Osmanlı Hukukunda Livatanın Cezası

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 2, 15 - 45, 13.09.2018

Mustafa Avcı

https://doi.org/10.15337/suhfd.447248

Cited By: 1

Öz

İslâm, sahih nikahla meşru cinsel
ilişki dışındaki her türlü cinsel ilişkiyi –livata dahil- yasaklamış, bu
fiilleri suç saymış ve caydırıcı cezalar öngörmüştür.

Osmanlı hukukunda da livata suç
sayılmış, bu suça Ebu Hanife’nin görüşüne uygun tazir cezaları önerilmiş ve
uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Osmanlı hukuku, livata, suç, ceza

Penalty For Sodomy In Ottoman Law

Öz

Islam forbids all kinds of extramarital sexual
intercourse except for those based on legitimate marriage – including sodomy –,
considers such illegitimate acts as sinful, and imposes deterrent penalties.

Sodomy was also regarded as an offense in Ottoman law,
which prescribed and administered tazir punishment for such offenses in
accordance with the views of Abu Hanifa.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Ottoman Law, Sodomy, Crime, Penalty

Kaynakça

• AKŞİT, M. Cevat, İslâm Ceza Hukuku ve İnsani Esasları, İst.1976, s.34, 58.
• AMİR, Abdülazîz, et-Ta’zîr fi'ş-Şerîati’l-İslâmiyye, Mısır, 1969, s.317-319,
• AVVÂ, M. Selim, Fî Usûli’n-Nizâmi’l-Cinâiyyi’l-İslâmî, Kahire, 1983, s.217, 230, 231.
• BÂBERTÎ, Ekmeleddin Muhammed b. Mahmud (ö.1384): Şerhu’l-İnâye ale’l-Hidâye, Mısır, 1970, V/263.
• BÂCÎ, Ebu’l-Velid Süleyman b. Halef (ö.1102), el-Müntekâ Şerhu’l-Muvatta, Beyrut, 1332, VII/141;
• BARDAKOĞLU, Ali, “Hapis” DİA, C:16, s.61.
• BARKAN Ö. Lütfi, XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları-I Kanunlar, İst.1943, s.121, 125.
• BEHNESİ, A. Fethi, el-Mevsuatü’l-Cinaiyye fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Beyrut, 1991, IV/279, ÇALIŞKAN, s.86.
• BEYHAKÎ, Ebubekir Ahmed b. el-Huseyn (ö.1066): es-Sünenü’l-Kübrâ, Beyrut, T.y. VIII/233;
• BİLMEN, Ö. Nasuhi (1971): Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamusu, İst.1975, III, No:536.
• CANAN, İbrahim: Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte, Ank. Ty. V/203.
• ÇALIŞKAN, İbrahim, “İslâm Hukukunda Zina Suçunun Mahiyeti ve Cezası” AÜİFD, C:XXXIII, Ank.1992, s.84-85.
• ÇETİN, Selman, 64 No'lu Manisa Şer'iye Sicili, CBÜSBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa, 2013, s.28.
• ÇİVİZADE, Şeyhülislâm Muhyiddin Muhammed b. İlyas (ö.954/1547): “Risale Müteallika bi’t-Teazir” Tahkik: Ab-dullah Özer, İslâm Hukuk Literatüründe Tazir Risaleleri ve Şeyhülislâm Muhyiddin Muhammed b. İlyas Çiviza-de’nin Risale Müteallika bi’t-Teazir Adlı Risalesi, MÜSBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İst. 2000, s.30,
• EBU ZEHRA, Muhammed, el-Ukube, Kahire, Ty. No:134,
• DAMAD, Şeyhzade Abdurrahman (1078/1667): Mecmau’l-Enhür fî Şerhi Mülteka'l-Ebhur, İst.1289, I/466, İBN ŞIHNE, Ebu’l-Velid İbrahim b. Ebi’l-Yümn Muhammed b. Ebi’l-Fadl: Lisânu’l-Hukkâm fi Marifeti’l-Ahkâm, Mısır, 1973, s.398, EBU GUDDE, Hasan: Ahkâmu’s-Sicn ve Muâmeleti’s-Sücenâ fi’l-İslâm, Kuveyt, 1987, s.165.
• DEDE CÖNGİ, Minkarizade İbrahim Kemaleddin (ö.973/1565): Siyasetname Tercümesi, (Çev: Mehmed Arif Efendi ö.1275/1858) in: AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri ve Şer’i Tahlilleri, C: IV. İst.1992, s.134.
• DEMİR, Şaban, 10 Numaralı Tokat Şer'iye Sicili'nin Transkripsiyonlu Metni ve Değerlendirmesi, GOPÜSBE Yayım-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 2010, s. 89. DUMAN, Zeki, “Habis” DİA, C:14, s.379.
• DÜZDAĞ, M. Ertuğrul, Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İst.1983, s.159.
• EBÛ YÛSUF, Yakub b. İbrahim (ö.798): Kitabu’l-Harâc (Çev. A. Özek) İst.1973, s.191;
• EBU ZEHRA, Muhammed, el-Cerime, Kahire, Ty. No:271.
• EBU ZEHRA, Muhammed, İslâm Hukuk Metodolojisi Fıkıh Usulü (Çev: A. Şener) Ank.1981, s.223,
• ESEN, Hüseyin, “Zina” DİA, C:44, s.440.
• Fetava-yı Hindiyye (Fetava-yı Âlemgiriyye) (Çev: Mustafa Efe) Ank. Ty. Akçağ Yayınları, IV/28,
• HARMAN, Ö. Faruk, “Lut” DİA, C:27, s.229.
• HEYD, Uriel, Studies in Old Otoman Criminal Law, Oxford, 1973, s.64.
• HUSARİ, Ahmet: es-Siyasetü’l-Cezaiyye fi’l-Fıkhi’l-Ukubati’l-İslâmi’l-Mukaran, Beyrut, 1993, II/15.
• İBN ABİDİN, Muhammed Emin (1252/1836): Hâşiyetü Reddi’l-Muhtâr ale’d-Dürri’l-Muhtâr Şerhu Tenvîri’l-Ebsâr, İst.1984, IV/27, 117-118,
• İBN AŞUR, M. Tahir, İslâm Hukuk Felsefesi (Çev: V. Akyüz-M. Erdoğan), İst.1988, s.143.
• İBN FERHUN, Burhâneddîn Ebü’l-Vefâ İbrâhîm İbnü’l-İmâm Şemseddîn Ebî Abdillah Muhammed (799/1397): Tabsıratü’l-Hukkâm fî Usûli’l-Akdiye ve Menâhici’l-Ahkâm, Kahire, 1986, II/197,
• İBN HAZM, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed (456/1064) el-Muhalla bi’l-Âsâr fi Şerhi’l-Mücellâ bi’l-İktisâr, Beyrut, 1988, XI/380.
• İBN HÜMAM, Kemâleddîn Muhammed b. Abdülvâhid (861/1456): Fethu’l-Kadîr, Mısır, 1970, V/43;
• İBN KUDAME, Muvaffakuddîn Ebû Muhammed (620/1223): el-Muğnî, Beyrut, 1984, X/155-6.
• İBN NÜCEYM, Zeynüddîn b. İbrâhim el-Mısrî (970), Fetava, Bulak, Ty. (Şeyhzade b. Yusuf el-Hatib, Fetava’l-Ğıyasiyye Kenarında), s.78.
• İBN NÜCEYM, Zeynüddin Zeyn b. İbrâhim b. Muhammed Mısrî Hanefî (ö.970/1563), el-Bahrü'r-Râik Şerhu Kenzi'd-Dekâik, Dâru'l-Kitâbi'l-İslâmî, Kâhire (t.y.), V/63); İBN TEYMİYE, Takıyyuddin Ahmed (728/1327): es-Siyasetü’ş-Şer’iyye fi Islâhı’r-Râî ve’r-Raiyye, Beyrut, 1993, s.127.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “XVI. Asrın İkinci Yarısında Kürek Cezası ile İlgili Hükümler”, İÜEF Tarih Enstitüsü Dergisi, S:12, 1982, s.218.
• KARACAN, Tuba Meryem, 101 No'lu Mühimme Defteri'nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, AÜSBE Yayımlan-mamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya 2010, s.131.
• KARAMAN-ÇAĞRICI-DÖNMEZ-GÜMÜŞ, Kur’an Yolu, Ank.2003, IV/90-91.
• KESKİN, Yusuf Ziya, Recm Cezası, İst.2000, s.303-305.
• KURTUBİ, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (671/1273): el-Câmi’ li-Ahkâmi’l-Kur’an, Beyrut, 1988, IX/55-56.
• MERĞINÂNÎ, Burhaneddin Ebu’l-Hasan Ali b. Ebubekir (593), el-Hidaye Şerhu Bidayeti’l-Mübtedi, İst.1986, II/102;
• MEVSILİ, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd (683/1284), el-İhtiyâr li Ta’lîli’l-Muhtâr, Beyrut, 1975, IV/91,
• MİRAS Kamil-Ahmed Naim: Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Ank.1974, XII/109.
• MOLLA HÜSREV, Muhammed b. Feramuz (885/1480), Düreru’l-Hukkâm fî Şerhi Ğureri’l-Ahkâm, İst. 1978, II/66.
• NECEFÎ, Muhammed Hasen, Cevâhiru’l-Kelâm fî şerhi Şerâiı’l-İslâm, Beyrut, T.y. XLI/378, 380.
• NEVEVÎ, Ebu Zekeriya, Muhyiddin b. Şeref, el-Mecmû Şerhu’l-Mühezzeb, Mektebetü’l-İrşâd, Cidde, T.y. XXII/60.
• ÖCAL, Süleyman, 133/1 Numaralı Kayseri Şer'iyye Sicili (1155/1742) Transkripsiyon ve Değerlendirme, EÜSBE Ya-yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2010, s.250.
• RÂZÎ, Fahreddîn Muhammed b. Ömer, Mahsûl fî İlmi Usûli’l-Fıkh, Riyad, 1979, V/471.
• RAZİ, Fahreddîn Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-Ğayb (Tefsir-i Kebir), Beyrut, T.y. XVI/484-485,
• RUDANİ, Muhammed b. Süleyman, Cem’u’l-Fevâid (Büyük Hadis Ansiklopedisi) (Çev: Naim Erdoğan), İst. Ty. III/74.
• SAHNUN (240/854), el-Müdevvenetü’l-Kübra, Beyrut, Ty. VI/203,
• SAKARYA, Sevilay, 43 Numaralı Mühimme Defteri (H.988/M.1580) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, EÜSBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2014, s.142.
• SAN’ANİ, Muhammed b. İsmail, Sübülü’s-Selam Şerhu Bülûğu’l-Merâm, el-Mektebetü’t-Ticâriyyeti’l-Kübrâ, Mısır, T.y. IV/13.
• SERAHSÎ, Ebubekir Muhammed b. Ahmed (483/1090), el-Mebsut, Beyrut, 1986, IX/77;
• SEVİCİ, Hatice, 54 Numaralı Konya Şer'iyye Sicilinin (1-190) Değerlendirme ve Transkripsiyonu (1150-1152/1738-1740) SÜSBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2011, s.522.
• ŞAFAK, Ali, Mezhepler Arası Mukayeseli İslâm Ceza Hukuku, Erzurum, 1977, s.140-141.
• ŞAHİN, Nurten Zeliha, “İslam Hukuku ve İnsan Hakları Bağlamında Eşcinsellik Sorunu”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 19 Sayı: 62 (Bahar 2015), s.525.
• ŞEKERCİ, Osman, İslam Ceza Hukukunda Tazir Suçları ve Cezaları, İst.1996, s.40.
• ŞEVKANİ, Muhammed b. Ali b. Muhammed (1250/1834): Neylü’l-Evtâr Şerhu Münteka’l-Ahbâr, Beyrut, T.y. VII/131,
• ŞİRBİNİ, Muhammed b. Ahmed el-Hatîb (ö.1570), Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma’rifeti Meânî Elfâzi’l-Minhâc, Mısır, 1958, IV/144;
• ŞURUNBİLALİ, Hasan b. Ahmed b. Ali el-Vefai (1069), Haşiye (Dürerü’l-Hukkam Şerh-i Ğureri’l-Ahkam ile birlikte) İst.1979, II/66.
• TEKİN, Yaşar, Şer’iye Sicilleri Işığında Osmanlı Devletinde Ta’zir Suç ve Cezaları, MÜSBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İst.1995, s.97.
• UDEH, Abdülkadir, et-Teşrîu’l-Cinâiyyi’l-İslâmi Mukarinen bi’l-Kanuni’l-Vad’i, Beyrut, Ty. II, No: 486.
• Vezâratü’l-Evkâf ve’ş-Şüûni’l-İslâmiyye, el-Mevsûatü’l-Fıkhiyye, “Tazir”, Kuveyt, 1992, XII/263-264,
• YARSUVAT, Duygun, “Mukayeseli Hukukta Cinsi Suçlar ve Müeyyideleri”, İHFM, C:XXX/1-2, s.118,
• YAŞAROĞLU, Kamil, “Livata” DİA, C:27, s.198.
• ZERKA, Mustafa Ahmed, Fetava, Dımaşk, 1999, s.397,
• ZEYLAÎ, Fahreddin Osman b. Ali (743/1343), Tebyînü’l-Hakaik Şerhu Kenzi’d-Dekaik, Bulak, 1315, III/180-181;
• ZUHAYLİ, Vehbe, el-Fıkhü’l-İslâmî ve Edilletüh, Dâru’l-Fikr, Dımaşk, 1989, VII/364,