Relationship between Management by Values, Organizational Justice, and Job Satisfaction in Secondary Schools

Year 2012, Volume: 2 Issue: 2, 65 - 79, 09.01.2013

Yahya Altınkurt , Kürşat Yılmaz

Abstract

This study purposes to identify the relationship between management by values, organizational justice and job satisfaction. A relational survey research methodology was employed in the
study. The study population consists of 675 teachers, and sample consists of 267 teachers employed at secondary schools within central Kütahya during the 2010-2011 school year. Simple
cluster sampling was used in setting the sample. Data were collected by the Management by Values Scale, Organizational Justice Scale and Job Satisfaction Scale in this study. Descriptive
statistics were used in the study in order to find out the opinions of participants. Hierarchical Multiple Regression analysis was used in order to understand whether o management by values
and organizational justice predict teachers’ job satisfaction in a significant manner. Results showed that management by values (37%) and organizational justice (27%) are significant predictors of job satisfaction. These two variables together explain around 39% of the variance in job satisfaction. The relative order of importance of predictive variables over job satisfaction is management by values and organizational justice. And a review of t test results relating to the significance of regression coefficients shows that both management by values and organizational justice are predictors of teachers’ job satisfaction.

Keywords

Management by values, organizational justice, job satisfaction, secondary schools

Ortaöğretim Okullarında Değerlerle Yönetim, Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Arasındaki İlişki

Abstract

Bu araştırmada, değerlerle yönetim ve örgütsel adaletin, öğretmenlerin iş doyumunu anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini 2010–2011 eğitim öğretim yılında Kütahya il merkezindeki ortaöğretim okullarında görev yapan 675; örneklemi ise oransız küme örneklemesi tekniği ile belirlenen 267 öğretmen oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Değerlere Göre Yönetim, Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmada katılımcıların görüşlerini belirlemek amacıyla betimsel istatistikler; değerlerle yönetim ve örgütsel adaletin öğretmenlerin iş doyumlarını anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığını belirlemek için ise Hiyerarşik Çoklu Regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, değerlerle yönetim tek başına iş doyumunun % 37’sini, örgütsel adaletin ise % 27’sini açıklamaktadır. Birinci ve ikinci model birlikte iş doyumunun % 39’unu açıklamaktadır. Yordayıcı değişkenlerin iş doyumu üzerindeki göreli önem sırası, değerlerle yönetim ve örgütsel adalettir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin ttesti sonuçlarına göre de hem değerlerle yönetim hem de örgütsel adalet öğretmenlerin iş doyumlarının önemli yordayıcıları olduğu belirlenmiştir. 

Keywords

Değerlerle yönetim, örgütsel adalet, iş doyumu, ortaöğretim okulu

References

• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2010). Değerlere Göre Yönetim Ve Örgütsel Adalet İlişkisinin Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Algılarına Göre İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (4), 463–484.
• Arabacı, İ. B. ve Bademci, D. (20-22 Mayıs 2010). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Sözleşmeli Öğretmenlerin İş Doyumları. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı. Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Elazığ.
• Atalay, İ. (2005). Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Adalet. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Avşaroğlu, S., Deniz, E. M. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler En- stitüsü Dergisi, 14, 115–129.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel.
• Balcı, A. (1985). Eğitim Yöneticisinin İş Doyumu. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel Davranış. Ankara: Feryal.
• Beugré, C. D. (2002). Understanding Organizational Justice and Its Impact on Managing Employees: An African Perspective. The International Journal of Human Resource Management, 13 (7), 1091– 1104.
• Bies, R. J. ve Moag, J. S. (1986). Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness. Research on Negotiation in Organizations (Ed: R. Lewicki). Greenwich, CT: JAI. pp. 43–55.
• Blanchard, K. ve O’Connar, M. (1998). Değerlerle Yönetim (Çev: K. Ay). İstanbul: Epsilon.
• Clay-Warner, J., Reynolds, J. ve Roman, P. (2005). Organizational Justice and Job Satisfaction: A Test of Three Competing Models. Social Justice Research, 18 (4), 391–409.
• Cömert, M., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Özer, N. (2008). Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7 (13), 3–22.
• Cropanzano, R., Prehar, C. A. ve Chen, P. Y. (2002). Using Social Exchange Theory to Distinguish Pro- cedural from Interactional Justice. Group Organization Management, 27 (3), 324–351.
• Çokluk-Bökeoğlu, Ö. ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim Okullarında Örgütsel Güven Hakkında Öğretmen Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14 (54), 211–233.
• Davis, K. (1982). İşletmelerin İnsan Davranışı, Örgütsel Davranış. (Çev. K. Tosun ve diğerleri). İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi.
• Dilek, H. (2005). Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Dolan, S. L. ve Garcia, S. (2002). Managing by Values: Cultural Redesign for Strategic Organizational Change at The Dawn of The Twenty-first Century. Journal of Management Development, 21 (2), 101–117.
• Eker, G. (2006). Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Eroğlu, Ş. G. (2009). Örgütsel Adalet Algılaması ve İş Tatmini Hakkında Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi.
• Eskew, D. E. (1993). The Role of Organizational Justice in Organizational Citizenship Behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 185–194.
• Everard, B. (1995). Values as Central to Competent Professional Practice. Managing Teachers as Profes- sionals in Schools (Eds: H. Busher ve R. Saran). London: Kogan Page. pp. 131-150.
• Fischer, R. ve Smith, P. B. (2004). Values and Organizational Justice: Performance-and Seniority-Based Allocation Criteria in the United Kingdom and Germany. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35 (6), 669–688.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. Thou- sand Oaks, CA: SAGE.
• Frey, F. M. (1997). The Management of Justice through Accounts: Constructing Acceptable Justifications. Unpublished doctoral dissertation. Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacks- burg, VA. http://scholar.lib.vt.edu/theses/available/etd-52797-21312/ adresinden erişilmiştir.
• Gençay, Ö. A. (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2), 765–780.
• Greenberg, J. (1986). Determinants of Perceived Fairness of Performance Evaluations. Journal of Applied Psychology, 71 (2), 340–342.
• Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today, Tomorrow. Journal of Management, 16 (2), 399–432.
• Greenberg, J. (1996). The Quest for Justice on the Job. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 91–109.
• Hackman, J. R. ve Oldman G. R. (1975). Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60 (2), 159–170.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. ve Kottkamp, R. B. (1991). Open Schools–Healthy Schools. CA: SAGE.
• Hoy, W. K. ve Tarter, C. J. (2004). Organizational Justice in Schools: No Justice Without Trust. Interna- tional Journal of Educational Management, 18, 250–259.
• Institute of Value Management (2001). Value management. http://www.ivm.org.uk adresinden erişilmiştir.
• Irby, B., Brown, G. ve Yang, L. L. (2006). Values of Organizations and Leadership. Encyclopedia of Edu- cational Leadership and Administration (Ed: F. W. English). CA: SAGE. pp. 1052–1053.
• Izgar, H., Ertekin, A. L. ve Deniz, M. E. (2009). Aynı İş Kolunda Çalışan Sendikalı ve Sendikasız İşgörenlerin İş Doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 105–114.
• İşbaşı, J. Ö. (2001). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılama- larının Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 51– 73.
• Karaköse, T., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (1–3 Ekim 2009). Örgütsel Adaletin Öğretmenlerin İş Doyumu Üzerindeki Etkileri. Uluslararası 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi Bildiri Kitabı. Trakya Ün- iversitesi Eğitim Fakültesi, Edirne.
• Kırel, Ç. (1996). Örgütlerde Güdüleme Süreci ve Kuramları. Örgütsel Davranış (Ed: E. Özkalp). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Koç, H., Yazıcıoğlu, İ. ve Hatipoğlu, H. (2009). Öğretmenlerin İş Doyum Algıları İle Performansları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 13–22.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta.
• Law, L. Y. S., Walker, A. ve Dimmock, C. (2003). The Influence of Principals’ Values on Their Perception and Management of School Problems. Journal of Educational Administration, 41 (5), 498–523.
• Lind, E. A. ve Tyler, T.R. (1988). The Social Psychology of Procedural Justice. New York: Plenum.
• Locke, E. (1983). Nature and Causes of Job Satisfaction. Handbook of Industrial and Organizational Psy- chology (Ed: J. Durnette). USA: Wiley and Sons.
• Luthans, F. (1992). Organizational Behavior. NY: Mc Graw Hill.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7 (1), 103–124.
• Özkalp, E. (1996). Tutumlar ve İş Tatmini. Örgütsel Davranış (Ed: E. Özkalp). Eskişehir: Anadolu Ün- iversitesi Yayınları.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14 (54), 307–331.
• Robbins, S. P. (2003). Essentials of Organizational Behavior. Prentice Hall: New Jersey.
• Roch, S. G. ve Shanock, L. R. (2006). Organizational Justice in an Exchange Framework: Clarifying Or- ganizational Justice Distinctions. Journal of Management, 32 (2), 299–322.
• Sayles, L. R. (1981). Leadership: What Effective Managers Really Do… And How They Do It. USA: McGraw-Hill.
• Silah, M. (2002). Sanayi İşletmelerinde Önemli ve Çağdaş Bir Gereksinim: Süreç Danışmanlığı Uygulama- ları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (1), 143–168.
• Söyük, S. (2007). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi.
• Spector, P. E. (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Cause, and Consequences. California: SAGE.
• Tansky, J. W. (1993). Justice and Organizational Citizenship Behavior: What is The Relationship? Em- ployee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 195–207.
• Taşdan, M. (2008). Kamu ve Özel İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Değer, İş Doyumu ve Öğretmene Mesleki Sosyal Destek İle İlgili Görüşleri. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Ün- iversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Adaptation to Turkish of Organizational Citizenship and Organizational Justice Scales. Education and Science, 33 (150), 87–96.
• Titrek, O. (2009). Employees’ Organizational Justice Perceptions in Turkish Schools. Social Behavior and Personality, 37 (5), 605–620.
• Toker, B. (2006). Konaklama İşletmelerinde İşgören Motivasyonu ve Motivasyonun İş Doyumuna Etkileri İzmir`deki 5 ve 4 Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Ünal, Z. (2003). Öğretmenlerde İş Doyumu ve Örgütsel Vatandaşlık. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Witt, L. A. (1993). Reactions to Work Assignment as Predictors of Organizational Commitment: The Moderating Effect of Occupational Identification. Journal of Business Research, 26 (1), 17–30.
• Yelboğa, A. (2012). Örgütsel Adalet İle İş Doyumu İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Ege Akademik Bakış, 12 (2), 171-182.
• Yılmaz, K. (2006). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerine Göre Kamu İlköğretim Okullarında Bi- reysel ve Örgütsel Değerler ve Okul Yöneticilerinin Okullarını Bu Değerlere Göre Yönetme Du- rumları. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi.
• Yılmaz, K. (2007). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Değerlere Göre Yönetim İle İlgili Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13 (52), 639–664.
• Yılmaz, K. (2009). Özel Dershane Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (59), 471–490.
• Yılmaz, K. (2010). Devlet Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Al- gıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (1), 579–616.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Göreve Yeni Başlayan Özel Dershane Öğretmenlerinin Kurumlarında- ki Çalışma Koşullarına İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (2), 635– 650.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). Relationship between Organizational Justice, Organizational Trust and Organizational Citizenship Behaviors in Secondary Schools in Turkey. Advances in Educational Administration - Volume 13. (Eds: İ. Duyar ve A. Normore). Emerald Group Publishing Limited. pp. 223–248.
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2009). Organizational Citizenship and Organizational Justice in Turkish Prima- ry Schools. Journal of Educational Administration, 47 (1), 108–126.
• Yılmaz, K., Karaköse, T. ve Altınkurt, Y. (1–3 Ekim 2009). İlköğretim Okullarında Örgütsel Güven İle Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki. Uluslararası 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi Bildiri Kitabı. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Edirne.
• Yürür, Ş. (2008). Örgütsel Adalet İle İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 295–312.