DWORKIN’İN HUKUKİ POZİTİVİZM ELEŞTİRİSİNDE TEORİK UYUŞMAZLIK VE SEMANTİK İĞNE ARGÜMANLARI

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 4, 2855 - 2894, 28.12.2024

Yusuf Umur Çil

https://doi.org/10.15337/suhfd.1571151

Öz

Bu çalışma Dworkin’in Hukukun Hükümranlığı eserindeki hukuki pozitivizm eleştirisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu eleştiri Dworkin’in önceki eleştirilerinden farklıdır. Dworkin, Hart’ın hukuki pozitivizminin temelinde yer alan tanıma kuralının konvansiyonelliğini hedef almaktadır. Buna göre yargıçlar arasında konvansiyon yoktur. Tersine, yargıçlar arasında bir hukuk önermesinin doğruluğunu belirleyecek kriter konusunda tartışmalar çıkmaktadır. Dworkin bunu teorik uyuşmazlık olarak adlandırmaktadır. Hukuki pozitivizm ise Dworkin’e göre semantik yaklaşımından dolayı bu uyuşmazlığı anlayamamaktadır. Bize göre Dworkin’in bu eleştirisi tanıma kuralının kapsamını aşan bir yoruma dayanmaktadır. Tanıma kuralının geçerlilik kriterleri yanında yorum kriteri de içerdiğini varsaymaktadır. Bu Dworkin’in kendi hukuk anlayışının ürünüdür. Hukuki pozitivizm için yorumlama sorunu geçerlilik sorunundan ayrılabilir bir sorundur. Bununla beraber, Dworkin’e verilen yanıtlar hukuki pozitivizmin kap-samının darlığının da bir göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

semantik iğne, tanıma kuralı, teorik uyuşmazlık, hukuki pozitivizm, yorumsal kuram

Kaynakça

• AKBAŞ, Kasım: Ronald Dworkin; Pozitivizmin ve Doğal Hukukun Eleştirisinden Bir Yargılama Kuramına, Uzun,
• Ertuğrul (Edi-tör), Çağdaş Hukuk Düşüncesine Giriş, İstanbul 2015.
• AKTAŞ, Sururi: “Hukukta Yorum Çabaları”, EÜHFD, C. 15, Sayı 3-4, s. 1-33.
• ARIKAN, Engin: Sert Pozitivizm, 1. Baskı, İstanbul 2019
• BAYLES, Michael (Çeviren: Dinç, Uğur): “Hukuk Felsefesi Neye Dair-dir? Hukuk Kuramları, Tanımları, Kavramları ya da Kavra-yışları Mı?”, İUHFM, Cilt 72, Sayı 2, 2015, s.393-408.
• BIX, Brian (Çeviren: Çil, Yusuf Umur): Hukuki Pozitivizm, Golding, Martin/ Edmunson, William/ Uzun, Ertuğrul (Editörler), Hu-kuk Felsefesi ve Teorisi Rehberi, İstanbul 2021.
• COTTERRELL, Roger (Çeviren: Üye, Saim): Hukukbilimin Politikası: Hukuk Felsefesine Eleştirel Bir Giriş, İstanbul 2018.
• DARE, Tim: “Disagreeing about Disagreement in Law: The Argument from Theoretical Disagreement”, Philosophical Topics, 2010, C. 38, S. 2, 1-15.
• DWORKIN, Ronald (Çeviren: Uzun, Ertuğrul): Hukukun Hükümran-lığı, İstanbul 2018 (Hukukun Hükümranlığı).
• DWORKIN, Ronald (Çeviren: Türkbağ, Ahmet Ulvi): Hakları Ciddiye Almak, Ankara 2007 (Hakları Ciddiye Almak).
• DWORKIN, Ronald: “Law as interpretation”, Texas Law Review, C.60, S.3, 1982, 527-550 (Law as Interpretation)
• DWORKIN, Ronald: Justice In Robes, Cambridge Massachusetts 2006 (Justice In Robes).
• DWORKIN, Ronald: “Hart’s Posthumous Reply”, Harvard Law Re-view, C. 130, S. 8, 2017, 2096-2130.
• DYRDA, Adam / GIZBERT-STUDNICKI, Tomasz: Semantic Sting and Legal Argumentation, Araszkiewicz, Michał (Editör), Ar-gumentation, Brno 2011.
• ENDICOTT, Timothy (Çeviren: Kararmaz, Furkan): “Hukuk ve Dil”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 145-172.
• HART, H.L.A: The Concept of Law, Oxford, 1994.
• HIMMA, Kenneth Einar: “Ambigiously Stung: Dworkin’s Semantic Sting Reconfigured”, Legal Theory, Cilt 8, Sayı 2, 2002, s. 145-183 (Ambigiously Stung)
• HIMMA, Kenneth Einar (Çeviren: Üye, Saim): Hukukun Ahlaki Kri-terleri: Kapsayıcı ve Dışlayıcı Pozitivistler Arasındaki Tartış-ma, Ankara 2010 (Hukukun Ahlaki Kriterleri)
• İSPİR, Zeynep: “H.L.A Hart’ın “Takdir” Metni Üzerine Bir İnceleme”, İnÜHFD, C. 11, S. 1, 2020, s. 228-241.
• LEITER, Brian: “Explaining Theoretical Disagreement”, The Univer-sity of Chicago Law Review, Sayı 76, 2009, s. 1215-1250.
• LEITER, Brian / LANGLINAIS, Alex: “The Methodology of Legal Philosophy”, University of Chicago Public Law & Legal The-ory Working Paper, S. 407, 2012.
• LEVENBOOK, Barbara Baum: “Dworkin’s Theoretical Disagreement Argument”, Philosophy Compass, C. 10/1, 2015, s. 1–9.
• METİN, Sevtap: “Ronald Dworkin’in Teorisinde Yorum Yaklaşımı”, İÜHFM, Cilt: LXL, Sayı (1-2), s.35-83.
• PATTERSON, Dennis: “Theoretical Disagreement, Legal Positivism, and Interpretation”, Ratio Juris, C. 31, S. 3, 2018.
• RAMÍREZ-LUDEÑA, Lorena: “Legal disagreements”, Revus, Sayı 28, 2016, 11–32.
• RAZ, Joseph (Çeviren: Keskin, Oğuzhan Bekir): Bir Hukuk Teorisi Olabilir mi, Golding, Martin/ Edmunson, William/ Uzun, Er-tuğrul (Editörler), Hukuk Felsefesi ve Teorisi Rehberi, İstanbul 2021
• RAZ, Joseph (Çeviren: Uzun, Ertuğrul): Hukukun Doğası, Ankara 2022 (Hukukun Doğası).
• SHAPIRO, Scott: “Hart-Dworkin Debate”, Public Law and Legal Theory Working Paper Series, S. 77, 2007.
• SCHAUER, Frederick (Çeviren: Koçakgöl, Muhammet): Hart Öncesi Pozitivizm, EBYÜ-HFD, C. 25, S. 1, 2021, 101- 128.
• SMITH, Dale: “Dworkin’s Theory of Law”, Philosophy Compass, S. 2/2, 2007, s. 267–275.
• SMITH, Dale: “Theoretical Disagreement and the Semantic Sting”, Oxford Journal of Legal Studies, Cilt. 30, S. 4, 2010, s. 635-661 (Theoretical Disagreement and the Semantic Sting).
• SPAAK, Torben, The Scope of Legal Positivism: Validity or Interpreta-tion?, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3431970 (Erişim Tarihi: 1.10.2024).
• STAVROPOULOS, Nicos (Çeviren: Acar, Ali): Objektiflik, Ali Acar (çev.), Golding, Martin/ Edmunson, William/ Uzun, Ertuğrul (Editörler), Hukuk Felsefesi ve Teorisi Rehberi, İstanbul 2021.
• SURLU, Aydan Ömür: H.L.A Hart'ta Tanıma Kuralı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
• ŞAHİN CEYLAN, Şule: H.L.A Hart’ın Hukuk Kavramı, İstanbul 2014
• TROPER, Michel (Çeviren: Ergüden, Işık): Hukuk Felsefesi, Ankara, 2019.
• TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi: Kanıtlanamayını Kanıtlamak: Ronald Dworkin’in Hukuk Kuramı, 2. Baskı, İstanbul 2010 (Kanıtla-namayanı Kanıtlamak).
• TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi: “Hart-Dworkin Tartışmasının Ana Hatları”, Anayasa Yargısı, S. 28, 2011, s. 71-82 (Hart- Dworkin Tartış-masının Ana Hatları)
• TÜRKMEN BİRLİK, Pınar: “H.L.A. Hart’ın Hukuk Anlayışında Gündelik Dil Felsefesinin Etkileri”, Beytulhikme Int J Phil, Cilt 11, Sayı 2, 2021, s. 781-797.
• TÜRKMEN BİRLİK, Pınar: “Dil Felsefesinden Hukuk Felsefesine Acı-lan Bir Kapı: Gadamer’den Dworkin’e Hermeneutik Yontem”, Temaşa Felsefe Dergisi, Sayı 15, 2021, s. 98-114.
• UYGUR, Gülriz: “Hukuki Pozitivizmin Değişen Yüzü mü?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 52, Sayı. 3, 2003, s. 145-175 (Hukuki Pozitivizmin Değişen Yüzü mü?)
• UYGUR, Gülriz: Objektiflik, Hukuk ve Ronald Dworkin, Köker, Le-vent (Editör), Aydınlanma ve Hukuk- Modern Hukukun So-runları Bağlamında Türkiye’de Hukuk, İstanbul 2008, s.30-42 (Objektiflik).
• ÜYE, Saim: “Gündelik Dil Felsefesi, Betimleyici Sosyoloji ve Eleştirel-lik”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Cilt 27, Sayı 114, 2014, s.361-380.
• ZDRAVKOVIC, Milos: “Theoretical Disagreement about Law”, An-nals of the Faculty of Law in Belgrade- International Edition, 2014, s. 87-102.
• WACKS, Raymond (Çeviren: Ünver Şahin, Fatma Süzgün/ Ünver, Serdar): Hukuk Kuramını Anlamak, Ankara, 2016.