Söyleşi Metinleri Yoluyla Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Soru Sorma Becerilerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 20 - 31, 09.01.2013

Engin Yılmaz Betül Keray

Öz

Bu araştırma ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda
yer alan “Metne ilişkin sorular oluşturur.” kazanımını hangi düzeyde gerçekleştirdiklerini
ve soru sorma eğitiminin öğrenciler üzerinde ne kadar etkili olduğunu belirlemek
amacıyla yapılmıştır. Araştırma için Aksaray ili, il merkezinde yer alan bir ilköğretim okulu
seçilmiş ve aynı öğretmenden ders alan iki sınıftan biri kontrol diğeri deney grubunu oluşturmuştur.
Kontrol grubu 29, deney grubu 30 kişiden oluşmaktadır. Kontrol ve deney grupları
seçkisiz olarak atanmıştır.
Araştırmanın modelini “öntest sontest kontrol gruplu desen” oluşturmaktadır. Veriler öntest ve
sontestte her iki gruba da uygulanan “Eğer Gençlik Bilseydi” söyleşi metni aracılığıyla elde
edilmiştir. Kontrol grubuna hiçbir müdahalede bulunulmazken deney grubuna dört söyleşi metni
ve her metin için yenilenmiş Bloom taksonomisine (sınıflamasına) göre hazırlanan sorular
kullanılarak dört haftalık bir öğretim süreci uygulanmıştır.
Soruların yenilenmiş Bloom taksonomisinin (sınıflamasının) bilişsel süreç boyutunda hangi
basamağa girdiğini belirlemek için içerik çözümlemesi yapılmış ayrıca çözümlemelerin ne kadar
güvenilir olduğunu belirleyebilmek için araştırmacı ve uzman arasındaki uyuma bakılmıştır.
Öntestte deney ve kontrol grubu arasında bir farklılaşma söz konusu değilken sontestte deney
grubu lehine anlamlı bir farklılaşma olmuştur.
Genellikle okullarda öğrencilerden sadece soru sormalarını istenmektedir. Bu durum öğrencilerin
soru sorma becerilerini geliştirmeleri açısından yeterli olmayabilir. Bu araştırma gerekli
eğitim verildiği taktirde öğrencilerin üst düzey sorular sorabileceğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Soru sorma becerileri, yenilenmiş Bloom taksonomisi (sınıflaması), söyleşi metni

Kaynakça

• Akpınar, E. (2003). Ortaöğretim Coğrafya Dersleri Yazılı Sınav Sorularının Bilişsel Düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 13-21.
• Anderson L. W., Krathwohl, D. R. (Ed.) (2010). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme ile İlgili Bir Sınıfla- ma. (Çev. Durmuş Ali Özçelik), Ankara: Pegem Akademi.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R. (Ed.) (2001). A Taxonomy For Learning Teaching and Assessing. A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
• Aslan, C. (2011). Soru Sorma Becerilerini Geliştirmeye Dönük Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Soru Oluşturma Becerilerine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 236-249.
• Ataç, N. (1972). Günce. Ankara: TDK Yayınları.
• Aydemir, Y., Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat Öğretmeni Adaylarının Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Araştırma (Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakülte- si Dergisi, 5 (2), 103-115.
• Ayvacı, H. Ş., Türkdoğan, A. (2010). Yeniden Yapılandırılan Bloom Taksonomisine Göre Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının İncelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (1), 13-25.
• Baysen, E. (2006a). Öğretmenlerin Sınıfta Sordukları Sorular ile Öğrencilerin Bu Sorulara Verdikleri Cevapların Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 21-28.
• Baysen, E. (2006b). Öğretmenlerin Sınıfta Sordukları Sorular ile Öğrencilerin Bu Sorulara Verdikleri Cevapların Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 21-28.
• Bümen, N. T. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Eğitim ve Bilim, 31 (142), 3-14.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, R. (2006). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenlerinin Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Alan Araştır- ması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Celilova, V. (2006). Genel Liselerin İkinci Sınıflarında Okutulan Türk Edebiyatı Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi üniversitesi, eğitim bilimleri enstitüsü, Ankara.
• Cüceloğlu, D. (1979). İnsan İnsana. Ankara: Altın Kitaplar.
• Çolak, K., Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih Dersi Sınav Sorularının Bloom Taksonomisi’nin Bilişsel Alan Düzeyi Açısından Sınıflandırılması. Millî Eğitim, 187, 160-171.
• Davis, O. L., Morse, K. R., Rogers, V. M., Tinsley, D. C. (1969). Studying the Cognitive Emphases of Teachers’ Classroom Questions. Educational Leadership, 26 (7), 711-719.
• Durukan, E. (2009). 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinleri Anlamaya Yönelik Sorular Üzerine Taksonomik Bir İnceleme. Millî Eğitim, 181, 84-93.
• Genç, A. (2006). Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Öğrencilerin Soru Sorma Becerilerinin Değer- lendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karadüz, A. (2009). Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminin Hedefler Kapsamında Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan “Soru” Nitelikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 17-31.
• Khan, W. B., Inamullah, H. M. (2011). A Study of Lower-order and Higher-order Questions at Secondary Level. Asian Social Science, 7 (9), 149-157.
• Kılıç, D. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih Konuları ile İlgili Soru Sorma Becerilerinin Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversi- tesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, M. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Koray, C. Ö., Yaman, S. (2002). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Soru Sorma Becerilerinin Bloom Tak- sonomisine Göre Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 10 (2), 317- 324.
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom's Taxonomy: An Overview. Theory Into Practice. 41(4), 212-264.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2009). İlköğretim Türkçe 8 Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, J. & Banyard, P. (2007). Understanding and Using Statistics In Psychology: A Practical Introduc- tion. Los Angeles: SAGE Publications.
• Ongun, İ. (1999). Bir Pırıltıdır Yaşamak. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Özdemir, Emin (1995). Eleştirel Okuma. Ankara: Ümit Yayınları.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Pickard, M. J. (2007). The New Bloom’s Taxonomy: an Overview for Family and Consumer Sciences, Journal of Family and Consumer Sciences Education, 25 (1), 45-55.
• Rado, Ş. (1956). Eşref Saat. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaası.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, H. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Tienken, C. H., Goldberg, S., DiRocco, D. (2009). Questioning the Questions. Kappa Delta Pi Record, 46 (1), 28-32.
• Yüksel, S. (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (3), 479-509.
• Zimmerman, B. J., Schunk, D. H. (2003). Educational Psycology: A Century Of Contributions. London: Lawrence Erlbaum Associates.