NFT’LEŞTİRİLMİŞ ESERLERDEN KAYNAKLANAN MALİ HAK İHLALLERİNE İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARDA FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Mİ GÖREVLİDİR?

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 2, 1157 - 1200, 28.06.2024

Seyhan Selçuk

https://doi.org/10.15337/suhfd.1480834

Öz

Dijitalleştirilebilen her şey NFT’ye dönüştürülebilmekteyse de söz konusu teknoloji özellikle “NFT Eseri”, “NFT Sanatı”, “NFT Sanatçısı” gibi kavramlarla daha çok anılmaktadır. Bunun bir sonucu olarak NFT haline getirilen ürünün Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan (FSEK) kaynaklanan uyuşmazlıklara sebebiyet verip vermeyeceği ve verebilecekse NFT eserlerinden kaynaklanan mali hak ihlallerinde görevli mahkemenin fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi mi olacağı sorusuna, medeni usul hukuku açısından cevap verilmelidir. Bu çalışmanın yapıldığı esnada NFT’lere ilişkin açık kanuni bir düzenlemenin yapılmamış olması ve teknolojik gelişmelerin hızlı bir şekilde ilerlemesinin bir sonucu olarak (gelecekte NFT oluşturma işleminde yaşanabilecek değişikliklerin mümkün olması sebebiyle), bu çalışmada NFT’leştirilmiş eserlerden kaynaklanan uyuşmazlıklarda fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesinin göreviyle alakalı kesin bir yargıya varılmadan uygulamada benimsenebilecek çeşitli görüşler (olasılıklar) çerçevesinde bir değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Blokzincir, Akıllı Sözleşme, Kripto Varlıklar, NFT, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi

Etik Beyan

Yayım etik kurallarına uygun olduğunu beyan ederim

Teşekkür

Teşekkürler

IS THE CIVIL COURT FOR INTELLECTUAL AND INDUSTRIAL PROPERTY RIGHTS COMPETENT IN DISPUTES RELATED TO FINANCIAL RIGHTS INFRINGEMENTS ARISING FROM NFTIZED WORKS?

Öz

Although everything that can be digitized can be converted into NFT, the technology in question is more commonly referred to with concepts such as "NFT Work", "NFT Art", and "NFT Artist". As a consequence of this, the question of whether the product converted into NFT will give rise to disputes arising from the Law on Intellectual and Artistic Works (FSEK), and if so, whether the court in charge of financial rights violations arising from NFT works will be the civil court for intellectual and industrial property rights, should be also answered in terms of civil procedural law. As a result of the lack of a clear legal regulation on NFTs at the time of this study and the rapid advancement of technological developments (due to the possibility of changes in the NFT creation process in the future), this study tries to make an assessment within the framework of various opinions (possibilities) that may be adopted in practice without making a definitive judgment regarding the jurisdiction of civil court for the intellectual and industrial property rights in disputes arising from NFTized works

Anahtar Kelimeler

Blockchain, Smart Contract, Crypto-Assets, NFT, Civil Courts for Intellectual and Industrial Property Rights

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Ahunur: İnternetten İndirilen Dijital Eserlerde Yayma Hakkının Tükenmesi İlkesi, İstanbul 2021.
• AÇIKGÖZ, Ahunur: “Link Verme ve Eser Sahibinin Umuma İletim Hakkının Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları Işığında İn-celenmesi,” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi Dergisi C. 25, S. 4, 2021, s. 217-270 (Link Verme).
• AKÇAAL, Mehmet: “NFT (Değiştirilemeyen Jeton) Sanat Eserleri-nin Miras Yoluyla Geçmesi”, TBBD S. 159, 2022, s. 363-396.
• AKKAN, Mine/KAMACI, Ekin Cansu: “Medenȋ Usȗl Hukuku Açı-sından NFT’lerin Delil Olarak Değerlendirilmesi”, İnHFD c. 14, S. 2, 2023, s. 456-468.
• ALTINOK, Arda: “Gayri Misli Kripto Varlıklara (NFT- Non- Fun-gible Tokens) İlişkin Telif Hakkı Sorunları”, TBBD S. 161, 2022, s. 253-275.
• ARAALAN, Cemal: “NFT’lerin Türk Hukuku Çerçevesinde Değer-lendirilmesi” (Legal Blog, 25 Nisan 2022), NFT’lerin Türk Hu-kuku Çerçevesinde Değerlendirilmesi – LEGAL BLOG (Erişim Tarihi: 20.03.2024)
• ARIKAN, Özgür: “Telif Hakları Hukuku Boyutuyla NFT’ler”, Tica-ret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, C. 8, S.2, 2022, s. 323-336.
• ARSLAN, Kerim: Bilişim ve Yazılım Teknolojilerinin Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Açısından Türkiye ve Uluslararası Alandaki Görünümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Me-dipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Se-ma/HANAĞASI, Emel: Medeni Usul Hukuku, 9. Baskı, An-kara 2023.
• ASLAN, Çetin: Medeni Usul Hukukunda Görev, Ankara 2022.
• ASLAN, Ümmühan/AYANOĞLU, Yıldız/ÖZCAN, Enes: Kripto Varlıkların Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması, Blockchain Teknolojisi ve Kripto Varlıklar Eko Sistemi, Ed. Nalan Akdo-ğan ve Ümmühan Aslan, Ankara 2022.
• ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin: Medeni Usul Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2023.
• ATEŞ, Mustafa: “Manevî Hakların Eser Sahibinin Ölümünden Son-ra Kullanılması: FSEK Madde 19 Üzerine Bir Tedkik”, İHM C. 78, S. 3, 2020, s. 1279-1322.
• BECK, Roman: “Beyond Bitcoin: The Rise of Blockchain World”, Computer C. 51, S. 2, 2018, s. 54-58.
• BİLGİLİ, Fatih/CENGİL, Fatih: Blockchain ve Kripto Para Huku-ku, 2. Baskı, Bursa 2022.
• BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol: Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 2023.
• CİĞER, Ayşegül: Kripto Varlıklar İle İlgili Uluslararası ve Ulusal Yaklaşımlar,1. Baskı, Ankara 2021
• ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar: Akıllı Sözleşmelerin Kuruluşu ve Ge-çerlilik Şartları, 1. Baskı, İstanbul 2021.
• ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar: “Medeni Hukuk Açısından Kripto Varlıklar”, Kripto Varlıklara Düzenleme Arayışı Çalıştayı (8-9 Temmuz 2021), Ankara 2022, s. 189-202 (Kripto Varlıklar).
• ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar/ÖZKAN ÜNER, Zehra: “NFTs and Copyright: Challenges and Opportunities,” Journal of Intellec-tual Property Law & Practice C. 16, S. 10, 2021, s.1115-1126.
• ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar/ÖZKAN ÜNER, Zehra: NFT- Fikri Haklar Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Kültür Bakanlığı, Ankara 2023 (Değerlendirme).
• ÇEKİN, Mesut Serdar: “Kripto Varlıklar Üzerinde Gerçekleştirilen İşlemlerin Borçlar Hukuku ve Eşya Hukuku Açısından Değer-lendirilmesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, 2022, s. 187-216.
• DOĞANCI, Doğa Ekrem: Blokzincirine Dayalı Akıllı Sözleşmelerin Hukuki Nitelikleri, Kuruluşu, Yorumu, İfası ve Bazı Örnek Hukuki Uygulamalar, İstanbul 2021.
• ERSOY PINAR, Deniz Merve: NFT’lerin Metaverse’teki Yeri ve Fikri Mülkiyet,” Yapay Zeka Çağında Hukuk, Yapay Zeka Çalış-ma Grubu, Ara Rapor 2022, İstanbul 2022, s. 79-104, https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/komisyonlar/yzcg/metaverse.pdf (Erişim Tarihi: 13.03.2024).
• ERŞİN, Ali: Metaverse Dünyasında Fikri Hakların Korunması, Ankara 2023.
• FİLORİNALI, Kardelen: Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Açısından NFT’ler, Ankara 2023.
• GUADAMUZ, Andres: “The treachery of images: non-fungible to-kens and copyright”, Journal of Intellectual Property Law & Practice C. 16, S. 12, 2021, s. 1367-1385.
• GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi: Hukukçular için Blokzincir Teknoloji-sinin Teknik İşleyişi: Bitcoin Örneği, İstanbul 2021.
• GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi: “Türk Hukukunda Kripto Varlıkların Para ve Elektronik Para Niteliğinin İncelenmesi”, Regesta C. 4, S. 3, 2019 383-408 (Kripto Varlıklar).
• GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi: “NFT’lerin Oluşturulması ve Transfe-rinin Eser Sahibinin Mali Haklarıyla İlişkisi” (Namaser, 25 Mart 2022) NFT’lerin Oluşturulması ve Transferinin Eser Sa-hibinin Mali Haklarıyla İlişkisi - Koç Üniversitesi (ku.edu.tr) (Erişim Tarihi: 06.02.2024).
• GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi/YÜKSEL, Sinan H.: Kripto Varlıkların İlk Arzı (ICO) ve Türk Hukukunda İlgili Düzenlemelerin Tes-piti, Gelişen Teknolojiler ve Hukuk I: Blokzincir, Ed. E. Eylem Aksoy Retornaz ve Osman Gazi Güçlütürk, İstanbul 2020, s. 181-253.
• GÜNEŞ, İlhami: Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, An-kara 2015.
• KARAASLAN, Pelin: “NFT’leştirilmiş Fotoğraflar Dahil İnternet Ortamındaki Fotoğraf Eserlerinin Kullanılması”, ERÜHFD C. 18, S. 2, 2023, s. 465-510.
• KARAKAYA, Ali: Blok Zincir Teknolojisi Hakkında Genel Bilgiler ve Çeşitli Uygulama Alanları, Blokzinciri, Kripto Paralar ve Akıllı Sözleşmelerde Güncel Gelişmeler, Ed. Serhat Eskiyö-rük/Ömer Tuğsal Doruk, Ankara 2021.
• KARASİOĞLU GÜRBÜZ, A. Gökçen: “Eser Sahibinin Dijital Mührü: NFT Sanat Eserleri”, Uluslararası Bilişim ve
• Teknoloji Hukuku Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Ed. Şerafettin Ekici, Ekrem Solak ve Muhammet Emre Avşar, Ankara 2021, s. 613-627.
• KAYNAK BALTA, Büşra: “Blockchain Teknolojisi İle Geliştirilen Kripto Paralar Ve Telif Hakları,” FMR C. 23, S. 1, Ocak 2021, s.143-160.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Sınai Haklarla Karşılaştırılmalı Fikri Haklar, Ankara 2020.
• KURU, Baki/AYDIN, Burak: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 8. Baskı, Ankara 2023.
• KÜÇÜKALİ, Canan: Telif Koruması Anlamında (Takas Edilemez Jeton) NFT’ler, Uluslararası Bilişim ve Teknoloji Hukuku Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Ed. Şerafettin Ekici, Ekrem So-lak ve Muhammet Emre Avşar, Ankara 2021, s. 597-619.
• MIK, Eliza: “Smart Contracts: Terminology, Technical Limitations and Real World Complexity”, Law, Innovation and Techno-logy, S. 2, August 2017, s. 269-300.
• OBA, Naomi: “How to find your NFT’s metadata”, 2022, https://medium.com/coinmonks/how-to-find-your- nfts-metadata-c2d058626fb8 (Erişim Tarihi: 29.03.2024).
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, İstanbul 2012.
• ÖZ, Nur Şura: Blokzinciri Teknolojisinin, Akıllı Sözleşmeler ve Kripto Paraların Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Değer-lendirilmesi, 1. Baskı, Ankara 2023.
• ÖZDEMİR, Semih Sırrı: “Sanat Eserinin Menkul Kıymetleştirilme-sinde Bir Araç Olarak Gayri Misli Sanal Jetonlar (NFT) ve Sa-hiplerine Sağladığı Fikri Hakların Değerlendirilmesi”, BATİ-DER C. 37, S. 3, 2021, s. 45-91.
• ÖZEKES, Muhammet: “Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Özelinde Görev Sorunlarına İlişkin Değerlendirmeler”, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2021, C. 11, Ed. Tekin Memiş, Anka-ra 2022, s. 131-173.
• ÖZKAN ÜNER, Zehra: Non-Fungible Tokens (NFT)’lerin Telif Haklarına Yansıması, Fikri Mülkiyet Hukukçuları Toplantısı Yargıtay ve Avrupa Birliği Adalet Divanları Kararları Hak-kında Karşılaştırmalı Perspektifler, Ankara 2023, s. 223-256.
• ÖZKAN, Aytül/ÖZKAN, Ahmet Fatih: “Fikir ve Sanat Eserleri Bağlamında Tecavüzün Ref’i Davası ve Üç Kat Bedel Soru-nu”, Hacettepe HFD C. 6, S. 1, 2016, s. 103-134.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 11. Baskı, İstanbul 2023.
• PETERS, Gareth W./PANAYI, Efstathios/CHAPELLE, Ariane: “Trends in Crypto-Currencies and Blockchain
• Technologies: A Monetary Theory and Regulation Perspective”, SSRN Electro-nic Journal, August 2015, s. 1-25.
• REYNA, Ana/MARTİN, Cristian/CHEN, Jaime/SOLER, En-rique/DíAZ, Manuel: “On blockchain and its integration with IoT Challenges and opportunities,” Future Generation Com-puter Sysems, C. 3, S. 88, 2018, s. 173-190.
• SARI, Onur: NFT’ler Açısından Mali Hakların Devri Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara 2024.
• SEZGİN, Gökmen: Takibin ve Haczin Konusu Bakımından Kripto Paralar, Ankara 2023.
• SİRMEN, Lale: Eşya Hukuku, Ankara 2013.
• SULUK, Cahit/KARASU, Rauf/NAL, Temel: Fikri Mülkiyet Huku-ku, 7. Baskı, Ankara 2023.
• ŞAHAN, Havva Gül: Kuruluşu, İşlevleri ve İşleyişi Bakımından Medeni Yargılama Hukukunda Özel Görevli Mahkemeler (Uzmanlık Mahkemeleri), Ankara 2012.
• ŞENER, Melda: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yönünden NFT’lerin Konumu ve NFT Satışı, İstanbul 2024.
• ŞENKARDEŞLER, Çağla Gül: “Blokzincir Teknolojisi ve NFT’ler: Müzik Endüstrisi Üzerine Bir İnceleme”, Journal of Manage-ment and Logistics, C. 8, S. 3, 2021, s. 154-163.
• TANRIVER, Süha: Medeni Usul Hukuku, C. I, 5. Baskı, Ankara 2023.
• TANRIVERDİ, Mustafa/UYSAL, Mevlüt/ÜSTÜNDAĞ, M. Tah-sin: “Blokzinciri Teknolojisi Nedir? Ne Değildir? Alanyazın İncelemesi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi C. 12, S. 3, 2019, s. 203-217.
• TEKELİOĞLU, Numan: “Eşya Kavramını Yeniden Düşünmek: NFT’lerin Eşya Niteliği ve Eşya Hukuku Bakımından Geleceği Üzerine Bir İnceleme”, SÜHFD C. 30, S. 3, 2022, s. 1301-1329.
• TEKİNALP, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, İstanbul 2012.
• TEVETOĞLU, Mete: Hukuki Yönleriyle Kripto Varlıklar ve Kripto Varlıkların İlk Arzı, İstanbul 2021.