KİRA UYUŞMAZLIKLARINDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK VE TİCARİ DAVA ŞARTI ARABULUCULUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 2, 811 - 860, 28.06.2024

Aytekin Çelik , Hakkı Mert Doğu

https://doi.org/10.15337/suhfd.1410937

Cited By: 2

Öz

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na eklenen 18/B maddesiyle kiralanan taşınmazların ilamsız icra yoluyla tahliyesi dışında kalan kira uyuşmazlıklarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartı olarak kabul edilmiştir. Söz konusu düzenleme hem taşınır hem de taşınmazlara ilişkin kira uyuşmazlıklarını kapsamaktadır ve her türlü kira uyuşmazlığında gündeme gelmektedir.
Türk Ticaret Kanunu m. 5/A çerçevesinde her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendiren kira sözleşmelerinden konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, menfi tespit, itirazın iptali ve istirdat davalarında arabulucuya başvurulması dava şartıdır. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m. 18/B ile söz konusu uyuşmazlıklarla beraber bu kapsama girmeyen diğer kira uyuşmazlıkları da dava şartı arabuluculuk kapsamına dahil edilmiştir. Çalışmada her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendiren kira sözleşmesine ilişkin uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk konusu da ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kira Sözleşmesi, Kira Uyuşmazlıkları, Dava Şartı Arabuluculuk, Ticari Dava, Özel Hukuk

Kaynakça

• ACAR, Faruk: Kira Hukuku Şerhi (TBK m. 299-326), 3. Baskı, İstanbul 2016.
• AKÇAAL, Mehmet: “Yargıtay Uygulaması Işığında Yazılı Tahliye Ta-ahhüdü ve Çözüm Öneriler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hu-kuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2, 2022, s. 949-979.
• AKİL, Cenk, “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Olarak Arabulucu-luk Hakkında Usûl Hukuku Bakımından Bazı Değerlendirmeler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 41, 2020, s. 307-324.
• AKİPEK ÖCAL, Şebnem (editör): Uzman Arabuluculuğa Giriş Kitabı, Ankara 2023.
• AKKAN, Mine: “Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılan Husus-larda Dava Açma Yasağı ve Sonuçları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 2, (Aralık 2018), 1-31.
• AKYOL, Şener, Medeni Hukuka Giriş, İstanbul 2006.
• ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişki-leri, 15. Baskı, Ankara 2022.
• ARKAN, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 25. Baskı, Ankara 2019.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema: Me-deni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Se-ma/HANAĞASI, Emel: İcra ve İflâs Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2021.
• ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin: İcra ve İflâs Hukuku, 6. Bası, Ankara 2022.
• AYDIN ÖZDEMİR, Elif: Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesi ile Bağ-lantılı İşlemler, Ankara 2018.
• AYDOĞDU, Murat/KAHVECİ, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 4. Baskı, Ankara 2019.
• AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet: Ticari İş-letme Hukuku, 15. Baskı, Ankara 2022.
• BADUR, Emel: “Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 18, 2021, s. 49-87.
• BAŞ Seda: “6325 Sayılı Kanun ile Öngörülen Dava Açma Yasağının Bir İstisnası Olarak Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin İptali”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 1, 2022, s. 176-189.
• BAYRAM, Aziz Erman: “Birlikte Kira”, Ankara Barosu Dergisi, 2019/1, s. 89-154.
• BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol: Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2020.
• CANBOLAT, Talat (Editör): İş Hukukunda Arabuluculuk Uzmanlık Eğitimi Kaynak Kitabı, Ankara 2018.
• ÇETİNEL, Tunahan: “İç (Millî) Tahkime Elverişlilik Çerçevesinde Kira Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXVI, S. 3, 2022, s. 425-470.
• DOĞU, Hakkı Mert: “Kira Sözleşmesinde Kiralananın Gezilip Görül-mesine Katlanma Borcu”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakülte-si Dergisi, C. 8, S. 2, 2020, s. 309-323.
• DOĞU, Hakkı Mert: “Mesleki Faaliyet Gereği Kiraya Verilen ve Kiracı-nın Özel Kullanımına Yarayan Taşınır Eşyalara İlişkin Kira Söz-leşmesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2021, s. 521-533.
• DOĞU, Hakkı Mert: Kanuna Karşı Hile, İstanbul 2023.
• DOĞU, Hicret: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kiracının Tahliye Taahhüdü”, KTO Karatay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1, 2021, s. 33-48.
• DÜR, Orhan: Arabuluculuk Faaliyeti ve Arabulucuların Hak ve Yü-kümlülükleri, Ankara 2018.
• EDİS, Seyfullah: Medenî Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Anka-ra 1997.
• EKMEKÇİ, Ömer/ÖZEKES, Muhammet/ATALI, Murat/SEVEN, Vu-ral: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Baskı, İstanbul 2019.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Ankara 2022.
• ERMENEK, İbrahim: Arabuluculuk Sürecinde Zayıf Tarafın Korunma-sı, Ankara 2021.
• GANBARİ, Muhammed Kiomers: “Kira Artış Oranına Dair Geçici Maddeler ile Taraf İradesi: Özellikle Arabuluculuk”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 27, S. 4, 2023, s. 197-232.
• GÖRGÜN, Şanal/BÖRÜ, Levent/KODAKOĞLU, Mehmet: İcra ve İflâs Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2022.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: “Yeni” 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi (TBK m. 299-356), İstanbul 2012.
• HİGİ, Peter: Zürcher Kommentar Band/Nr. V/2b, Die Miete, Erste Lie-ferung, Art. 253-265 OR Kommentar zum Schweizerischen Zivil-gesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abtei-lung (Art. 1-529 OR), 3. Aufl., Zürich 1994.
• İLHAN, Onur: Arabuluculuk Sözleşmesi, Ankara 2020.
• KELEŞ, Şanver: Kiralanan Taşınmazların İlamsız Tahliyesi, Ankara 2019.
• KILINÇ, Ayşe: “Güncel Yargı Kararları Işığında Ticari Dava Niteliğin-deki Kira Sözleşmesi ile İlgili Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme-nin Belirlenmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Regesta Ticaret Hu-kuku Dergisi, C. 8, S. 1, 2023, s. 19-50.
• KIYAK, Emre: “Arabuluculuk Sonucunda Ulaşılan Anlaşma Belgesi-nin Hukuki Niteliği”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 6, S. 21, 2015, s. 523-548.
• KOÇYİĞİT, Pınar: Tüketici Mahkemelerinin Görevi ve Yargı Yetkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018.
• KOÇYİĞİT, İlker/BULUR, Alper: Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk, Ankara 2019.
• KORKUSUZ, Refik/KORKUSUZ, Halit: “İş Hukukunun Emredici Hükümlerine Aykırı İfa Edilen Zorunlu Arabulucu Anlaşmaları-nın Hukuki Durumu”, Adalet Dergisi, S. 64, 2020/1, s. 481-506.
• KURU, Baki/AYDIN, Burak: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2020.
• MAKARACI BAŞAK, Aslı/ÖKTEM ÇEVİK, Seda: “7409 Sayılı Ka-nun ile Getirilen Geçici Madde 1 Gereğince Kira Bedelinin Belir-lenmesi”, https://blog.lexpera.com.tr/7409-sayili-kanun-ile-getirilen-gecici-madde-1-geregince-kira-bedelinin-belirlenmesi/, Erişim Tarihi: 7.10.2023.
• NARBAY, Şafak/AKKUŞ, Muhammed: “Ticari İş Niteliğinin Belirlen-mesi ve Ticari İş-Tüketici İşlemi Ayrımı”, Sabih Arkan’a Arma-ğan, İstanbul 2019, s. 823-881, (Ticari İş).
• NARBAY, Şafak/AKKUŞ, Muhammed: “Ticari İş ve Tüketici İşlemi Kavramları Ekseninde Görevli Mahkeme ve Dava Şartı Arabulu-culuk Üzerine Düşünceler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 44, 2020, s. 301-334, (Tüketici).
• ODAMAN, Serkan: “Arabuluculuk Tutanağına İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesine İlişkin Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, Özel Sayı, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, 2017, s. 1753-1766.
• PASLI, Ali: Ticari İşletme ve Ticaret Şirketleri Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi: Türk Ticaret Kanunu 5/A Maddesinin Yorumlanması, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Süral Efeçınar, Ceyda/Yardım, M. Ertan (editör-ler), Ankara 2019.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral/ÖZEKES, Muhammet: İcra ve İflâs Hukuku, 6. Bası, İs-tanbul 2019.
• SAĞLAM, İpek: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Yazılı Tahliye Ta-ahhüdü ve Uygulamada Karşılaşılabilecek Sorunlar”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 1, 2023, s. 29-47.
• SERT SÜTÇÜ, Selin: “Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Kiralanın Tahliyesi: Yazılı Tahliye Taahhüdü (Sorunlar -Çözüm Önerileri)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 2, 2023, s. 1491-1516.
• ŞAHİN EMİR, Asiye/KAZMAZ TEPE, Büşra: “İş Uyuşmazlıklarına İlişkin İbra Hükmü İçeren Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Arabuluculuğa Elverişlilik Bakımından Değerlendirilmesi”, Ça-lışma ve Toplum Dergisi, S. 3, 2018, s. 1481-1508.
• ŞENER, Oruç Hami: Ticari Uyuşmazlıklarda Ticaret Mahkemelerinin Görev Alanı ve Yetki Sözleşmesi, Ankara 2021.
• TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Melis: “Arabuluculuk Faaliyeti Sonunda Varılan Anlaşmanın Hukuki Niteliği”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019/1, s. 333-379.
• TUĞ, Mehmet Arif: “Kira Sözleşmelerinden Kaynaklanan Ticari Dava-larda Görevli Mahkeme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 29, S. 3, 2021, s. 1897-1921.
• TÜRKMEN, Ahmet/HUYSAL, Süleyman Anıl: “6098 sayılı Kanun Geçici Madde 1 ile Getirilen Kira Bedelinde %25’lik Artış Sınırla-masına Aykırılığın Hukuki Sonuçları Üzerine Değerlendirmeler”, https://blog.lexpera.com.tr/6098-sayili-kanun-gecici-madde-1-ile-getirilen-kira-bedelinde-25lik-artis-sinirlamasina-aykiriligin-hukuki-sonuclari-uzerine-degerlendirmeler/#fn3, Erişim Tarihi: 7.10.2023.
• ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/KAYA, Arslan/NOMER ER-TAN, Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 8. Baskı, İstanbul 2022.
• YARDIM, M. Ertan: Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuğa Başvuru, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Süral Efeçınar, Ceyda/Yardım, M. Ertan (editörler), Ankara 2019.
• YAŞAR COŞKUN, Sevda/GÖNCÜ DÖNER, Munise Seray, “Davala-rın Yığılması ve Terditli Davalar Açısından Ticari Dava Şartı Ara-buluculuk: Mahkeme Kararları Üzerinden Bir Analiz”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, S. 1-4, 2020, s. 89-117.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Birinci Cilt), 11. Baskı, İstanbul 2022.
• YENİOCAK, Umut: Kira Bedelinin Belirlenmesi Kira Tespit ve Kira Uyarlama Davaları, 3. Baskı, Ankara 2023.
• YILDIRIM, Abdulkerim/AYTUĞAR, Bilge: “Tüketici İşlemlerinde Kıymetli Evrak Düzenlenmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, S. 2, 2020, s. 31-62.
• ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 21. Bası, İstanbul 2021.