İptal Davasında ''Menfaat İhlali'' Koşulu ve Menfaat Kavramının Yorumlanması

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 2, 1079 - 1125, 15.06.2021

Burcu Erdinç

https://doi.org/10.15337/suhfd.859739

Cited By: 1

Öz

Menfaat ihlali, iptal davasına özgü bir ehliyet şartıdır. Hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilmesinin en önemli araçlarından olan iptal davasının sübjektif ehliyet koşulunu ifade etmektedir. Yargı kararlarına göre, menfaat ihlalinin gerçekleşebilmesi için, söz konusu menfaatin meşru, güncel ve kişisel olması gerekir. Diğer iki niteliğe göre sübjektif olan kişisel olma niteliği, yargı kararlarında menfaat ihlali kavramının kapsamını farklılaştırmakta ve belirli menfaat süjelerinin ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde hukuk devleti ve iptal davası kavramları incelenmektedir. İkinci bölümünde ise, menfaat kavramının hak kavramı ile karşılaştırması yapılmakta ve yargı içtihatlarıyla belirlenen nitelikleri ortaya konulmaktadır. Özellikle kişisel olma niteliğine göre yargı kararlarıyla ortaya konan menfaat süjeleri ve grupları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Menfaat, Hukuk devleti ilkesi, İptal davası, Menfaatin kişisel olması, Menfaat süjeleri ve grupları

THE CONDITION OF “INFRINGEMENT OF INTERESTS” IN THE ANNULMENT SUIT AND INTERPRETATION OF THE CONCEPT OF INTEREST

Öz

Infringement of interests are competence stipulations unique to the annulment suit. The annulment suit, which is one of the most important vehicles in the realization of the principle of the legal state, expresses the subjective competence stipulation. According to court decisions, the subject interest must be legal, current and personal to realize the infringement of interests. According to the other two attributes, the attribute of being personal, which is subjective, undergoes a change in scope of the infringement of interests in the court decisions and paves the way for the emergence of specific interest subjects. The legal state and the annulment suits are examined in the first section of study. Whereas, in the second section, a comparison is made between interest and right and its attributes are set forth that determine the judicial precedents. Especially, the interest subjects and groups are examined according to the attribute of being personal.

Anahtar Kelimeler

Interest, Principle of Legal State, Annulment Suit, Personal Interest, Interest Subjects and Groups

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, 12. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, Eylül 2020. (İdare)
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, 4. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, Eylül 2020. (Yargı)
• AKYÜREK, Akman, “Danıştay Kararlarında İptal Davalarının Menfaat İhlali Koşulunun Kişisellik Unsuru”, Danıştay Dergisi, Sayı 80-81, s. 29-45.
• ALAN, Nuri, “İptal Davasının Ön ve Esastan Kabul Şartları”, Danıştay Dergisi, Sayı 50-51, 1983.
• ALTUNDİŞ, Mehmet, “İdari Yargıda Dava Açma Ehliyeti”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 69, 2007, s. 339-376.
• ATAY, Ender Ethem, Hukuk Başlangıcı, Gazi Kitabevi, 8. Baskı, Ankara, 2020.
• ATAY, Ethem Ender, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 6. Baskı, Ankara, 2018. (İdare)
• BİLGİN, Hüseyin, “Danıştay Kararları Işığında İptal Davalarında Menfaatin Güncel Olması”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı 30, 2009, s. 137-150.
• COŞKUN, Şenol, “İptal Davalarında Menfaat İhlali Koşulu”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl 5, Sayı 46, 2010, s. 139-158.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan, İdari Yargılama Hukuku, Seçkin Yayınları, 11. Baskı, 2019. (Yargı)
• ÇAĞLAYAN, Ramazan, İdare Hukuku Dersleri, Adalet Yayınları, 7. Baskı, 2019. (İdare)
• CHAPUS, René, Droit du Contentieux Administratif, Paris, 2002.
• ÇELİKKOL, Hüseyin, “İdari Yargıda Ehliyet Ve Husumet”, Adalet Dergisi, Yıl 76, Sayı 3, Mayıs- Haziran 1985, s. 749-770.
• Danıştay Altıncı Daire Kararları (1965-1977), Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, 1979.
• DURAN, Lütfi, İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2956, İstanbul, 1982.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
• ERKUT, Celal, İptal Davasının Konusunu Oluşturma Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Danıştay Başkanlığı Yayını, Ankara, 1990.
• ERTÜRK, Ahmet Çetin, Fransızca-Türkçe Türkçe-Fransızca Bilge Büyük Sözlük, Öz-El Matbaası, Ankara, 2002.
• GÖÇGÜN, Faruk, İptal Davasında Sübjektif Ehliyet Koşulu Olarak Kişisel Menfaat Unsuru, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Yönetsel Yargı, Turhan Kitapevi, Ankara, Ekim 2010.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut, İdare Hukuku Genel Esaslar Cilt I, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, 10. Baskı, Ankara, 2013.
• KAPLAN, Gürsel, “İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet Sorunu Üzerine Düşünceler”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008/2, s. 23-54.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, “Birel İşleme Karşı Açılan İptal Davalarında İlgi Bağı Sorunu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 62, Sayı 3, s. 201-233, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/makale/ilgibagi.htm, (09.01.2021).
• KARAHANOĞULLARI, Onur, Türkiye’de İdari Yargı Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, “İdarenin Yargısal Denetimine Yönelik Anayasa Değişiklikleri ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi”, Mülkiye Dergisi, Cilt 35, Sayı 270, 2011, s. 43-64.
• KAYA, Cemil, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2011.
• KAYA, Cemil, “İptal Davalarında (Kişisel) Menfaat İhlalinin Genişlemesi: İktisadi Rekabet”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt LXVI, Sayı 2, 2008, s. 273-284.
• KAYA, Cemil, “Danıştay Kararları Işığında İptal Davaları Açısından Sendikaların Sübjektif Dava Ehliyeti”, Prof. Dr. Ali Naim İnan'a Armağan, Ankara, 2009, s. 1215-1250.
• KOÇAK, Mustafa, “Hukuk Devleti Kavramı Açısından İptal Davasında Menfaat İhlali Ve Hak İhlali Koşulu”, Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 1-3, 1996, s. 117-147.
• OĞUZMAN, Kemal/BARLAS, Nami, Medeni Hukuk (Giriş-Kaynaklar-Temel Kavramlar), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları (Cilt III), İsmail Akgün Matbaası, 3. Bası, İstanbul, 1966.
• ÖZAY, İl Han, Günışığında Yönetim II Yargısal Korunma, Oniki Levha Kitabevi, İstanbul, 2010.
• ÖZDEK, Yasemin, “İptal Davasında Menfaat Koşulu”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, 1991, s. 99-115.
• ÖZYÖRÜK, Mukbil, İdare Hukuku Ders Notları, Ankara, 1977.
• SEZGİNER, Murat, İptal Davasının Uygulama Alanı Bakımından Ayrılabilir İşlem Kuramı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2000.
• YALÇIN, Abbas/ÖZ, Yasemin, Sivil Toplum Kuruluşları İçin Hukuk Rehberi, Odak Ofset Matbaacılık, Ankara, Haziran 2011, https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2020-08/sivil-toplum-orgutleri-icin-hukuk-rehberi.pdf, (10.01.2021).
• YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
• YILMAZ, Dilşat, “Alman İdari Yargılama Hukukunda İptal Davası”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XIII, Sayı 1-2, 2009, s. 303-320.
• YÜCEL, Yonca, “Hak Ve Menfaatler Üzerine Bir İnceleme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2010 (91), s. 335-357.
• YÜCESOY, Ayşe Aslı, İdari Yargılama Hukukunda İptal Davalarında Menfaat, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016.