Termination of Movable Pledge in Commercial Transactions

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 2, 397 - 441, 13.09.2018

Murat Can Atakan

https://doi.org/10.15337/suhfd.406348

Cited By: 3

Öz

Commercial Enterprise Pledge Law (TITRK - Law No.
1447), which entered into force in 1971, left its place in Law on Pledges over
Movable Assets in Commercial Transactions (Law No. 6750), after 46 years, and
this amendment brought about radical changes in the "pledge".

TITRK, which entered into force on 01.01.2017, has
increased the number of legal entities that could be a subject of pledges and
aimed at facilitating access to finance by all stakeholders, especially SMEs,
merchants, tradesmen and commercial entities, opening up the possibility of
pledging even some of the assets of commercial enterprises and the "lex
commissoria prohibition" which prevents the transfer of the pledged
property to the creditor's property in case of non-payment of the debt.

The amendment made in doctrine has been thoroughly
discussed and handled in many respects over a period of about one year. At the
core of these discussions is the "property of the pledge."

The ending is as important as the establishment of the
pledge. At a time when all his attention was gathered on the establishment of
the pledge, the termination of the pledge was taken into the second plan and
ignored by many authors in doctrine.

With this article, the subject of the termination of
the pledge, which has not been discussed much in the doctrine, will be examined
thoroughly in comparison with the old law and there will be answers to some
cases, which there is a lacunae in law.

Anahtar Kelimeler

Pledge, Pledges over Movable Property, Commercial Enterprise Pledges, Pledges over Movable Property in Commercial Transactions, Termination of Pledge

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Sona Ermesi

Öz

1971
yılında yürürlüğe giren 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu yaklaşık 46
yılın ardından yerini 6750 Sy.lı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanun’a
bırakmış ve bu değişiklik “rehin” hususunda köklü değişiklikleri de beraberinde
getirmiştir.

01.01.2017
tarihinde yürürlüğe giren TİTRK ile başta KOBİ’ler olmak üzere tacir, esnaf ve
ticari alanda faaliyet gösteren tüm paydaşların finansmana erişimini
kolaylaştırmayı amaçlayan kanun koyucu, rehne konu olabilecek malvarlıklarının
sayısını arttırmış, ticari işletmelerin malvarlıklarının bir kısmı üzerinde
dahi rehin kurulabilmesinin önünü açmış ve borcun ödenmemesi durumunda rehinli
malın alacaklının mülkiyetine geçmesini engelleyen “lex commissoria yasağı”nı
(lex commissoria prohibition) kaldırmıştır.

Kanunda
yapılan değişiklik doktrinde etraflıca tartışılmış ve aradan geçen yaklaşık 1
yıllık süre içersinde birçok açıdan ele alınmıştır. Bu tartışmaların temelinde
ise “rehne konu malvarlıkları” yer almaktadır.

Rehnin
kurulması kadar sona ermesi de son derece önemli ve hukuki açıdan özellik arz
eden bir süreçtir. Doktrinde tüm dikkatlerin rehnin kurulması üzerinde
toplandığı bir dönemde, bahse konu rehnin sona ermesi ikinci plana atılmış ve
birçok yazar tararfından göz ardı edilmiştir.

Bu
çalışmayla birlikte şu ana kadar doktrinde çok fazla tartışılmamış olan, ticari
işlemlerde taşınır rehni sözleşmenin sona erme konusu eski kanun ile
karşılaştırmalı olarak etraflıca incelenecek ve kanunda boşluk bulunan bir
takım hususlara cevap bulunmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rehin, Taşınır Rehni, Ticari İşletme Rehni, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, Sözleşmenin Sona Ermesi

Kaynakça

• Akıpek, Jale G./Akıntürk, Turgut, Eşya Hukuku, Eylül 2009.
• Aktepe, Sezin, İpoteğin Alacağa Bağlı Hak Olması ve Diğer Özellikleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:6 Sayı:12 Güz 2007/2.
• Akyazan, Sıtkı, Ticari İşletme Rehni, BATİDER Cilt 8 Sayı 4 Yıl 1976.
• Ansay, Sabri Şeker, Hukuk İcra ve İflas Usulleri, 5.Baskı, Ankara 1960.
• Antmen, Alpay, Ticari İşletme Rehni, Ankara 2001.
• Arar, Kemal, İcra ve İflas Hükümleri, Cilt I, Ankara 1944.
• Arkan, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2013.
• Atakan, Murat Can, 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler ve Değişiklikler, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 15, Sayı 171, Mart 2017.
• Ayan, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Konya 2012. (Kısaca: Ayan, Borçlar Hukuku)
• Ayan, Mehmet, Eşya Hukuku III, Sınırlı Ayni Haklar, Konya 2013 (Kısaca: Ayan, Eşya Hukuku III)
• Aytemiz, Abdullah, Takip Hukuku ile İlgili Temyiz ve İçtihatlar, Ankara 1944.
• Berkin, Necmeddin, Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
• Çiçek, Selda, Ticari İşletme Rehni, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015.
• Elmas, Ömer, Ticari İşletme Rehni ve Cebri İcra Hukuku Bakımından Sonuçları, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2004.
• Erten, Ali, Ticari İşletme Rehni, Ankara 2001.
• Giritli, İsmet/ Bilgen, Pertev/ Akgüner, Tayfun/ Berk, Kahraman, İdare Hukuku, İstanbul 2013.
• Gözler, Kemal/ Kaplan Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Bursa 2012.
• Gözübüyük, A.Şeref/ Tan, Turgut, İdare Hukuku, Cilt I, Genel Esaslar, Ankara 2011.
• Gülekli, Yeşim, İpoteğin Taşınmaz ve Alacak Açısından Kapsamı, İstanbul 1992.
• Günel, Onur Kerem, Lex Commissoria Yasağı, Ankara 1998.
• Gürdoğan, Burhan, Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip, İİK Değişiklik Tasarısı Hakkında Seminer, 1963.
• Helvacı, İlhan, Türk Medeni Kanununa Göre Lex Commissoria Yasağı, İstanbul 1996. (Kısaca: Lex Commissoria)
• Karakaş, Gülen Jale, Ticari İşletme Rehninde Tarafların Hak ve Yükümlülükleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2004.
• Kayıhan, Şaban, Ticari İşletme Rehni, İstanbul 1996.
• Kırtepe, Ahmet, Ticari İşletme Rehni, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009.
• Kuntalp, Erden, Teminat Kavramı Teminat Türleri ve Bunlardan Doğan Sorumluluk, Reha Poroy’a Armağan, İstanbul 1995.
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara 2013.
• Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2010.
• Makaracı Başak, Aslı, Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014.
• Mustafaoğlu, Hüsrev, İcra İflas Hukukunda Rehin ve Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001).
• Muşul, Timuçin, İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2010.
• Oğuzman M.Kemal/ Öz, M.Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, İstanbul 2013. (Kısaca: Oğuzman/Öz, Genel Hükümler C-I)
• Özbil, İ. Dündar, Ticari İşletme Rehni, Banka Dergisi, 1971, S. 10.
• Postacıoğlu, İlhan E. / Altay, Sümer, İcra Hukuku Esasları, İstanbul 2010.
• Reisoğlu, Seza, Ticari İşletme Rehni ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1977. (Kısaca: Ticari İşletme Rehni)
• Serozan, Rona, Taşınır Eşya Hukuku, İstanbul 2007.
• Sirmen, Lale A., Eşya Hukuku, Ankara 2013.
• Şimşek, Edip, Uygulamalı İcra ve İflas Hukuku Açıklamalar ve İçtihatlar, Aydın Yayınları, 1989.
• Teoman, Ömer, Bankalar Taraf Oldukları Ticari İşletme Rehni Sözleşmeleri Nedeniyle Borçlu Tacirin Mallarını Takip Aşamasında İhtiyaten Haczettirebilirler mi? İMD., C. 31, S. 6, s. 244 vd.
• Tuna, Burcu Ece, Menkul Rehninin Paraya Çevrilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2008.
• Türker, Erhan, Ticari İşletme Rehni, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler, 1981.
• Tüzüner, Özlem, Marka Rehni Sözleşmesi ve Uygulanacak Hukuk, İstanbul 2007.
• Uyar, Talih, İcra Hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi, Manisa 1992.
• Uyumaz, Alper, Motorlu Taşıt Rehni, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Doktora Tezi, Konya 2011.
• Ülgen, Hüseyin/ Helvacı, Mehmet/ Kendigelen, Abuzer/ Kaya, Arslan/ Nomer Ertan, Füsun, Ticari İşletme Hukuku, Yeni Türk Ticaret Kanuna Göre Güncellenmiş Dördüncü Bası, İstanbul 2015.