THE PROBLEM OF PERSONAL DATA PROTECTION IN THE INHERITANCE OF DIGITAL HERITAGE TO HEIRS

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 4, 2265 - 2308, 28.12.2024

İpek Betül Aldemir Toprak

https://doi.org/10.15337/suhfd.1548082

Öz

With the effect of digitalisation, the internet is now an integral part of our lives. So much so that, according to the ‘Household Information Technologies (IT) Usage Survey 2023’ report published by the Turkish Statistical Institute on 29 August 2023, the rate of households with access to the internet in Turkey is 95.5%. The rate of internet usage in the 16-74 age group is 87.1 per cent. In the networked world, we leave our traces and assets not only physically but also digitally. We spend time on social media platforms, share pictures, videos and texts on the internet, communicate via e-mail, SMS, iMessage and Whatsapp. We do our shopping online, manage our bank accounts and health insuran-ce companies via our smartphones or make payments. It is an impor-tant problem what the fate of all digital assets, especially social media accounts with their ever-increasing number, will be in the event of the death of users. After the death of a digital data user, a wide variety of digital data remains in various online and offline locations. Despite this, legal science has not yet developed any solutions for the legator, the third parties addressed, the heir and the service provider, who must fulfil legal obligations even after death.

Anahtar Kelimeler

Inheritance, Digital Inheritance, Digital Property, Personal Data, Data Protection

DİJİTAL MİRASIN MİRASÇILARA İNTİKALİNDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI SORUNU

Öz

İnternet, dijitalleşmenin etkisiyle artık yaşantımızın ayrılmaz bir parça-sıdır. Öyle ki, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 29 Ağustos 2023 yılında yayınlanan “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştır-ması 2023” raporuna göre Türkiye’de internete erişim imkânı olan hane oranı %95,5’tir. 16-74 yaş grubundaki kişilerde internet kullanım oranı ise %87,1’dir . Artık ağ bağlantılı dünyada izlerimizi ve varlıklarımızı yalnızca fiziksel olarak değil, dijital olarak da bırakıyoruz. Sosyal med-ya platformlarında vakit geçiriyor, internette resim, video ve metin pay-laşıyor, e-posta, SMS, iMessage ve Whatsapp aracılığıyla iletişim kuru-yoruz. Alışverişlerimizi çevrimiçi gerçekleştiriyor, banka hesaplarımızı ve sağlık sigortamızı akıllı telefonlarımız üzerinden yönetiyor veya ödeme yapıyoruz. Buna karşın her geçen gün artan sayısıyla sosyal medya hesapları başta olmak üzere tüm dijital varlıkların akıbetinin, kullanıcıların ölümü halinde ne olacağı önemli bir sorundur. Zira bir dijital veri kullanıcısının ölümünden sonra, çok çeşitli dijital verileri çe-şitli çevrimiçi ve çevrimdışı yerlerde kalır. Buna rağmen, hukuk bilimi, miras bırakan, muhatabı üçüncü kişiler, mirasçı ve ölümünden sonra bile yasal yükümlülükleri yerine getirmek zorunda olan hizmet sağlayı-cısı için henüz herhangi bir çözüm geliştirmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Miras, Dijital Tereke, Dijital Varlık, Kişisel Veri, Veri Koruma

Kaynakça

• AKÇAAL, Mehmet: “NFT (Değiştirilmeyen Jeton) Sanat Eserlerinin Miras Yoluyla Geçmesi”, Türkiye Barolar Birliği, Y. 2022, Sa. 159, s. 363-396.
• AKKURT, Sinan Sami: Dijital Varlıkların Miras Yoluyla Bırakılması, Seçkin Yayınları, 2022.
• ALTINDAL, Hasan/ ARSLAN, Yusuf Enes: “Türk Hukukunda Dijital Miras: Karşılaşılan Sorunlar ve Uluslararası Uygulamalar Çerçevesinde Bazı Çözüm Önerileri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2021 Sa. XXV/1, s. 313-351.
• ANTALYA, Gökhan: Marmara Hukuk Yorumu Miras Hukuku Cilt III, Ankara, 2021.
• BADUR, Emel: “Kişisel Verilerin Kişiliğin Başlangıcı ve Sonu Ötesinde Korunması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXVII, Temmuz 2023, Sa. 3, s. 3-32.
• BASKIN, Onur: Türk Hukuku Bakımından Kişilik Hakkı Kapsamında Kişisel Verilerin Korunması, Yetkin, Ankara, 2021.
• BURANDT, Wolfgang/ ROJAHN, Dieter: Erbrecht, 4. Auflage, C.H. Beck 2022. (Burandt/ Rojahn-Bölüm Yazarı)
• BÜYÜKSAĞİŞ, Erdem/ ÖZYİĞİT, Sinem/ MİRKELAM FALAY, Se-lin/ BULDAĞ, İlay Ezgi/ OKUR, Mustafa Said, “Dijital Var-lıkların Miras Yoluyla İntikali”, Yargıtay Dergisi, C. 47, Sa. 2, Y. Nisan 2021, s. 337-408.
• ÇABRİ, Sezer: Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574), Cilt I, Oniki Levha, İstanbul, 2022.
• ÇELİKTAŞ, İlyas: “Vefat Eden Kişinin Elektronik Posta Hesabı Miras-çılara İntikal Eder Mi?”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2011 Sa. 6/62, s. 34-39.
• DEMİR, Zeynep Rana: “Sosyal Medya Hesaplarının Miras Yoluyla Geçişi Mümkün Müdür?” Prof Dr. Feyzi Necmeddin Feyzioğ-lu’nun Anısına Armağan, Oniki Levha, İstanbul, 2020.
• DEUTSCHER ANWALT VEREIN (DAV): Stellungnahme des De-utschen Anwaltvereins durch die Ausschüsse Erbrecht, In-formationsrecht und Verfassungsrecht, SN 34/13: Digitaler Nachlass, (DAV-Bölüm yazarı).
• DEUSCH, Florian: “Digitales Sterben: Das Erbe im Web 2.0”, ZEV 2014, Heft 1, s. 2-8.
• DOĞANCI, Doğa Ekrem: “Sosyal Medya Kullanıcı Hesabı Sözleşme-lerinin Dijital Tereke Yönünden Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y. 2022, Sa. 28/1, s. 329- 370.
• DURAL, Mustafa/ ÖZ, Turgut: Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hu-kuku, İstanbul, 2023.
• EREN, Fikret/ YÜCER AKTÜRK, İpek: Türk Miras Hukuku, Ankara, 2023.
• ERSÖZ, Oğuz: Dijital Tereke Kavramı ve Miras Hukukundaki Sorun-ları, Oniki Levha, İstanbul, 2024.
• GEZDER, Ümit: “Ölüm Sonrası Hatırayı Koruma Doktrini ve Ölüm Sonrası Kişiliğin Korunması Teorisi”, İÜHFM, 65(1), 2007, s. 207-222.
• GÖNÜL KOŞAR, Günhan: “Dijital Miras Üzerine Değerlendirmeler”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. Eylül-Ekim 2023, C. 18, Sa. 216, s. 1065-1101.
• GÜRBÜZ, Eşraf Can: “Dijital Varlıkların Miras Yoluyla İntikali”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 29, Sa. 1, Haziran 2023, s. 840-875. (Dijital Var-lık)
• GÜRBÜZ, Eşraf Can: Dijital Miras, Adalet, Şubat 2024. (Dijital Miras)
• HAU, Wolfgang/ POSECK, Roman: BeckOK BGB, 70. Edition, C.H.BECK München 2024. (BeckOK BGB/ Bölüm Yazarı)
• HERZOG, Stephanie: “Der digitale Nachlass - ein bisher kaum gese-henes und häufig missverstandenes Problem”, NJW 2013, s. 3745-3751.
• HOEREN, Thomas: “Der Tod und das Internet - Rechtliche Fragen zur Verwendung von E-Mail- und WWW- Accounts nach dem Tode des Inhabers”, NJW 2005, s. 2113-2117.
• İNAN, Ali Naim/ ERTAŞ, Şeref/ ALBAŞ, Hakan: Türk Medeni Hu-kuku Miras Hukuku, 12. Bası, Ankara 2024.
• İNCE AKMAN, Nurten: “Miras bırakanın Dijital Bilgilerinin Mirasçı-lara Geçişi (Dijital Tereke)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi, C. 9 Sa. 2, s. 527-560. KLAS, Benedikt/ MÖHRKE-SOBOLEWSKI, Christine: “Digitaler Nachlass – Erbenschutz trotz Datenschutz”, NJW 2015, s. 3473-3478.
• KROIß, Ludwig/ HORN, Claus-Henrik/ SOLOMON, Dennis: Nach-folgerecht, Erbrechtliche Spezialesetze, 3. Auflage, Nomos, 2023.(NK-NachfolgeR/ Bölüm Yazarı)
• KÜNZLE, Hans Rainer: “Digitaler Nachlass nach schweizerischem Recht”, Zeitschrift für Erbrecht, 2015, s. 39-54.
• LÖTSCHER, Cordula: “Das erbrechtliche Schicksal von ­Accounts bei Facebook, Google, Apple & Co.”, Zeitschrift für Erbrecht, 2020, s. 304-328.
• LÖTSCHER, Cordula: Der digitale Nachlass, Schulthess Juristische Medien AG, 2021. (Nachlass)
• MARAŞLI DİNÇ, Yasemin: “Ölümden Sonra Sosyal Medya Hesapla-rının Hukukî Akıbeti: Dijital Miras”", Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2019, Sa. 142, s. 273-287. PREUß, Nicola: “Digitaler Nachlass- Vererbbarkeit eines Kontos bei einem sozialen Netzwerk”, NJW 2018 Heft 43, s. 3146-3149.
• RAUDE, Karin: “Der digitale Nachlass in der notariellen Praxis”, RNotZ 2017, s. 17-27.
• PRUNS, Matthias: “Keine Angst vor dem digitalen Nachlass!”, NWB 2013, s. 3161-3167.
• SÄCKER, Franz Jürgen/ RIXECKER, Roland/ OETKER, Hartmut/ LİMPERG, Bettina: Münchener Kommentar zum Bürgerlic-hen Gesetzbuch, Verlag C.H.BECK München, 2024. (Mü-KoBGB/ Bölüm Yazarı)
• SAYIN, Zeliha Gizem: KHAS Hukuk Bülteni 2020-2021 Akademik Yılı Derlemesi, Baysal, Başak/ Abut Ahmet/ Bilgetekin, N. Tuğçe/ Arat Nilay (Editörler), Dijital Miras ve 13.11.2020 Tarihli An-talya Bölge Adliye Mahkemesi Kararı: Oniki Levha, 2021.
• SEIDLER, Katharina: “Der digitale Nachlass – ein Zwischenstand”, NZFam 2020, s. 141-145.
• SOLMECKE, Christian/ KÖBRICH, Thomas/ SCHMITT, Robin: “Der digitale Nachlass – haben Erben einen Auskunftsansp-ruch? - Überblick über den rechtssicheren Umgang mit den Daten von Verstorbenen”, MMR 2015, s. 291-295.
• ŞAHİN ŞENGÜL, Eda: “Dijital Miras”, Türk Medeni Hukuk Refor-munun 95. Yılı Sempozyumu (4 Ekim 2021), s. 165- 187.
• TOPRAK, Bilal: KVKK ve GVKT Açısından İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması, Ankara, 2021.
• TURAN BAŞARA, Gamze: “Kişiliğin Korunması Kapsamında Ölümden Sonra Hatıranın Korunması Teorisi”, ÇÜHFD, C. 5(1), Y. 2020, s. 341-390.
• UÇAK, Murat, “Kişisel Verilerin Ölümden Sonra Korunması”, İMHFD, C. VI, Sa. 10, Y. 2021, s. 97-123.
• YETİM, Servet: “Elektronik Posta Hesabı İçeriği Mirasa Konu Olur Mu?”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. Mayıs 2008, Sa. 21, s. 49-65. YILMAZ, İlayda, Dijital Miras, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Ankara, 2022.
• YILMAZ, Süleyman/ ERKAN, Vehbi Umut: “Sosyal Medya Hesapla-rının Miras Yoluyla İntikal Edip Edemeyeceği Sorusunun Kişi-sel Verileri Koruma Hukuku Kapsamında İncelenmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2020 Sa. 11/2, s. 569-586.
• YÜCEDAĞ, Nafiye: “Medeni Hukuk Açısından Kişisel Verilerin Ko-runması Kanunu’nun Uygulama Alanı Ve Genel Hukuka Uy-gunluk Sebepleri”, İÜHFM C. LXXV, S. 2, 2017, s. 765-790.