Dernek Üyelerinin Genel Kurulda Temsilini Yasaklayan TMK m. 69/1 Hükmüne Eleştirel Bir Bakış

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 1, 35 - 64, 30.03.2023

Caner Taşatan

https://doi.org/10.15337/suhfd.1107809

Öz

Dernek üyelerinin oy haklarını düzenleyen TMK m. 69/1 hükmü doğrultu-sunda üyeler, genel kurulda oylarını şahsen kullanmak zorundadırlar. Hükmün İsviçre hukukundaki karşılığını oluşturan ZGB Art. 67/1 ile 743 sayılı MK m. 60/1 hükümlerinde yer almayan bu zorunluluk, Türk öğretisindeki hakim görüş tarafından, gerçek kişi dernek üyelerinin genel kurulda temsilinin yasaklandığı biçiminde yorumlanır. Bu durum, esasen, hükmün emredici nitelik taşımasının doğal bir sonucudur. Ancak oy hakkının, niteliği itibarıyla, temsilci aracılığıyla kullanılmasında bir sakınca yoktur. Ayrıca oyun şahsen kullanılması zorunluluğu, tüzel kişilerin dernek üyesi olabilmeleri ile genel kurulda temsil edilmeleri ihtiyacı ve zorunluluğu karşısında, onlar ba-kımından uygulanmaya elverişli değildir. Kaldı ki tüzel kişi dernek üyelerinin genel kurulda temsilinin mümkün olduğu, halihazırda yürürlükte olan Dernekler Kanunu'nda açıkça kabul edilmektedir. Buna göre, TMK m. 69/1 hükmünün amaca uygun olarak sınırlandırılması, dernek tüzüğünde hüküm bulunması ve kullanılacak oyun yönünün üye tarafından belirlenmesi koşullarıyla, gerçek kişi dernek üyelerinin de genel kurulda temsil edilebilmeleri gerekir.

Anahtar Kelimeler

Dernek, Genel kurul, Üye, Temsil, Oy hakkı

Kaynakça

• AKBULUT, Pakize Ezgi, Borçlar Hukukunda Kesin Hükümsüzlük Yaptırımının Amaca Uygun Sınırlama (Teleolojik Redüksiyon) Yöntemi ile Daraltılması, İstanbul, 2016.
• AKİPEK, Jale / AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya, Türk Medeni Hu-kuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, C. 1, 17. bs. İstan-bul, 2021.
• AKÜNAL, Teoman, Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler, 2. bs., İstanbul, 1995.
• AYAN, Mehmet / AYAN, Nurşen, Kişiler Hukuku, 8. bs., Ankara, 2016.
• AYKUL, Ömer, Dernekler Hukuku, 3. bs., Ankara, 2021.
• BREITSCHMID, Peter / JUNGO, Alexandra (hrsg.), CHK - Hand-kommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Fami-lienrecht - Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB - PartG, 3. Auflage, Zürich, 2016 (NIGGLI, CHK-ZGB).
• BRÜCKNER, Christian, Das Personenrecht des ZGB, Zürich, 2000.
• BUCHER, Eugen / AEBI-MÜLLER, Regina Elisabeth, Berner Kommen-tar, Die natürlichen Personen, Art. 11-19d ZGB - Rechts- und Handlungsfähigkeit Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Auf-lage, Bern, 2017 (BUCHER/AEBI-MÜLLER, BK-ZGB).
• BÜCHLER, Andrea / JAKOB, Dominique (hrsg.), Kurzkommentar ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Auflage, Basel, 2017 (JAKOB, KUKO-ZGB).
• DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku C. II Kişiler Hukuku, 18. bs., İstanbul, 2017.
• ENGİN, Baki İlkay, Dernek Üyeliğinin Kazanılması ve Kaybedilmesi, İstanbul, 1995 (ENGİN, Dernek Üyeliği).
• ENGİN, Baki İlkay, "Yeni Medeni Kanun ve Dernekler Kanununda Ya-pılan Değişikliklerin Türk Dernekler Hukukuna Etkileri", Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara, 2004 (ENGİN, Değişiklikler).
• FEYZİOĞLU, Feyzi N. / DOĞANAY, Ümit / AYBAY, Aydın, Medeni Hukuk Dersleri, 3. bs., İstanbul, 1976.
• HATEMİ, Hüseyin, Kişiler Hukuku, 8. bs., İstanbul, 2020.
• HEINI, Anton, Das Schweizerische Vereinsrecht, Basel, 1988.
• HONSELL, Heinrich / VOGT, Nedim Peter / GEISER, Thomas (hrsg), Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch I: Art. 1-456 ZGB, 5. Auf-lage, Basel, 2014 (HEINI/SCHERRER, BSK-ZGB).
• KARAKAŞ, Fatma Tülay, Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar, Ankara, 2015.
• KENDİGELEN, Abuzer / KIRCA, İsmail, Şirketler Hukuku, C. 1, Giriş, Adi Şirket, Ticaret Şirketleri: Genel Hükümler ve Şahıs Şirketle-ri, İstanbul, 2021.
• KIRCA, Çiğdem, "Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Re-duktion)", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 1, 2001, s. 91-119.
• KREN KOSTKIEWICZ, Jolanta / WOLF, Stephan / AMSTUTZ, Marc / FANKHAUSER, Roland, OFK - Orell Füssli Kommentar (Na-vigator.ch), ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 3. Auflage, Zürich, 2016 (SCHERRER, OFK-ZGB).
• MOROĞLU, Erdoğan, Oy Sözleşmeleri, 5. bs., İstanbul, 2015.
• NOMER, Haluk N., Kişi Birliklerinde Genel Kurul Kararlarının Geçer-sizliğine İlişkin Temel Esaslar, İstanbul, 2008.
• OĞUZMAN, Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Kişi-ler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 17. bs., İstanbul, 2018.
• ÖZSUNAY, Ergun, Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler, 5. bs., İstan-bul, 1982.
• ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukuk'un Temel Kavramları, 46. bs., Ankara, 2021.
• RIEMER, Hans Michael, BK - Berner Kommentar, Die Vereine, Syste-matischer Teil und Kommentar zu Art. 60-79 ZGB Schweize-risches Zivilgesetzbuch, Einleitung und Personenrecht, Die ju-ristischen Personen, 3. Auflage, Bern, 1990 (RIEMER, BK-ZGB).
• SCHERRER, Urs / GRETER, Marco, Der Verein in der Praxis - Organi-sation und Steuern, 2. Auflage, Zürich, 2019.
• SEROZAN, Rona, Tüzel Kişiler, Özellikle: Dernekler ve Vakıflar, 2. bs., İstanbul, 1994.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı V. / ATAAY, Aytekin M., Türk Cemiyetler Hukuku, İstanbul, 1956.
• ZEVKLİLER, Aydın / ACABEY, M. Beşir / GÖKYAYLA, K. Emre, Zevkliler Medeni Hukuk, 6. bs., Ankara, 1999.