Comparison of the Arbitration in Terms of Judges and Arbitrators in Russian and Turkish Law Systems

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 2, 389 - 425, 15.07.2020

Nazim Aksoy

https://doi.org/10.15337/suhfd.674687

Cited By: 2

Öz

Arbitration is a method of refers to the arbitrator instead of the judge in settling disputes that may arise between the parties of the agreement. The arbitration, which had seen in ancient times, was a mediatorship. In the history of Turkish law, modern arbitration the first time had seen in the Ottoman legal system. In the world, with the New York Convention of 1958, modern arbitration has seen on the international platform and has been adopted by many countries. Among these countries, Russia and Turkey adopted the convention with reservations. Relations with Russia have strategic importance in the geographical, political and economic sense of our country, are constantly developing. In this context, the signing of both countries' cooperation agreements on arbitration to improve their legal ties can contribute to the national economy.

Anahtar Kelimeler

Arbitration Institution, Judgeship/Judicature, Arbitration, SME, Russia

Tahkimin Rus ve Türk Hukuk Sistemlerinde Hâkimler ve Hakemler Açısından Karşılaştırılması

Öz

Tahkim ile kastedilen, anlaşma taraflarının aralarında doğabilecek ihtilafların hâkim yerine hakemle çözme yöntemidir. Eski çağlarda da görülen tahkim as-lında arabuluculuk vasfını taşımaktaydı. Türk hukuk tarihinde modern anlam-daki tahkim, ilk defa Osmanlı hukuk sisteminde görülmüştü. Dünya’da ise 1958 tarihli New York Konvansiyonu ile uluslararası platformda görülen modern anlamdaki tahkim birçok ülke tarafından benimsenmiştir. Bu ülkeler arasında Rusya ve Türkiye çekinceler ileri sürerek Konvansiyonu benimsemiştir. Ülkemi-zin coğrafi, siyasi ve ekonomik anlamında stratejik öneme sahip konumda olan Rusya ile ilişkiler sürekli gelişmektedir. Bu bağlamda hukuki bağlarının da geliş-tirilmesi amacıyla her iki ülkenin tahkim konusunda işbirliği anlaşmasının im-zalanması ile her iki ülke ekonomisine katkılar sağlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tahkim kurumu, hâkimlik, hakemlik, KOBİ, Rusya Federasyonu

Kaynakça

• АФАНАСЬЕВ, Дмитрий: “Выдача Исполнительных Листов На Принудительное Исполнение Решений Третейских Судов И Иностранных Арбитражных Решений: Проблемы, Выявленные Судебной Практикой” (Tahkim Kararlarının ile Yabancı Tahkim Mahkemelerinin Kararlarının Tenfizi İçin İnfaz Yazısı Verilmesi: Yargı Uygulamasıyla Tespit Edilen Sorunlar), Журнал «Хозяйство и Право» (Ekonomi ve Hukuk" Dergisi), Приложение к № 4, Nisan 2013, S. 4’ün Ek’i, s. 1-48. AKINCI, Ziya: Milletlerarası Tahkim, B. 4, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016. АЛЕШУКИНА, Светлана: “Состав Третейского Суда И Требования, Предъявляемые К Арбитрам По Законодательству Российской Федерации” (Tahkim Mahkemesinin Oluşumu ve Rusya Federasyonu Mevzuatı Gereği Hakemler İçin Aranan Nitelikler), Вестник Тверского Государственного Университета (Tver Devlet Üniversitesi Bülteni), Серия "Право" (“Hukuk” Serisi), 2016, S. 4, s. 37 – 46. ARSLAN, Ramazan / YILMAZ, Ejder / TAŞPINAR AYVAZ, Sema: İcra ve İflâs Hukuku, B. 2, Yetkin Yayınları, Ankara 2016. BALCI, Muharrem: İhtilâfların Çözüm Yolları ve Tahkim, Danışman Yayınları, B. 1, İstanbul 1999. BARBAROSOĞLU, Fatma: “Tecrübe Biriktirilmeyen Çağda 25 Yaşında Hâkim Olmak…”, 23 Ocak 2015, Yeni Şafak, http://www.yenisafak.com/yazarlar/fatmakbarbarosoglu/tecrube-biriktirilmeyen-cagda-25-yasinda-hakim-olmak-2007387 Erişim: 06.12.2019 BERKİ, Ali Himmet: Açıklamalı Mecelle (Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye), B. 3, Hikmet Yayınları, İstanbul 1982. BOZATAY, Şeniz Anbarlı/ DEMİR, Konur Alp: “Osmanlı Adli ve İdari Sisteminde Kadılık: Kurumsal Bir Değerlendirme”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 6, S. 10, Haziran 2014, s. 71-89. BOZKURT, Gülnihâl: Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi: Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne Resepsiyon Süreci (1839-1939), Türk Tarih Kurumu yayınları, Ankara 1996. ЧЕРНЫШЕВИЧ Мария: “Принципы статуса судей в Российской Федерации и в зарубежных странах” (Rusya Federasyonunda ve Yabancı Ülkelerde Hâkimlerin Statüsünün Prensipleri), Журнал Молодой Ученый (Genç Bilim adamı Dergisi), S. 19 (205), 2018, s. 338-343. EYUBOĞLU, Ceren: “Türk Hukukunda Tahkim Anlaşmasının Geçerliliği”, Ankara Barosu Dergisi, 2017/3, s. 227-241. ГЕССЕН, Иосиф: Третейский суд в гражданском процессе// Энциклопедический словарь (Hukuk Usulünde Tahkim Mahkemesi / Ansiklopedik Sözlük). C. XXXIIIА (66), Ф. А. Брокгауз — И. А. Ефрон Yayınları, Sankt Petersburg 1901. КАСА, Илда: “Арбитраж (Третейский Суд): История Создания и Правовая Природа” (Tahkim (Tahkim Mahkemesi): Oluşum Tarihi ve Hukuki Niteliği), Вестник РУДН. Серия: Юридические науки, (Rusya Halklar Dostluk Üniversitesi Bülteni. Hukuk Bilimleri Serisi), 2018, C. 22, S. 2, s. 269–288. KALPSÜZ, Turgut: Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, Yetkin Yayınları, Ankara 2010. КАРАБЕЛЬНИКОВ, Борис: Исполнение и Оспаривание Решений Международных Коммерческих Арбитражей, Комментарий К Нью-Йоркской Конвенции 1958 г. и Главам 30 и 31 АПК РФ 2002 г. (Uluslararası Ticari Tahkim Kararlarının Tenfizi ve İtirazı, 1958 New York Sözleşmesi ve 2002 RF Tahkim Usul Kanunu'nun 30 ve 31’nci Bölümleri Hakkında Yorum), Статут Yayınları, B. 3, Moskova 2008. КЛЕАНДРОВ, Михаил: Правовые Основы Статуса Судьи, (Hâkimlerin Statüsünün Yasal Temelleri), Российская академия правосудия (Rusya Yargı Akademisi) Yayınları, Moskova 2010. KÖLE Mehmet: “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, S. 34, 2016, s. 39-98. KURT KONCA, Nesibe: Hâkim Yardımcılığı Kurumu ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Hâkimlik Mesleğine Giriş Yaşı ve Yargı Sisteminde Etkinliğin Sağlanması İçin Bir Öneri, SETA Yayınları, İstanbul 2016. МОРДОВЦЕВ, Андрей/ АГАФОНОВА, Татьяна: Медиация в Истории Российской Государственности: Юридикоконфликтологический Аспект// История Государства и Права (Rus Devletçilik Tarihinde Arabuluculuk: Yasal Çatışma Yönü/ Devlet ve Hukuk Tarihi), Федеральный Научно-Правовой Журнал (Federal Hukuk Bilimi Dergisi), S. 24, Moskova 2013, s. 29- 34. MARDİN, Ebul’ula: Medenî Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1996. НИКОЛЮКИН, Станислав: Правовые технологии посредничества (медиации) в Российской Федерации: научнопрактическое пособие. (Rusya Federasyonu'ndaki Hukuki Aracılık (Arabuluculuk) Teknolojileri: Bilimsel Uygulama Klavuzu) Юстицинформ Yayınları, Мoskova 2013. NOMER, Ergin/ EKŞİ, Nuray/ ÖZTEKİN GELGEL, Günseli: Milletlerarası Tahkim Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul 2016. ORTAYLI, İlber: “Osmanlı Kadısı Tarihi Temeli ve Yargı Görevi”, AÜSBFD., C. 30, 1975, s. 117-128. ÖZBAY, İbrahim/ KORUCU, Yavuz: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde TAHKİM (HMK m. 407 - 444), Adalet Yayınevi, Ankara 2016. ÖZBEK, Mustafa Serdar: “Yeni İcra ve İflâs Kanunu İçin Öneriler Işığında İlâmlı İcrada İcranın Ertelenmesi”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Ocak 2018, C. 5, S. 1, s. 7-124. SELÇUK, Seyhan: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Verilen Hakem Kararlarının İcrası”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 31, S. 140, Ocak 2019, s. 115-140. ŞEMŞEK, Vesile: “Petersburg Üniversitesi’nin Yetiştirdiği Oryantalistler Yağmalanmış Miras - Elyazma Eserler”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, S. 44, Aralık 2019, s. 115-127. (Petersburg Üniversitesi). ŞEMŞEK, Vesile: İslam Medeniyetinin Temelleri ve Tarihi Gelişim Süreci, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Mart 2020, S. 45, s. 280-290. (İslam Medeniyetinin Temelleri). ШЕРШЕНЕВИЧ, Габриэль: Курс торгового права: Торговый процесс/ Конкурсный процесс (Ticaret Hukuku Dersi: Ticaret Süreci / Rekabet Süreci), Бр. Башмаковых yayınları, C. 4, Moskova 1912. TUNCAY, Ahmet: “Türk Hukuk Sisteminde Tahkim Mevzuatı”, Uluslararası Hukuk, International Conference on Eurasian Economies Dergisi, Session 2D: Uluslararası Hukuk, 2013, s. 879-884. ВАЛЕТОВА, Ксения: Третейское Разбирательство Как Алтернативная Форма Защиты Гражданских Прав и Охраняемых Законом Интересов (Sivil Hakların ve Kanuni Çıkarların Korunmasına Alternatif Bir Çözüm Yolu Olarak Tahkim), Tumen Devlet Üniversitesi Yayınları, Nijnevartovsk 2016. YAZICI, Abdurrahman: “Osmanlı Hukûk-I Âile Kararnâmesi (1917) ve Sadreddin Efendi’nin Eleştirileri”, Ekev Akademi Dergisi, S. 62, Bahar 2015, s. 567-584. YILMAZ, Ejder/ARSLAN, Ramazan, TAŞPINAR AYVAZ, Sema/ HANAĞASI, Emel: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019. ЗАЙЦЕВ, Алексей: “История развития третейских судов и третейского судопроизводства в России до 1917 г.” (1917 Yılına Kadar Rusya'da Tahkim Mahkemelerinin ve Tahkim İşlemlerinin Gelişim Tarihi), Вестник гражданского процесса (Hukuk Muhakemeleri Usulü Bülteni), S. 2, 2012, s. 89- 128. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201804091032955461-turkiye-rusya-tahkim-anlasmasi/ Erişim: 07.01.2020. https://tpprf.ru/ru/vneshnie-svyazy/bilateral_cooperation/partner_organizations/turkey/ Erişim: 07.01.2020. https://tureng.com Erişim: 29.12.2019. https://sozluk.gov.tr/ Erişim: 29.12.2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/ Erişim: 29.12.2019. https://www.audit-it.ru/terms/agreements/treteyskiy_sud.html Erişim: 07.01.2020. http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/uluslararasi_uyusmazlik_semp.pdf Erişim: 07.01.2020. https://www.itotam.com/Isbirlikleri.aspx Erişim: 07.01.2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/hukuk-i-aile-kararnamesi Erişim: 31.12.2019. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20877.pdf Erişim: 01.01.2020. https://www.trade.gov.tr/legislation/bilateral-investment-treaties Eri-şim: 01.01.2020. https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/turk-av-iii-olagan-genel-kurulu-tarihi-kararlar-verdi-80825 Erişim 23.01.2020. https://mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2802.pdf Erişim: 10.03.2020.