HATUNSARAY-ÇATÖREN (KONYA GÜNEYBATISI) ÇEVRESİNDEKİ GEYİKDAĞI, BOLKARDAĞI BİRLİKLERİ VE NEO-OTOKTON BİRİMLERİN STRATİGRAFİSİ VE YAPISAL JEOLOJİSİNDE YENİ BULGULAR

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 3, 69 - 84, 01.09.2007

Ö. Soğusancaklı Özkan A. Turan

Öz

İnceleme alanı, Konya’nın güneybatısında, Hatunsaray–Çatören bölgesindedir. Çalışma sahasının kuzey bölümünde gözlenen Mesozoyik yaşlı birimler alttan üste doğru; otokton Bolkardağı Birliği’ ne ait, Jura–Kretase yaşlı Lorasdağı kireçtaşı ve Geç Kretase yaşlı Midostepe formasyonudur, güney bölümünde gözlenen Mesozoyik yaşlı birimler ise alttan üste doğru; otokton konumlu Geyikdağı Birliği’ ne ait, Jura–Kretase yaşlı Hacıalabaz kireçtaşı, Geç Kretase yaşlı Saytepe ve Alan formasyonları gelir. İnceleme alanında otokton konumlu Mesozoyik istiflerini, tektonik bir dokanakla Geç Kretase yaşlı tektonik melanj niteliğindeki Hatip ofiyolitli karışığı üzerlemektedir. Bölgedeki paleotektonik dönem oluşukları üzerine, bölgesel bir açılı uyumsuzluktan sonra neootokton birimler gelmektedir.Yörede konumlanmış olan Neootokton birimleri, Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı, Dilekçi grubu ile Topraklı formasyonu ve alüvyon oluşturur. Bölgedeki istiflerin ilişkileri, yaşları ve ortam yorumlamaları saha ve laboratuar gözlemleri ile ortaya konmuştur. Orta Toroslar stratigrafisinin ayrıntıda ortaya konmasına katkı sağlayacak istif gözlemlerinde daha önceden tanımlanan birlikler tartışılmış, Mesozoyik birimlerin farklılıkları ve benzerlikleri ortaya konmuştur. Bu farklılıkların Orta Toroslar’ ın jeoloji tarihi açısından değerlendirilmesi önemlidir. Toridler ana tektonik birliğinin Anatolidler’ e bakan kuzey kesiminde ve Orta Toros kuşağında yer alan çalışma bölgesi, paleotektonik dönemde yoğun kompresyon gerilmeleri etkinliğinde, kıvrımlı–kırıklı–bindirmeli yapılar kazanmış ve neticede yaklaşık KD–GB doğrultusunda uzanan kıvrımlar oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bolkardağı, Geyikdağı, kireçtaşı, Hatunsaray, birlik.

New Findings Stratigraphy And Structural Geology Of Geyikdağı, Bolkardağı And Neo - Autochthonous Units Around The Hatunsaray-Çatören (Sw Konya)

Öz

The study area located the Hatunsaray and Çatören settlements in the southwestern part of the Konya. The north part of the study area forming Mesozoic aged units from bottom to top autochthonous Bolkardağı Unit comprises Jurassic- Cretaceous Lorasdağı limestone and Upper Cretaceous Midostepe formation, the south part of the study area forming Mesozoic aged units from bottom to top autochthonous Geyikdağı Unit, Jurassic-Cretaceous aged Hacıalabaz limestone, Upper Cretaceous Saytepe and Alan formations. In the region, the autochthonous units were tectonically obducted by an Upper Cretaceous ophiolitic melange known as “Hatip ophiolitic melange”. These paleotectonic units in the region were underlain an angular unconformity by neotectonic units. These units are Tertiary and Quaternary aged, Dilekçi group, Topraklı formation and alluvion. In the region, the units’ relationships, ages and environment interpretations determine with field and laboratory observations. It has been discussed that the units that defining before contribute to determine at the section observations detailed studies of Central Taurides’ stratigraphy. The differences and similarities of Mesozoic units were determined. These differences and similarities is important because of evaluating geology history of Central Taurides.In the study area in the Central Taurides representing the northern part loking at to the “Anatolidler” side of the “Toridler” main tectonic unit, the folded, fractured and napped tectonical structures have been occurred under the strengthly compressionel tectonic regime during the paleotectonic Alpin activities. Therefore, in the region, common folding structures mostly extending to nearly NE-SW striking have been formed as a result of the metioned tectonic activities.

Anahtar Kelimeler

Bolkardağı, Geyikdağı, limestone, Hatunsaray, unit.

Kaynakça

• Besang, C., Eckhart, F. J., Harre, W., Kreuzer, H., Müller, P., 1977, Radiometrische altersbestimmungen an Neogen eruptiugesteinen der Turkei, Jb, B25, 3 – 36.
• Demirkol, C., 1981, Sultandağ kuzeybatısının jeolojisi ve Beyşehir-Hoyran Napı ile ilişkileri; TÜBİTAK projesi, proje no:TBAG-382, 56 s.
• Dunham, R. J., 1962, Classification of carbonate rocks according to depositional texture; In: Classification of carbonate rocks (Ed. by W. E. Ham.), A. Assoc. Petrol. Geol. Mem. 1, 108–121
• Eren, Y., 1993a, Eldeş – Derbent – Tepeköy – Söğütözü (Konya) arasının Jeolojisi; S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi, 224 s. (yayınlanmamış).
• Eren, Y., 1993b, Konya kuzeybatısında Ilgın, Kadınhanı güneyinin stratigrafisi, 46.Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özleri, Ankara, 72.
• Eren, Y., 1993c, Konya kuzeybatısında Bozdağlar masifinin otokton ve örtü birimlerinin stratigrafisi: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 36, 7 – 23.
• Folk, R. L., 1962, Spectrale subdivision of limestone types; In: Classification of carbonate rocks, AADG. Memoir I, 62 – 64.
• Folk, R. L., 1968, Petrology of sedimentary rocks; Hemphill’ s, Austin, 170 s.
• Göğer, E. ve Kıral, K., 1969, Kızılören dolayının jeolojisi, M.T.A. Rapor No: 5204, Ankara, (yayınlanmamış).
• Görmüş, M., 1984, Kızılören (Konya) dolayının jeoloji incelemesi; S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, yüksek lisans tezi, 67 s. (yayınlanmamış).
• Hakyemez, Y., Elibol, E., Umut, M., Bakırhan, B., Kara, İ., Dağıstan, H., Metin, T. ve Erdoğan, N., 1992,
• Konya–Çumra–Akören dolayının jeolojisi; M.T.A. Genel Md. Rapor No: 9449, (yayınlanmamış).
• Ketin, İ., 1966, Anadolu’ nun Tektonik birlikleri (Tectonic Units of Anatolian Asia Minor); Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 20-34.
• Okay, A. I., 1986, High – pressure / low temperature metamorfic rocks of Turkey, in bleuschists and eclogites; The Geol Sos. Amer., Mem, 164, 338-348.
• Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal, Ş., Şentürk, K. ve Işık, A.,1988, Late Paleozoic evolution of the Kütahya – Bolkardağ belt, METU Journal of Pure and Appl. Sci., 21, 1/3, 211 – 220.
• Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal, Ş., Şentürk, K., Uysal, Ş., Işık, A.,1990, Konya – Kadınhanı – Ilgın dolayının temel jeolojisi; M.T.A. Rap., No: 9535.
• Özgül, N., 1976, Toroslar ’ ın bazı temel jeoloji özellikleri; Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19/1, 65 – 78.
• Özgül, N., 1984, Alanya Tektonik Penceresi ve batı kesiminin jeolojisi; Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Ketin sempozyumu, Ankara, 97-120.
• Streckeisen, A., 1979, Classification and nomenclature of volcanic rocks, lamprophyres, carbonatites and melilitic rocks; Geology, 7, 331-335.
• Şengör, A. M. C., Yılmaz, Y.,Ketin, İ., 1980, Remnants of a Pre-Late Jurassic ocean in northern Turkey.
• Fragments of Permian-Triassic Paleo-Tethys; Geol. Soc. Amer. Bull. 91, 599-609.
• Şengör, A. M. C. and Yılmaz, Y., 1981, Tethyan evolution of Turkey. A Plate tectonic approach; Tectonophysics, 75, 181-241.
• Turan, A., 1990, Toroslar’da Hadim (Konya) ve güneybatısının Jeolojisi, Stratigrafisi ve Tektonik Gelişimi; S. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi, 229 s. (yayınlanmamış).
• Turan, A., 1997, Bağbaşı-Korualan (Hadim-Konya) Kasabaları arasındaki otokton ve allokton birliklerin stratigrafisi; Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 12, 1, 46-62.
• Turan, A., Küpeli, Ş., Karakoç, İ., 1997, Lorasdağı – Çaldağı ile Hatunsaray (Konya batısı) arasında kalan bölgenin stratigrafisi ve bazı tektonik özellikleri; Geosound Yerbilimleri Dergisi, 30, 305 – 318.