KAMU PERSONEL UYGULAMALARININ İDARİ GÖZETİM VE DENETİMİ MESELESİ: ETKİNLİK SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 4, 1915 - 1959, 28.12.2024

Hikmet Öztunç

https://doi.org/10.15337/suhfd.1482624

Öz

Kamu personeli, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde kamu hukuku bağıyla istihdam edilen, kamu hizmetlerinin yürütülmesine aslî ve sürekli görevler-le katılan kimselerdir. Kamu hizmetlerinin yürütme aracı olan personele yönelik eylem ve işlemlerin hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi kamu yararı gereğidir. İdarenin diğer eylem ve işlemleri gibi personeli hakkında tesis ettiği eylem ve işlemler de yargısal denetime tabidir. Bununla birlikte, geçtiğimiz yüzyıldan itibaren bir çok devlet kamu yönetiminde dürüstlüğü, hesap verilebilirliği ve şeffaflığı sağlamanın bir aracı olarak kamu personeline yönelik uygulamaları yönetsel yapı içerisinde yer alan kuruluşlar yoluyla denetim altına almaya başlamıştır. Bu çalışmada, Türk Hukukunda kamu personel uygulamalarının idari gözetim ve denetimi meselesi ele alınmış, konuyla ilgili çözüm önerilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu personel hukuku, kamu personel yönetimi, kamu personel uygulamaları, İdari gözetim, İdari denetim

Kaynakça

• AKINCI, Müslüm: Danıştay Kararları Işığında İdarenin Gözetim ve Denetim Görevi, İstanbul, 2017.
• ALBAYRAK, Haydar: “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun Türk Kamu Yönetiminin Denetimindeki Yeri ve İşlevi”, Sayış-tay Dergisi, S. 119, 2020, s. 138.
• ASLAN, Onur Ender/KAVRUK, Hikmet/YILDIZ, Mete/ÜSTÜNER, Yılmaz/SAYAN, İpek Özkal/ŞENER, Hasan
• Engin/URHAN, Vahide Feyza: Merkezi Personel Hizmetleri Örgütlenmesi Araştırma Projesi (PERHİZ), Aslan,
• Onur Ender (Editör), Ankara, 2016.
• ATAY, Ender Ethem: “Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Deneti-mi ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik, S. 1, 2014, s. 24.
• BEXELIUS, Alfred: “The Swedish Ombudsman”, The University of Toronto Law Journal, V. 17, No. 1, s. 171-176.
• CREUTZFELDT, Naomi/O’BRIEN, Nick/NOWICKI Marek: A Com-parative Review On Ombuds: Recommendations of Action for the Turkish Ombudsman and Guidelines for the Ombudsman and Public Authorities, Strasbourg, 2021, s. 53.
• DEMMKE, Christoph/ MOILANEN Timo: Civil Services in the EU of 27: Reform Outcomes and the Future of the Civil Service, EI-PA Publications, Maastricht, 2010.
• EREN, Abdurrahman: Ulusal İnsan Hakları Kurumları, İstanbul, 2012.
• ERHÜMAN, Tufan: “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 1-4, An-kara, 2000, s. 171-172.
• ERYILMAZ, Bilal: Kamu Yönetimi (Düşünceler-Yapılar-Fonksiyonlar-Politikalar), Kocaeli, 2012.
• GÖNÜLAÇAR, Şener: “İnsan kaynakları yönetiminde kayırmacılık kuşatması ve liyakatsizlik çıkmazı”, 2014, s. 14, http://www.academia.edu/ (Erişim Tarihi: 22.4.2024).
• GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Kaplan: İdare Hukuku Dersleri, 23. Bas-kı., Bursa, 2021, s. 747-748.
• GÖZLER, Kemal, “Devlet Personel Başkanlığı Web Sitesi Neden Hâlâ Yayında?”, www.anayasa.gen.tr/dpb.htm, (Erişim Tarihi: 20.08.2024).
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TUTUM, Cahit: “Yasa Gücünde Kararname-ler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 8, S. 1, 1975, s. 5.
• GÜL, Hüseyin/KILIÇ, Ramazan: “ Fransa Tecrübesi Perspektifinden Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu”, Sosyal Bilimler Dergi-si, S. 49, Y. 2016, s. 183 vd.
• GÜLER, Birgül Ayman: “Devlet Personel Başkanlığı Üzerine Bir İnce-leme (I)”, Amme İdaresi Dergisi, C. 21, S. 1, 1988, s. 86.
• GÜLER, Birgül Ayman: “Devlet Personel Başkanlığı Üzerine Bir İnce-leme (II)”, Amme İdaresi Dergisi, C. 21, S. 1, 1988, s. 82.
• GÜLER, Birgül Ayman: Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim, İmge Ki-tabevi, Ankara, 2005.
• KAĞITÇIOĞLU, Mutlu: “Kamu Denetçiliği Kurumunu (Türk Om-budsmanını) Yeniden Tasarlamak”, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 7, S. 14, 2018, s. 458.
• KARAN, Ulaş/SEVER, D. Çiğdem: Bir İnsan Hakları Koruma Meka-nizması Olarak Ulusal Eşitlik Kurumları: Kamu Denetçiliği Kurumu ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Örneği, İstanbul, 2020.
• KILINÇ, Emine İlkbal: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Ka-mu Personel Yönetiminin Kurumsal Görünümü”, Kamu Yöne-timi ve Politikaları Dergisi, C. I, S. 2, 2020, s. 62.
• KLINGER, Donald E.: “Public Personnel Management and Democra-tization: A View from Three Central American Republics”, Public Administration Review,V.56, No. 4, 1996, s. 390-399;
• KÖSE, H. Ömer: “Denetim ve Demokrasi”, Sayıştay Dergisi, S. 33, 1999, s. 63.
• KULUÇLU, Erdal: “Yönetimin Denetiminden Denetimin Yönetimine”, Sayıştay Dergisi, S. 63, 2006, s. 3.
• LEVIN, Paul T.: “The Swedish Model of Public Administration: Sepa-ration of Powers – The Swedish Style”, Journal of Administra-tion and Governance, V. 4, No. 1, 2009, s. 38-45.
• MATHIASEN, David G.: “The New Public Management and Its Cri-tics”, International Public Management Journal, V. 2, No. 1, s. 90–110.
• ODYAKMAZ, Zehra: “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu-nun Tanıtılması ve 6328 Sayılı Kamu
• Denetçiliği Kurumu Ka-nununun Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Ada-let Akademisi Dergisi, Y. 4, S. 14, 2013, s. 9.
• ORAL, İsmail: Merkezi Personel Yönetimi Örgütlenmesi: ABD ve Ja-ponya Örnekleri ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi, Yayım-lanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2019.
• ORFIELD, Lester B.: “The Scandinavian Ombudsman”, Administrati-ve Law Review, V. 19, No. 1, s. 7-73 vd.
• ÖZTUNÇ, Hikmet: Kamu Personel Hukukunda Liyakat İlkesi, Anka-ra, 2024.
• PYPER, Robert/ BURNHAM, June: “The British Civil Service: Perspec-tives on ‘Decline’ and ‘Modernisation’”, The British Journal of Politics & International Relations, V. 13, 2011, s. 200-204.
• SAYAN, İpek Özkal/ URHAN Feyza: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Merkezi Personel Hizmetleri Örgütlenmesi”, Ulus-lararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 13, S. 70, 2020, s. 1008.
• ŞAHİN, Muhammed: Dünyada Ombudsmanlık ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu, Ankara, 2021.
• ŞAYLAN, Gencay: Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine Geçis-Kritik ve Reform Önerileri, İstanbul, 2000, s. 107.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı., İstanbul, 2018.
• TUĞLACI, Pars: 20. Yüzyıl Ansiklopedik Türkçe Sözlük, C. I, İstan-bul, 1971.
• TUTUM, Cahit: “Gerçekleştirilemeyen Reform: Personel Reformu”,
• Amme İdaresi Dergisi, C. 6, S. 3, 1973, s. 22.
• TUTUM, Cahit: “Kamu Personel Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, C. 23, S. 3, 1990, s. 37.
• TUTUM, Cahit: “Türk Personel Sisteminin Sorunlarına Genel Bir Yak-laşım”, Amme İdaresi Dergisi, C. 13, S. 3, 1980, s. 95.
• TUTUM, Cahit: “Yönetimin Siyasallaşması ve Partizanlık”, Amme İdaresi Dergisi, C. 9, S. 4, 1976, s. 18.
• TUTUM, Cahit: Personel Yönetimi, Ankara, 1979.
• UĞUZ, Hülya Ekşi: “İngiliz Kamu Personel Yönetimine Genel Bir Ba-kış: Kamu Hizmetlerine Giriş, Performans
• Değerlendirme ve Disipline İlişkin Düzenlemeler,” Sayıştay Dergisi, C. 21, S. 78, s. 133.
• YASİN, Melikşah: İdarenin Yasama Tarafından Denetlenmesi, İstan-bul, 2011.
• http://www.sp.gov.tr/tr/stratejikplan/s/702/Devlet+Personel+Baskanligi+2013-2017 (Erişim Tarihi: 22.4.2024).
• https://adlisicil.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/adl-istatistikler-yayin-arsivi (Erişim Tarihi: 24.03.2024).
• Directorate for Administration and Public Employment için bkz. https://www.dgaep.gov.pt/en/index.cfm? OBJID=E08C1D28-FB3E-4D1A-9135-7A2B 5D646426 (Erişim Tarihi: 28.7.2024).
• https://en.ombudsmanden.dk/introduction/loven Erişim Tarihi: 27.03. 2024 ).
• https://fas.org/sgp/crs/misc/R43590.pdf (Erişim Tarihi: 16.9.2020).
• https://uscode.house.gov/browse/prelim@title5/part2&edition=prelim (Erişim Tarihi: 17.03.2024).
• https://www.defensordelpueblo.es/en/wp-content/uploads/sites/2/2015/06/LOIngles.pdf (Erişim Tarihi: 27.03.2024).
• https://www.jinji.go.jp/en/recomme/rlnpsa.pdf (Erişim Tarihi:
• 21.02.2024).
• https://www.legislation.gov.au/Details/ C2019C00057 (Erişim Ta-rihi: 15.03.2024).
• https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2010/25/contents (Erişim Ta-rihi: 15.03.2024).
• https://www.mspb.gov/appeals/appellantqanda.htm (Erişim Ta-rihi: 20.03.2024).
• https://www.oecd.org/gov/pem/hrpractices.htm (Erişim Ta-rihi: 01.3.2024).
• https://www.oecd.org/gov/pem/public-sector-leadership-impleme nta-tion/pem-forward- looking/workforceplanning-case-study-australia. pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2024).
• https://www.ohchr.org/en/instrumentsmechanisms/instruments/ prin-ciples-relating-status-national- institutions-paris (Erişim Tari-hi: 20.03.2024).
• https://www.ombudsman.gov.tr/Yayinlarimiz/YillikRapor (Erişim Ta-rihi: 26.03.2024).
• https://www.provedor-jus.pt/documentos/statute-of-the-ombudsman/ (Erişim Tarihi: 27.03.2024).
• State Secretariat for Public Service için bkz. https://funcionpublica.digital. gob.es/en/Secretaria-de-Estado- de-Funcion-Publica.html (Erişim Tarihi: 28.7.2024). https://www.tihek.gov.tr/upload/pdf/2022-yili-faaliyet-raporu/ (Erişim Tarihi: 25.03.2024).
• https://www.venice.coe.int (Erişim Tarihi: 20.03.2024).
• AYM. 25.12.2008, E. 2006/140, K. 2008/185 (RG: 04.04.2009, S. 27190).
• AYM. 27.12.2012, E. 2012/102, K. 2012/207 (RG: 02.4.2013, S. 28606)
• AYM. 19.3.2015, E. 2014/189, K. 2015/32 (RG: 21.5.2015, S. 29362).
• AYM. 02.5.2018, E. 2017/143, K. 2018/40 (RG: 05.6.2018, S. 30442).
• AYM. 13.09.2023, E. 2023/144, K. 2023/147 (RG: 01.11.2023, S. 32356).
• AYM. 11.10.2023, E.2018/120, K. 2023/171 ( RG: 01.12.2023, S.32386).
• D. 10.D. 07.3.2016, E. 2015/3927, K. 2016/1142 (Lexpera, Erişim Tarihi:
• 20.03.2024).
• D. 10.D. 07.01.2019, E. 2017/457, K. 2019/2 (Lexpera, Erişim Tarihi:
• 20.03.2024).
• D. 4.D. 13.1.2021, E. 2020/5674, K. 2021/204 (Lexpera, Erişim Tarihi:
• 20.03.2024).