Türk Ticaret Kanunu ile York Anvers 2016 Kuralları Uyarınca Müşterek Avaryaya Uygulanacak Hükümlerin Değerlendirilmesi ve Özellikle “Zamanaşımı” Hususu

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 727 - 748, 27.12.2019

Nil Kula

https://doi.org/10.15337/suhfd.585884

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Deniz
Ticareti” başlıklı 5.Kitabı’nın “Deniz Kazaları” başlıklı 5.Kısım’ının
1.Bölümü’nde yer alan 1272 ila 1285. madde hükümleri, müşterek avaryayı
düzenlemektedir. Bu hükümler arasında yer alan ve “Uygulanacak Kurallar”
başlığını taşıyan 1273.madde hükmü; taraflarca başka bir husus
kararlaştırılmamış olduğu takdirde, müşterek avarya garamesinin, Milletlerarası
Denizcilik Komitesi tarafından hazırlanarak, bu madde hükmüne göre Türkçe’ye
çevrilip yayımlanmış olan en son tarihli York Anvers Kuralları’na tabi olduğunu
zikretmektedir. Dolayısıyla müşterek avaryanın, Türk hukukunda, bir
milletlerarası sözleşme niteliğini dahi haiz olmayan tavsiye nitelikli York
Anvers Kuralları uyarınca düzenleneceği, kanun koyucu tarafından sarihen kabul
edilmiştir. Bu yönde bir kabulü içeren Türk Ticaret Kanunu’nun müşterek
avaryaya ilişkin olarak sevk ettiği ve işbu atıf karşısında “tamamlayıcı”
niteliği haiz olması gereken hükümleri arasında yer alan zamanaşımına ilişkin
hükmü, York Anvers Kuralları’nın zamanaşımını düzenleyen ilgili hükmünden “farklılıklar”
taşımaktadır. Çalışmada; işbu düzenlemelerde yer alan hükümleri genel
itibariyle incelemek, düzenlemeler arasındaki ilişkiyi denetlemek ve düzenlemelerin
zamanaşımına ilişkin hükümleri arasındaki farklılığı işaret ederek muhtemel sorun
ve çözümleri değerlendirmek amaçlanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Müşterek Avarya, York Anvers Kuralları, Zamanaşımı, Türk Ticaret Kanunu

The Evaluation of the Turkish Commercial Code Articles Concerning General Average and the York Antwerp 2016 Rules and Particularly the “Time Bar” Issue

Öz

The articles between 1272 and 1285 which are placed under
the 1st Chapter of the “Marine Accidents” titled 5th Section of “Maritime
Trade” titled 5th Book of 6102 numbered Turkish Commercial Code, govern general
average. Article 1273 which is placed in between these provisions and titled as
“Applicable Rules” states that unless otherwise agreed by the parties, the
general average distribution is subject to the updated version of the York
Antwerp Rules which are translated in Turkish and published in accordance with
this provision. Thus, the Turkish legislator has clearly and under special
conditions accepted the regulation of general average by the York Antwerp Rules
which has no conventional characteristics. Even though the provision of the
Turkish Commercial Code governing time bar shall have “supplementary”
characteristics, it is clear that the provision is different from the provision
of York Antwerp Rules governing time bar. In the study, it is aimed to analyze
the provisions placed in these texts generally, examine the relationship in
between these texts and point the difference in between the provisions of these
texts concerning time bar by evaluating the probable problems and
solutions.  

Anahtar Kelimeler

General Average, York Antwerp Rules, Time bar, Turkish Commercial Code, Applicable Rules

Kaynakça

• ALGANTURK LIGHT, Didem (2004), “York-Anvers Kuralları 2004 Hakkında Genel Bir İnceleme”, AÜEHFD, Cilt: VIII, Sayı: 3-4, ss. 419-437.ALGANTÜRK LIGHT, Didem (2005), York Anvers Kuralları 2004 Müşterek Avarya (Tarihi Düzenlemeleri ile Karşılaştırmalı Olarak), 2. Bası, İstanbul.ALGANTÜRK LIGHT, Didem (2006), “TTK Tasarısı’nın Deniz Ticareti Başlıklı Beşinci Kitabı ile Getirilen Düzenlemeler ve Değerlendirmeler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 5, Sayı:10, ss. 123-146.ALGANTURK LIGHT, Didem (2015), “How Have General Average Concepts Developed Across Maritime Countries And Jurisdictions?”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı: 28, ss. 1-12.ALGANTÜRK LIGHT, Didem (2016), “York Anvers Kuralları 2016, Revizyon Çalışmalarına İlişkin Değerlendirmeler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, ss. 191-201.AKAN, Pınar (2003) , Müşterek Avarya ve New Jason Klozu, Prof.Dr. Ergun Önen’e Armağan, İstanbul, ss. 123-138.AKAN, Pınar (2012), “Deniz Kazalarında Görülen Temel Hukuki Sorunlar (6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Uyarınca)”, Hukuk Biliminin Güncel Sorunları, III. Uluslararası Kongre Bildiri Kitabı, C:2 (Özel Hukuk), Samsun 2012.ARSEVEN Haydar (1961), Müşterek Avaryalar: Umumî Prensipler ve Müşterek Avarya Halleri, İstanbul.BARLAS, Nami (1984), Yangın Söndürme Müşterek Avaryası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:1, Sayı:1-4, ss. 479-504.CİVİR ENGİN, Mehtap (2012), “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Müşterek Avarya”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı, Cilt: 18, Sayı: 2, ss. 507-514.ÇETİNGİL, Ergon-KENDER, Rayegan-ÜNAN, Samim-YAZICIOĞLU, Emine (2006), “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Hakkındaki Değerlendirmeler”, Deniz Hukuku Dergisi, Özel Sayı, İstanbul 2006.FELDE, Leon S. (1953), “General Average and the York-Antwerp Rules”, Tulane Law Review, Cilt: 27, Sayı:46, ss. 406-456. GÜNER, M. Deniz (2000), Türk Hukukunda Dispecin Hazırlanması ve Uygulanması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: LVIII, Sayı: 1-2, ss. 149-188.KARAN, Hakan (2005), “The Draft Turkish Maritime Law”, Journal of Maritime Law and Commerce, Cilt: 36, Sayı: 4, ss. 477-486.KENDER, Rayegan- ÇETİNGİL, Ergon- YAZICIOĞLU, Emine (2014), Deniz Ticareti Hukuku, Temel Bilgiler, Cilt:I, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş On Dördüncü Baskı, İstanbul.KULA DEĞİRMENCİ, Nil (2018), “Türk Deniz Ticaret Hukukunda Uygulanagelen Hükümler Arasındaki “Bertaraf Edici”, “Tamamlayıcı” ve “Seçimlik” İlişkiler”, UTTDER, Cilt: 7, Sayı:2, ss.257-292.KULA DEĞİRMENCİ, Nil (2018), “Legal Approach to Marine Accidents: A Comperative Research Between Turkish And International Perspectives”, GLOBMAR 2018 - Global Maritime Conference, Cilt: 58, https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2018/19/shsconf_globmar2018_01006.pdf, e.t. 25.06.2019OKAY, Sami (1958), “Müşterek Avarya Hukukunun Kısa bir Tarihçesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:24, Sayı: 1-4, ss. 289-308.TBMM (2011), Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/324), Dönem:23, Yasama Yılı:2, Sıra Sayısı:96 [TTK Gerekçe].TEKİL, Fahiman (2000), “Deniz Kazaları, Deniz Kirlenmesi ve Deniz Sigorta Hukuku ile ilgili Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Tahir Çağa’nın Anısına Armağan, İstanbul, ss.483-537.YANCEY, Benjamin Y. (1950), “York-Antwerp Rules 1950”, Loyola Law Review, Cilt: 6, ss. 121-143.