ALAKOVA‐KAVAK ARASININ (KONYA GÜNEYİ) TEKTONO‐STRATİGRAFİSİ

Yıl 2010, Cilt: 25 Sayı: 3, 25 - 40, 01.09.2010

Ahmet Turan

Öz

Konya Ovası’nın güney‐güneybatı kenarında yer alan inceleme alanında, Jura‐Geç Kretase yaştaki Bolkardağı Birliğine ait sığ ve derin şelf çökelleri gözlenmekte olup, bunlar bölgenin otokton temeline ilşkin litostratigrafik birimlerdir. Oluşumunu Senoniyen sonlarına kadar sürdürmüş ve Maastrihtiyen ve sonrasında bölgeye tektonik dokanakla yerleşmiş olan Bozkır Birliği kapsamındaki ofiyolitli karışığa dahil bazik volkanikler, otokton temelin üzerinde gözlenmektedir. Yörede ofiyolitli topluluk, Geç Miyosen‐Erken Pliyosen yaşlı alüvyal düzlük ve göl karbonatları tarafından açılı uyumsuzlukla örtülmektedir. Geç Pliyosen‐Pleyistosen yaşlı dağ eteği ve alüvyal karmaşık çökelleri ise, daha yaşlı birimleri yine açısal bir uyumsuzlukla üzerlenmektedir. Yörenin en genç birimleri, Holosen yaşlı alüvyonlardır. Orta Alpin başı dağ oluşumu evresinde, bölge şiddetli kompresyonel deformasyonlara maruz kalmıştır. Bu dönemde otokton temele ait kayalar, yoğun biçimde kıvrımlanıp kırılırken, tektonik devinimlerle bölgeye ofiyolitli karışık napı da yerleşmiştir. Geç Alpin başlarında, tansiyonel gerilmelerin etkinliğinde, gravite faylarınca kontrol edilmiş kapalı havza çökellerinin oluşumu göze çarpmaktadır. Geç Miyosen‐Erken Pliyosen yaşlı bu kapalı havza ürünleri, karasal tip molaslar olup, yörenin otokton ve allokton birimlerini açılı uyumsuzlukla örtmüşlerdir. Bu molasik çökeller ve üzerlerine açısal uyumsuzlukla gelen Geç Pliyosen‐Pleyistosen yaşlı dağ eteği ve alüvyal çökeller, bölgenin neootoktonu konumundaki Üst Miyosen‐Kuvaterner kayalarını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konya güneyi, stratigrafi, tektonik, Bolkardağı ve Bozkır Birliği, neooton birlik.

Tectno – Stratigraphy of The Area Between Alakova and Kavak (Southern Konya)

Öz

In the study area located in the southwest part of Konya Dessert, shallow and pelagic deposits takes place and forms the autochthonous base of the area related with Jurassic‐Late Cretaceous age Bolkardağı tectonic unit. Basic volcanics included in ophiolitic melange related with Bozkır tectonic unit, which completed its formation by Senonian and was located after Maestrihtian, comes onto the autochthonous base with a tectonic contact. Ophiolitic unit is covered with unconformity by Late Miocene‐Early Pliocene age alluvial fan and lacustrine carbonates. Late Pliocene‐Pleistocene age alluvial fan and talus sediments cover all units older than themselves with unconformity. The youngest litologies are Holocene age alluviums. In the Early Middle Alpine orogeny period, the area was deformed due to hard compression strains. In this period, Ophiolitic nappe was located in the area after the rocks belonging to autochthonous base had been folded and broken. In the Late Alpine orogeny, closed basins controlled by the gravity faults were formed by the tension strains. These Late Miocene‐Early Pliocene age basin sediments that come with unconformity on autochthonous and allochthonous units are continental type molaces. These molaces and younger talus and alluvium fan covering them with unconformity form the Upper Miocene‐Quaternary rocks in neoautochthonous location.

Anahtar Kelimeler

South of Konya, stratigraphy, tectonic, Bolkardağı Unit, Bozkır Unit, neoautochthonous unit.

Kaynakça

• Besang, C., Eckhart, F. J., Harre, W., Kreuzer, H., Müller, P., 1977, Radiometrische altersbestimmungen an Neogen eruptiugesteinen der Turkei, Jb, B25, 3 – 36.
• Demirtaşlı, E., Turhan, N., Bilgin, A.Z., and Selim, M., 1984, Geology of the Bolkar mountains; In Göncüoğlu, M.C. and Tekeli, O.(Ed.) Inter. Sym. on the geology of the Taurus belt, 125‐142, Ankara.
• Demirtaşlı, E., Bilgin, A.Z., Erenler, V.,Işıklar, S.,Sanlı, D. Y., Selim, M., Turhan, N., 1975, Geology of the Bolkar mountains;   In Alpan S. (Ed.),Congress of Earth Sciences, 50 th year of the Republic, 42‐57, Special Publication,  MTA, Ankara.     Demirtaşlı, E., Turhan, N., Bilgin, A.Z., and Selim, M., 1984, Geology of the Bolkar mountains; In Göncüoğlu, M.C. and Tekeli, O. (Ed.), Inter. Symp. On the geology of the Taurus belt, 125‐142, Ankara.
• Eren, Y., 1993, Eldeş‐Derbent‐Tepeköy‐Söğütlü (Konya) arasının jeolojisi; S. Ü. Fen Bil. Ens., doktora tezi, 182s (yayınlanmamış).
• Folk, R. L., 1959, Pratical petrographic classification of limestone; American Associ. Petroleum Geologist Bull., 43, 1‐38.
• Görmüş, M., 1984, Kızılören (Konya) dolayının jeoloji incelemesi; S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, yüksek lisans tezi, 67 s. (yayınlanmamış).
• Hakyemez, Y., Elibol, E., Umut, M., Bakırhan, B., Kara, İ., Dağıstan, H., Metin, T., Erdoğan, N., 1992, Konya‐Çumra‐Akören dolayının jeolojisi; M.T.A. Rap. No: 9449, 73s (yayınlanmamış).
• Kıral, K. ve Göğer, E., 1969, Kızılören dolayının jeolojisi, M.T.A. Rapor No: 5204, Ankara, (yayınlanmamış).
• Kıral, K. ve Göğer, E.,  1973, Kızılören dolayının (Konya’nın batısı) genel stratigrafisi: M.T.A. raporu, no: 5204 (yayınlanmamış).
• Koçyiğit, A., 1976, Karaman‐Ermenek (Konya) bölgesinde ofiyolitli melanj ve diğer oluşuklar; Türkiye Jeol. Kur. Bült., 19‐2, 89‐103 s.
• Koçyiğit, A., 1977, Karaman‐Ermenek arasındaki bölgenin tektoniği; Türkiye Jeoloji Kur. Bült., 20‐1, 1‐8.
• Koçyiğit, A., 1984, Tectono‐stratigraphic characteristics of the Hoyran Lake region; In Göncüoğlu, M.C. and Tekeli, O. (Ed.), Inter. Symp. On the geology of the Taurus belt, 53‐67, Ankara.
• Okay, A. I., 1986, Hig‐pressure / low temperature metamorfic rocks of Turkey, in bleueschists and eclogites, The Geol. Soc. Amer., Mem., 164, 338‐348.
• Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal,  Ş.,  Şentürk, K. ve Işık, A.,1988, Late Paleozoic evolution of the Kütahya – Bolkardağ belt, METU Journal of Pure and Appl. Sci., 21, 1/3, 211 – 220.
• Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal,  Ş.,  Şentürk, K., Uysal,  Ş., Işık, A.,1990, Konya – Kadınhanı – Ilgın dolayının temel jeolojisi; M.T.A. Rap., No: 9535.
• Özgül, N., 1976, Toroslarʹın bazı temel jeoloji özellikleri; Türkiye Jeol. Kur. Bült., 19/1, 65‐78.
• Özgül, N., 1984, Stratigraphy and tectonic evolution of the Central Taurides; Intern. Symp. of the Geology of Taurus Belt, 77‐90, Ankara.
• Özgül, N., 1997, Bozkır‐Hadim‐Taşkent (Orta Toroslar’ın kuzey kesimi) dolayında yer alan tektono‐ stratigrafik birliklerin stratigrafisi; MTA Derg.,119, 113‐174.
• Pampal, S., 1988, Burhaniye‐Karaburun (Ereğli‐Konya) çevresinin stratigrafisi: Gazi Üniv.Müh. Mim. Fak. Derg., 3/1‐2, 115‐134.
• Roberts, N., 1982, Age paleoenvironments and climatic significance of Late Pleistocene Konya Lake, Turkey, Quaternary Resarch, 19, 154‐171.
• Turan, A., 1990, Toroslar’da Hadim (Konya) ve güneybatısının Jeolojisi, Stratigrafisi ve Tektonik Gelişimi; S. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi,  229 s. (yayınlanmamış).
• Turan, A.,    1997; Bağbaşı ve Korualan kasabaları (Hadim‐Konya) arasındaki otokton ve allokton birliklerin stratigrafisi; S.Ü. Müh.‐Mim. Fak. derg., 12‐1, 46‐62.    Turan, A., 2000, Korualan‐Bağbaşı (Hadim‐Konya) arasındaki bölgenin yapısal özellikleri; DEÜ Müh. Fak. Fen ve Mühendislik Derg. Cilt: 2, sayı: 3, 51‐66.
• Turan, A., Küpeli,  Ş., Karakoç,  İ., 1997, Lorasdağı – Çaldağı ile Hatunsaray (Konya batısı) arasında kalan bölgenin stratigrafisi ve bazı tektonik özellikleri; Geosound Yerbilimleri Dergisi, 30, 305 – 318.
• Turan, A., Işık, F., 1998, Bolkardağı Birliği Triyas’ına Karaman kuzeyinden bir örnek: (Güney Türkiye); Aksoy, E., (Ed.), Fırat Üniversitesi’nde Jeoloji Mühendisliği Eğitiminin 20. Yılı Sempozyumu, bildiriler kitabı, 223‐231, Elazığ .