Aile Konutunun Korunmasının Güçlendirilmesi: İngiliz Hukuku’nda Düzenlenen Kurallar Türk Hukuku’nda Uygulanmalı Mı?

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 3, 913 - 940, 15.12.2020

Berrak Genc

https://doi.org/10.15337/suhfd.752140

Öz

Türk Medeni Kanunu’nun 194. Maddesinin emredici hükmü gereğince eşlerden herhangi biri aile konutunu ilgilendiren bir hukuki işlem yapmak istediğinde yapılacak bu işlemin geçerli olması için diğer eşin bu işleme ilişkin açık rızasının alınması gerekmektedir. Böyle bir rızanın şart koşulmasının sebebi eşlerin birlikte yaşadıkları aile konutunun korunmasıdır. İngiliz Hukuku’nda da aynı koruma equity (hakkaniyet) hukuku çıkışlı bir doktrin olan haksız etki doktrini yoluyla sağlanır. İngiliz mahkemeleri bu doktrini uygularken aile konutunu esas alan hukuki işlemlerin tarafı olan herkesi değerlendirmeye almış ve bunlar arasındaki dengeyi sağlama amacıyla tarafların uymasını ve takip etmesini istediği bir takım kurallar geliştirmiştir. Bu kurallar işlemin tarafı olmayan eşi, diğer eşin uygulayabileceği haksız etkiden korumayı amaçladığından eşten alınacak rızanın eşin kendi hür iradesinin sonucu olduğuna emin olmak için neler yapılması gerektiğini belirler ve taraflara bunlara uyulması yükümünü yükler. İşbu makale de madde 194 ile amaçlanan korumanın daha da pekiştirilmesi için İngiliz Hukuku’nda uygulanan kuralların Türk Hukuku’nda uygulanabilirliğini araştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile Konutu, Haksız Etki, Türk Medeni Kanunu Madde 194, Açık Rıza, Eşlerin Korunması

Ensuring The Protection on Matrimonial Home: Should The Principles Established under English Law Be Introduced into Turkish Law?

Öz

Article 194 of Turkish Civil Code establishes the mandatory rule that when either of the spouses enters into transaction considering the matrimonial home, it should obtain the other spouse’s express consent for this transaction to be valid. This consent is required for the protection of matrimonial home as it is the property where spouses reside and live in together. The same protection is also provided under English law by the equity based undue influence doctrine. In applying this doctrine, English courts considered the balance between the parties of the transaction that regards matrimonial home accordingly set of principles are established in by the House of Lords in Royal Bank of Scotland v Etridge for parties to follow in order to strike this balance and to protect the spouse against the prospect of other spouse’s undue influence. Principally, these principles aim to make sure that the consent is given by exercising free will. In the light of these, this paper will seek an answer to the question: whether common law-like principles should be introduced into Turkish law for the purpose of ensuring the protection of the parties as well as the matrimonial home?

Anahtar Kelimeler

matrimonial home, undue influence, art.194 of TCC, express consent, surety spouses

Kaynakça

• BASOGLU Basak, “Miras Hukuku Ozelinde Haksiz Etkileme Kavrami ve Buna Baglanabilecek Sonuclar”, Galatasaray Universitesi Hukuk Fakultesi, 2018/1, 387-420.
• DURAL Mustafa/ OGUZ Tufan/ GUMUS M. Alper, Turk Ozel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, 15. Baski, Istanbul, 2020).
• ERDEM Mehmet, Aile Hukuku, 2. Baski, Ankara, 2019
• HERRING Jonathan, Family Law, 7th Edition, Pearson, 2015
• LOWE Nigelle V./ DOUGLAS Gillian, Bromley’s Family Law, 11th edition, Oxford University Press, 2015
• MUJIH, Edwin C., “Over ten years after Royal Bank of Scotland Plc. v Etridge (No.2): is the law on undue influence in guarantee cases any clearer?”, International Company and Commercial Law Review, 24(2), 2013.
• MUJIH Edwin C., “The Role of the Solicitor in Guarantee Cases 10 Years After Royal Bank of Scotland Plc. v Etridge (No.2)”, Journal of International Banking Law and Regulation, 27(12), 2012, 520-528.
• OZTAN Bilge, Aile Hukuku, 6. Basi, Ankara, 2015.
• PHANG Andrew/ TIJO Hans, “The Uncertain Boundaries of Undue Influence”, Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly, 2002(2), 231-245.
• SAGLAM Ipek, “Haksiz Etki”, Marmara Universitesi Hukuk Fakultesi Hukuk Arastirmalari Dergisi Ozel Sayisi Prof. Dr. Mehmet Somer’in Anisina Armagan, Cilt 12, Sayi 1-3, 2006, 687-700.
• SIPKA Sukran, Aile Konutu ile Ilgili Islemlerde Diger Esin Rizasi (TMK md.194), Istanbul, 2004.
• TRIETEL on the Law of Contract, 14th edition, Ed. PEEL Edwin, Sweet & Maxwell, 2015.
• CASE LAW TURKISH CASES
• Y.2.H.D, T. 26.02.2018, E. 2018/1075, K. 2018/2651.
• Y.H.G.K, T. 24.5.2017, E. 2017/2-1604, K. 2017/967.
• Y.2.H.D., T. 08.11.2016, E. 2016/20910, K. 2016/14532.
• Y.H.G.K., T. 02.03.2016, E 2015/2-53, K.2016/21.
• Y.H.G.K., T. 02.03.2016, E. 2015/2-53, K. 2016/211.
• Y.H.G.K., T. 15.04.2015, E. 2013/2-2056, K. 2015/1201.
• Y.2.H.D., T. 07.07.2014, E. 2014/12999, K. 2014/15762.
• Y.2.H.D., T. 12.12.2013, E. 2013/11321, K. 2013/29334.
• Y.2.H.D., T. 01.03.2012, E. 2011/9066, K. 2012/4360.
• Y.2.H.D., T. 16.09.2008, E. 2008/11885, K. 2008/11958.
• Y.2.H.D, T. 02.02.2006, E. 2005/16473, K. 2006/799.
• Y.H.G.K., T. 04.10.2006, E. 2006/2-591, K. 2006/624. (all are accessed from www.kazanci.com , last accessed 11.06.2020)
• ENGLISH CASES
• Royal Bank of Scotland v Etridge (No.2) [2001] UKHL 44; [2002] 2 A.C. 773.
• Barclays Bank plc. v. O’Brien [1994] 1 A.C. 180.
• Yerkey v Jones (1939) 63 CLR 649.