Haksız Tahrikin Felsefi Temelleri

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 3, 185 - 238, 28.12.2018

Abdulkadir Çadak

https://doi.org/10.15337/suhfd.439882

Öz

Haksız tahrik şartları ve kapsamı
değişiklik göstermekle birlikte geçmişten günümüze ceza hukuku sistemlerinde
yer alan ve cezanın belirlenmesinde dikkate alınan bir konudur. Haksız tahrikin
varlığı ve koşulları ceza hukukçuları tarafından tartışılıp araştırmalara konu
yapılmaktadır. Ancak cezanın verilmesinde haksız tahrikin neden indirim sebebi
olması gerektiği konunun felsefi temellerine ilişkindir. Haksız tahrikin
indirim sebebi olarak ele alınmasının altında esasen irade özgürlüğü
yatmaktadır. İrade özgürlüğünün haksız tahrikle birlikte değerlendirilmesi ceza
hukukundaki haksız tahrikin varlığına ilişkin sorunların çözümüne de katkı
sağlayacaktır.

 

Anahtar Kelimeler

Haksız Tahrik, İrade Özgürlüğü, Kusurluluk, Hiddet, Elem

Kaynakça

• Adugit, Y. (2013). "Özgürlüğün Kısa Tarihi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi."16, 63-94.
• Akçay, M. (2008). "Sünnetullah, Fıtratullah, Sıbgatullah Kavramlarının Anlamlandırılışı Üzerine." Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, 125-158.
• Aral, V.(1982). "Hukukta İrade Özgürlüğü." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 48(1-4), 249-282.
• Aristoteles. (1997). Nikhomakhos'a Etik. (Çev. Saffet Babür). Ankara: Ayraç Yayınları, 1111b.
Artuk, M.E., Gökcen, A., Yenidünya, A.C.(2011). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 479.
• Aydın, D.(2005). Yeni Türk Ceza Kanunu'nda Haksız Tahrik. AÜHFD, 54(1), 225-254.
• Ayık, İsmail Hakkı(1952). "Tahrik". Adalet Dergisi, 83 - 106 .
• Bozbayındır, G.B.(2013). Ceza Hukukunda Haksız Tahrik. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Centel N., Zafer H., Çakmut Ö.(2011). Türk Ceza Hukukuna Giriş. İstanbul: 436-443.
• Çağıl, O. M. (1984). "İnsan Hakları ve Tabi Hukuk." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 50(1-4), 69-115.
• Develioğlu, F. (1995). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Dıncmen, K.(1985). "Tahrik Kavramının Adli Psikiyatri Yönünden İrdelenmesi." J For Med., 1(1), 91-94.
• Dönmez, B.D.(2013). "Ceza Sorumluluğunu Azaltan Bir Neden Olarak Haksız Tahrik. "İÜFHM C.LXXI, 1, 267-294.
• Duran, G.,Y.(2010). Ceza Hukukunda Haksız Tahrik. İstanbul: Legal Yayınevi.
• Dursun, S. (2003). "Mağdurun Suça Yol Açması." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3-33.
• Ekerbiçer, D.(2015). Ceza Hukukunda Haksız Tahrik. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Erdem, E. (2014). "Doğal Yasa Teorisi ve Sünnetullah Anlayışı." Diyanet İlmi Dergi, 50(1), 51-66.
• Erem, F. (1945). Adalet Psikolojisi Bakımından Heyecanlar ve İhtiraslar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(4). 50-80.
• Erturhan, S. (1999). "İslâm Hukuku Açısından Öfkeli Şahsın Talakı." C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 209.
• Günay, E.(2009). Öğreti ve Yargısal Kararlar Eşliğinde Kusurluluğu Azaltan Bir Sebep Olarak Haksız Tahrik. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11-15.
• Gündoğan, A. O. (2004). Eylemde Sorumluluk ve Özgürlük İlişkisi(Yayımlanmamış Bildiri). Kocaeli Üniversitesi, Sorumluluk Sempozyumu, 1-6.
• İnternet: İncil, https://incil.info/ 9 Mayıs 2018 Tarihinde alınmıştır.
• İbn Abidin,Emin, M.(1984). Reddul Muhtar. İstanbul: Şamil Yayıncılık, l V, 95.
• İbn Kayyım El-Cezviyye.(2007). İğasetü'l-Lefhan fi Hükmi Talaki'l-Gadban. (Öfkeli Şahsın Talakının Geçersizliğine Dair).(çev. Mehmet Ali Danışman).İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 9, 247-282.
• Kant, I. (1982). Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (Çev: I. Kuçuradi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi. (İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk ve F. Akatlı, Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları,16.
• Kuçuradi, İ. (1982). Felsefe ve İnsan Hakları, İnsan Haklarının Felsefi Temelleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, İ.(2003). İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (1988). Uludağ Konuşmaları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2.
• Kur'an-ı Kerim Meali. (2011). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İnsan Suresi, 76(3). Laird, A.(2008). Mind: Ontology and Explanation Collected Papers 1981-2005. Frankfurt: Ontos Verlag, 19-23.
• Lısska, A, (2012). Natural Law and the Roman Catholic Tradition: The Importance of Philosophical Realism. American Journal of Economics & Sociology, 71(4), 745-786.
• Meraklı, S. (2017). Ceza Hukukunda Kusur. Ankara: Seçkin Yayınevi, 52.
• Murphy, M. (2011). "The Natural Law Tradition in Ethics." The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter, 1-15.
• Öktem, N.(1974). "Stoisizm." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 40(1-4), 589-621.
• Özgenç, İ. (2006). Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler). Ankara: Seçkin Yayınevi, 245-246.
• Öztürk, B., Erdem, M.R.(2011). Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 283.
• Searle, J.R.(2004).Mind: A Brief Introduction. Oxford University Press, 11-14.
• Topakkaya, A.(2013). "Ontolojik Doğal Hukuk Anlayışına İki Farklı Örnek: Stoa ve Doğal Hristiyan Öğretileri." TAAD, 4(15),68-78.
• Tugwell, S.(1983). "Language and Logos: Studies in Ancient Greek Philosophy . New Blackfriars." 64(754),198-199.
• Türkeri, M. (2005). "Etik Tarihindeki Temel "Doğal Yasa" Anlayışları ve Bu Anlayışlardaki Dini Unsurlar." Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22, 135-164.
• Udeh, A.(1985). Mukâyeseli İslâm Hukuku Ve Beşeri Hukuk. Ankara: Rehber Yayınları,209.
• Sağlam, H., Gökbayır, S.(2012). "İslam Ceza Hukuku'nda Haksız Tahrik'in Ceza İndirimine Etkisinin Değerlendirilmesi." EÜSBED, 5(1), 159-194.
• Uslu,C. (2009). Doğal Hukuk ve Doğal Haklar İnsan Haklarının Felsefi Temelleri. Ankara: Liberte Yayınevi, 157.
• Ünver, F.S.Ş.(2018). Hukuk Felsefesinde İrade Serbestliği ve Sorumluluk. Ankara: Astana Yayınları.
• Ürek, O. (2007). "Kant'ta İnsana Saygı Duyma Eğitimi." Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 153-161.
• Waldstein, W.(2012)."The Capacity of the Human Mind to Know Natural Law. "Ave Maria Law Review, 11(1), 175-193.
• Wilson, C., Nettelbeck, T, Potter. R., Perry C.(1996). Intellectual Disability and Criminal Victimisation. Trends & Issues in Crime and Criminal Justice, Australian Institute of Criminology, 60, 3.
• Yakut, E. (2011). Osmanlı Hukuku'nda Tazir Cezaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 23.
• Yenisey, F., Plagemann, G. (2015). Alman Ceza Kanunu Strafgesetzbuch (StGB). İstanbul: Beta Yayıncılık, 45-55.