Anayasa Mahkemesi Kararlarının İzlenmesi Yoluyla Bireysel Başvuru Usulünün Güçlendirilmesi” başlıklı proje kapsamında hazırlanan Rapor, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını, İstanbul.
• KARAN, Ulaş (2018)Öğretide ve Uygulamada Anayasa Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı Ve İcrası, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• KATOĞLU, Tuğrul (2016) “Türk Hukuku’nun Bir Parçası Olarak Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi”, AÜHFD, C.55.S.1, s.157-193.
• KAYA, Cemil(2011) Kararlarından Hareketle Kamu Yararı Kavramına Danıştay’ın Bakışı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul. ODER, Emrah Bertil (2016, Ekim) “Bireysel Başvuruda Kanunilik Ölçütü Tutarlılık ve Stratejik Kullanım Sorunları”, Güncek Hukuk, S.10, s.12-17.
• ÖZAY, İl Han (1980)“İdari Kolluk Eylemlerinde ‘Amaç’”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.45, S.1-4, s.316-319.
• ÖZAY, İl Han(1985) İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• ÖZPOLAT, Haşim (2018) “Anayasa Mahkemesi’nin Maddi Kanun Anlayışı”, TAAD, Y:9, S.33, s.611-621.
• SAĞLAM, Fazıl (2012) “Anayasa Şikayeti Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar”, Demokratik Anayasa, Görüşler ve Öneriler, Hazırlayanlar Ece Göztepe ve Aykut Çelebi, Metis Yayınları, İstanbul.
• ŞEKER, Gülseven (2012) İdare Hukukunda Fiili Yol Teorisi ve Kamulaştırmasız El Atma, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• ŞİRİN, Tolga (2013)Türkiye’de Anayasa Şikayeti (Bireysel Başvuru), 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• TAN, Turgut (2018) İdare Hukuku, güncelleştirilmiş 7. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi.
• TANÖR, Bülent/ YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2011)1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku,10. Baskı, İstanbul.
• TEKİNSOY, Özge Okay (2011) İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• TURHAN KASAPOĞLU, Mine (2019) “İdari Kolluk Yetkisi Bağlamında Zorunlu Aşı Uygulaması”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 9 (1), 2019, s.1-40.
• ULUSOY, Ali D. (2019) Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• UYANIK, Halit (2011) “İdare Hukuku’nun Eksen Kayması: İdarenin Üstünlüğünün Gerekçelendirilmesi Sorunu”, İÜHFM C.LXIX, S.1-2, s.1149-1162.
• ÜLGEN, Özen (2016)Anayasa Yargısında İptal Kararının Etkileri, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• WALKINSHAW, Erin(2011)“Mandatory vaccinations: The international landscape”, Canadian Medical Association Journal (CMAJ), November 8, 183(16) E1167.
• YAŞAR, Hasan Nuri (2016) İdare Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. Basım, Der Yayınları, İstanbul.
• YILDIZ, Hayrettin (2019) İdarenin Re’sen İcra Yetkisi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.