In Presidental Government System Evaluation of Presidential Decrees in The Context of the Principle of Non-Transferability of Legislative Authority

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 3, 965 - 1003, 15.12.2020

Bayram Doğan

https://doi.org/10.15337/suhfd.715113

Cited By: 4

Öz

Anahtar Kelimeler

Presidential Decrees, Presidential Government System, Legislative Execution Relationship, Principle of Inviolability of Legislative Power, Primary Authority

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi Bağlamında Değerlendirilmesi

Öz

16 Nisan 2017 tarihli halkoylamasıyla parlamenter hükümet sistemine son verilerek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmiştir. Anılan değişiklikle Cumhurbaşkanlığı kararnameleri Anayasa’da yeni bir statü kazanmıştır. Zira yetki kanununa gerek olmaksızın doğrudan Anayasa’dan kaynaklanan bir meşrulukla Cumhurbaşkanlığına, asli yetki ile ilk elden normatif düzenleyici işlem yapma yetkisi tanınarak Türk hukuk sisteminde köklü değişiklikler meydana getirilmiştir. Çalışmada Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, anayasal çerçeve, hukuki ve sistemsel yönüyle incelenerek “TBMM’nin yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi” kapsamında irdelenmiştir. Bu çerçevede, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin TBMM’nin “yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi”ni ihlal etmediği fakat yürütmenin de asli yetki kapsamındaki kararnameler ile kısmen de olsa yasama organı gibi düzenleyici işlemler yapabileceği görülmüştür. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular neticesinde bu değişikliğin kuvvetler ayrılığı ilkesi doğrultusunda yasama ve yürütmenin yeni hükümet sistemindeki rol dağılımına bağlı olarak yürütme lehine arttığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla Türk hukuk sisteminde etkili ve yaygın olarak kullanılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulamaları ve sonuçları, artıları ve sorunlu yönleri henüz netlik kazanmış değildir. Bu nedenle çalışmada, Anayasa değişikliği ile yasama yetkisinin devredilip devredilmediği konusu Cumhurbaşkanlığı kararnameleri odaklı olarak Anayasa hukuku disiplini açısından sözel ve sistematik yorum yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri, Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Yasama Yürütme İlişkisi, Asli Yetki, Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi

Kaynakça

• AÇIL, Murat, (2018), “2017 Anayasa Değişikliği Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, İstanbul, C. 76, S. 2, ss. 725-756.
• AKYILMAZ, Cemre, “2017 Anayasa Değişikliğine Göre Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIII, Y. 2019, S. 1, ss. 191-207.
• ARDIÇOĞLU, M. Artuk, (2017), “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, ss. 21-51.
• ARIKAN, Cengiz, (2011), Türk Anayasa Hukukunda Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara.
• ALKAN, Haluk, “Cumhurbaşkanlığı Sistemi Yasama Alanını Daraltıyor mu?”, Star Açık Görüş, 28.01.2017, Erişim Tarihi, 21.12.2019.
• ASLAN, Volkan, (2019), “Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Ve Türkiye’de Devlet Başkanının Kararname Yetkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul.
• ATAR, Yavuz, (2019), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 36, S. 1, ss. 241-259.
• ATAR, Yavuz, (2019), Türk Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• BEKTAŞ, Eda, (2019), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yasana-Yürütme İlişkisi ve Bu Sistemin Türkiye Demokrasisine Etkileri”, Yasama Dergisi, S. 39, ss. 199-218.
• BOZTEPE, Mehmet, (2018), “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 1, ss. 5-30.
• ÇOLAK, Çağrı D., (2017),“Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Yetkisinin Amerikan Sistemi Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi”, Strategic Public Management Journal, Valume 3, ss. 51-65.
• DEMİREL, Taner, (2017), “Anayasa Değişiklik Teklifi Üzerine”, Liberal Düşünce Dergisi, Y. 22, S. 85, ss. 137-155.
• DEMİRBAĞ, Cengiz, (2019), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yasama Organı, Yasama Süreci ve Yasama Sürecinde Yasama Yürütme İlişkisi”, Yasama Dergisi, S. 39, ss. 13-50.
• DOĞAN, Bayram, (2019), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı Kararlarının Yargısal Denetimi”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 2, ss. 1-36.
• DİDEM, Yılmaz, (2018), “Olağanüstü Halde Yasamanın Düzenleyici İşlemlerinin Hukuki Rejimi”, GSÜHFD, S. 2, ss. 603-618. ERDOĞAN, Mustafa , (2014), Anayasa Hukuku, 8. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara.
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin, Anayasa Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Denetimi (Karşılaştırmalı)”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Armağanlar Dizisi, Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil’in Anısına Armağan, İstanbul, Oniki Levha Yayınları, 2019, ss. 491-553.
• GÖREN, Zafer, (2019), Anayasa Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• GÖZLER, Kemal, (2019), Türk Anayasa Hukuku, 3 Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• GÖZLER, Kemal / KAPLAN, Gürsel, (2019), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, Bursa.
• GÖZLER, Kemal, (2017), Elveda Anayasa 16 Nisan 2017’de Oylayacağımız Anayasa Değişikliği Hakkında Eleştiriler, Ekin Yayınevi, Bursa, s. 56-57.
• GÜLENER, Serdar / MİŞ Nebi, (2017), “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, Seta Analiz, S. 190.
• KAHRAMAN, Mehmet / BALKAN, Ali, (2016), “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Denetimi”, Internatiolnal Journal Of Akademik Value Studies, Vol. 4, Issue: 19, pp. 239-246.
• KANADOĞLU, Korkut / DUYGUN, Ahmet Mert / BİLGEHAN Deniz, (2018), “Devlet Yapısı Yeniden Düzenlenirken: Anayasa Hukuku ve İdare Hukuku Açısından 703 Sayılı KHK ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Güncel Hukuk Dergisi, S. 173. ss. 24-29.
• KANADOĞLU, Korkut, (2018), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, GSÜHFD, S. 2, ss. 637-650.
• KÜÇÜK, Adnan, (2020), Türkiye’de Başkanlık Sistemi, Adres Yayınları, Ankara.
• KÜÇÜK, Adnan / DOĞAN, Bayram, (2019), “Türkiye’de 2017 Anayasa Değişikliği Kapsamında Yürütmenin Asli Düzenleme Yetkisi Ve Mahfuz Düzenleme Alanı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, ss. 1-59.
• ÜLGEN, Özen, (2018), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri”, GSÜHFD, C. 1, S. 2, ss. 3-39.
• ÖZBUDUN, Ergun, (2019), Türk Anayasa Hukuku, 19. Basım, Yetkin Yayınları, Ankara.
• SÖYLER, Yasin, (2018), Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, (2019), 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul.
• TAŞDÖĞEN, Salih, (2016), “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 3, ss. 937-966.
• YENİAY, Lokman / YENİAY, Gülden, (2019), “Türk Hukukunda Yürütme Organının Düzenleme Yetkisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 36, S. 1, ss. 105-138.
• YOKUŞ, Sevtap, (2018), “24 Haziran 2018 Seçimlerinden Sonra Cumhurbaşkanlığı Sistemi ve Parlamento”, Güncel Hukuk, S. 172, ss. 10-12.
• YÜKSEL, İsmail, (2017), “6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu’nun Ardından Kanun Yapma Yöntemi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, S: 2, ss. 251-274.
• YÜKSEL, Saadet, (2019), “6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanundaki Denge - Denetim Mekanizmalarına İlişkin Genel Değerlendirme”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Armağanlar Dizisi, Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil’in Anısına Armağan, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, ss. 1043-1062.