Gabal Ghorabi (El Bahariya Çöküntüsü, Batı Çölü, Mısır) Madenindeki Eosen Demirtaşlarının Stratigrafik Konumu ve Mineralojik İncelemesi

Yıl 2010, Cilt: 25 Sayı: 3, 1 - 10, 01.09.2010

Ashraf Fahmy Ismael

Öz

Cabal Ghorabi maden alanındaki (El Bahariya depresyonu, Mısır) Eosen demirtaşı, eşleniği olan çevredeki yüksek yerlerin daha kalın karbonatlarına yatay fasiyes değişikliği gösteren, uyumsuzlukla sınırlanmış sıkı bir istifi temsil eder. Senomanian yaşlı, kıvrımlanmış Bahariya Formasyonu üzerinde uyumsuzlukla yer alan Eosen demirtaşı, intra-Eosen (paleokarst) uyumsuzluğu ile ayrılan ve yukarı doğru sığlaşan iki ana demirtaşı istifine ayrılır. Alt demirtaşı sekansı dört demirtaşı fasiyesinden oluşur; a) lagünel/gel-git düz çamur-demirtaşı fasiyesi; b) Gabal Chorabi maden alanının güney kesiminde iyi gelişmiş lagünel fosilli demirtaşı fasiyesi (başlangıç evre fırtına çökeli); c) Gabal Chorabinin merkez ve güney kesiminde yoğunlaşmış, sığ, gel-git altı ve içi numulitik-ooidal-onkoidal demirtaşı fasiyesi; d) kuzey kesimde belirgin, sığ gel-git altı numulitik demirtaşı fasiyesi. Üst demirtaşı istifi, yeni bir deniz ilerlemesi sonucu oluşan sığ, gel-git altı yeşil çamurtaşı fasiyesinin depolanmasıyla başlar, ve üç kez tekrarlanan ve yukarıdoğru sığlaşan çevrimden oluşan gelgit içi ve üstü demirtaşı istifi ile devam eder. Üst demirtaşı istifi yoğun olarak lateritleşmiş ve karstlaşmış, ve demir cevheri lateriti ve tabaka dokanaklı karst-ilişkili barit oluşmuştur. Çalışma alanında bulunan başlıca eonomik mineraller, hematite ve götit, ve ana gang mineralleri ise kuvars, dolomit, apatit ve barittir.

Anahtar Kelimeler

Demirtaşı, Stratigrafi, Mineraloji, Gabal Ghorabi, El-Bahariyə, Mısır.

STRATIGRAPHIC SETTING AND MINERALOGICAL STUDY ON THE EOCENE IRONSTONES OF GABAL GHORABI MINE AREA, EL BAHARIYA DEPRESSION, WESTERN DESERT, EGYPT

Öz

Eocene ironstone of Gabal Ghorabi mine area (El Bahariya depression, Egypt), represents an unconformity-bounded condensed succession, exhibiting a lateral facies change towards the equivalent relatively thicker carbonates of the surrounding scarps. It rests unconformably on different horizons of the underlying folded Cenomanian Bahariya Formation and is subdivided into two main shallowing-upward ironstone sequences, separated by an intra-Eocene (paleokarst) unconformity. The lower ironstone sequence comprises four ironstone facies namely: a) lagoonal/tidal flat mud-ironstone facies, b) lagoonal fossiliferous ironstone facies (proximal tempestite), well developed in the southern sector of Gabal Chorabi mine area, c) shallow subtidal-intertidal nummulitic-ooidal-oncoidal ironstone facies, dominated in the southern and central sectors of Gabal Chorabi, and d) Shallow subtidal nummulitic ironstone facies, that dominated in the northern sector. The upper ironstone sequence begins by the deposition of shallow subtidal green mudstone facies as a result of a new marine transgression followed by a peritidal ironstone sequence, which consists of three repeated shallowing-upward cycles. The upper ironstone sequence is intensively lateritized and karstified and iron ore laterite and stratabound karst-related barite are formed. The main valuable minerals founded in the area are haematite and goethite, and the main gangue minerals are quartz, dolomite, apatite and barite.

Anahtar Kelimeler

Ironstone, Stratigraphy, Mineralogy, Gabal Ghorabi, El-Bahariya, Egypt.

Kaynakça

• El Akkad, S. and Issawi, B., 1963. Geology and iron ore deposits of the Bahariya Oases. Geol. Surv. Egypt, Cairo, 18, 301p.
• El Aref, M. M., and Lotfy, Z. H., 1989. Genetic karst significance of the iron ore deposits of El Bahariya Oasis, Western Desert, Egypt. Ann. Egyptian Geological Survey, Vol. XV, pp 1-30.
• El Aref, M. M., Abu Khadra, A. M. and Lotfy, Z. H., 1987. Karst topography and karstification processes in the Eocene limestone plateau of the Bahariya Oasis, Western Desert, Egypt. Z. Geomorph., 31(1),45-64.
• El Aref, M. M., El Sharkawi, M. A., and Khalil, M. M., 1999. Geology and genesis of the Stratabound and stratiform Cretaceous-Eocene iron ore deposits of El Bahariya region, Western Desert, Egypt: Proceeding of the 4th Inter. Conf. Geol. of Arab World Egypt, Cairo, Vol. 1, pp 450-475.
• El Aref, M. M., Helba, A. A., and Fatma S., 2001. Lutetian carbonate facies; hierarchy and environment, northeast El Bahariya Depression, Western Desert, Egypt. Second International Conference on the Geology of Africa, Volume I, pp 385-403.
• El Aref, M. M., Mesaed, A. A., Khalil, M. A., and Salama, W. S., 2006. Stratigraphic setting, facies analyses and depositional environments of the Eocene ironstones of Gabal Ghorabi mine area, El Bahariya depression, Western Desert, Egypt. Egyptian Journal of geology, V. 50, 29-57.
• Lotfy, Z. H., 1988. Geological, sedimentological and mineralogical study of northeastern plateau, Bahariya Oasis, Egypt. Ph. D. Thesis, Fac. Sci. Cairo Unvi., 330p.
• Said, R., 1962. Geology of Egypt, Elsevier publishing Co., Amesterdam, New York, 377p.
• Said, R., and Issawi, B., 1964. Geology of the northern plateau, Bahariya Oasis, Egypt. Geol. Surv., Egypt, no. 29, 41p.
• Sehim, A. A., 1993. Cretaceous tectonics in Egypt. Egypt Geology journal, V. 37, 1, pp 335-372.
• Strougo, A., 1996. The lower Libyan stratigraphic succession in Farafra and Nile Valley. A new correlation. M. E. R. C. Ain Shams Univ., Earth Sci., 10, 53-74.