KAYSERİ KENT BÜTÜNÜNÜN AÇIK VE YEŞİL ALANLARININ SİSTEM YAKLAŞIMI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 1, 69 - 80, 01.03.2005

Banu Öztürk Kurtaslan Murat E. Yazgan

Öz

Kentsel ortamlarda yeşil alanlar ekolojik, ekonomik, fiziksel, toplumsal, estetik işlevleri ilekaliteli yaşam çevrelerinin oluşumunda önemli rol oynamaktadırlar. Açık ve yeşil alan sistemleri dahayaşanabilir çevreler oluşturarak “kentlileşmeye katkıda bulunmaktadırlar. Bu çalışmada açık ve yeşilalanlar kent planlama ile ilişkileri çerçevesinde ele alınmış, “açık ve yeşil alan sistemi” yaklaşımı üzerinedüşünceler geliştirilmiştir. Buna göre açık ve yeşil alan sistemi, mekansal, zamansal ve toplumsal açıdanolmak üzere üç ayrı sistemin birlikteliğinden oluşmaktadır. Açık ve yeşil alanların mekansal sistemi,onların birbirleri ile olan mekansal ilişkileriyle ilgilidir. Açık ve yeşil alanlara ilişkin mekansal bir sistemoluşumu için, bu alanlar birbirleri ile bağlantılı olarak tasarlanmalı ve mekansal bir süreklilikoluşturulmalıdır. Toplumsal açıdan sistem, açık ve yeşil alanların yerleşim yeri hiyerarşisine vetoplumsal gereksinime göre dağılımı ile ilgilidir. Zamansal açıdan sistem ise açık ve yeşil alanlarıntarihsel sürekliliğinin sağlanması ve geliştirilmesi ile oluşmaktadır. Kayseri Kenti’nde açık ve yeşilalanların mekansal sürekliliği sağlanmamıştır. Kent bütünü ölçeğinde ise kentin yakın çevresinde açıkve yeşil alan sistemi oluşumu açısından önemli alanlar mevcuttur. Fakat bu alanlar kentsel gelişimintehdidi altındadırlar. Planlama ve uygulamaya koruma ağırlıklı yaklaşım ile kentin açık ve yeşilalanlarında zamansal süreklilik sağlanabilir. Konu toplumsal açıdan ele alındığında ise kentte farklıölçeklerde gereksinim duyulan açık ve yeşil alanların yetersiz olduğu görülür. Alınacak bir dizi önlemile Kayseri kent bütününde bir açık ve yeşil alan sistemi oluşumu sağlanabilir. Bu anlayışla araştırmanınsonucunda kent halkına etkili bir kullanım sunmak üzere neler yapılabileceği konusunda önerilergeliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Açık alan, yeşil alan, kentsel açık alan, kentsel yeşil alan, kentsel açık ve yeşil alan sistemi, kentsel peyzaj planlama, kentsel ekoloji.

Evaluation Open and Green Areas of Kayseri Urban Complex with a System Approach

Öz

In urban environments green areas play an important part in forming good qualityenvironments with their ecological, economical, physical, social and aesthetic functions. Open and greenarea systems contribute the formation of urban communities by creating more livable environments. Inthis reseearch open and green areas have been searched in the frame of urban planning. New ideas on“open and green area system” have been developed. So, open and green area system is consist of threeseperate system components as “spatial, social and time”. The spatial system of open and green areas isrelated to their spatial connections. For forming a spatial system that is related to open and green areas,these areas must design as linked with each other and be costituted a spatial cotinuity. The system fromthe social point of view is related to the distribution of open and green areas according to the settlementhierarchy and social requirement. The system from the time point of view is constituted with providingthe historical continuity of open and green areas and their improvement. In Kayseri City, spatialcontinuity of open and green areas haven’t been provided. However, on the urban complex scale, thereare important potential areas for forming an open and green area system in the vicinity of the city. Butthese areas are under the threat of urban development. With an approach that is largely aboutconservation, a continuity that is related to time, can be provided. When the subject is considered fromthe social point of view, it can be seen that open and green areas are not enough in different scales in thecity. With the precautions that will be taken, an open and green area system can be provide in Kayseriurban complex. In this context, the results of the research present recommendations for an effective use of urban open and green areas of Kayseri for urban inhabitants.

Anahtar Kelimeler

Open space, green space, urban open space, urban green space, urban open and green area system, urban landscape planning, urban ecology.

Kaynakça

• Kayseri Büyükşehir Belediyesi APK Daire Başkanlığı, 2001, Kayseri Kent İçi ve Yakın Çevre Ulaşım Etüdü ile Raylı Sistem Avan Projesi ve Fizibilite Etüdü Hazırlanması, Ulaşım Etüdü Raporu, Kayseri, 193-281.
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 2003, Kayseri. Kayseri Orman Genel Müdürlüğü, 2003, Kayseri.
• Balaban, Ş., 2000, 1/50 000 ölçekli Kayseri Yapısal Planı, Bitirme Projesi, Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Konya, 25-39.
• Berg, V., 1999, Randstadt-Holland Alt Bölge Planlaması, Panel Notları, ODTÜ, Ankara. Berksan, B., 1987, Kayseri 1/25 000 Ölçekli Nazım İmar Planı, Kayseri.
• Bilsel, G., 2003, XX. Yüzyılda Kayseri Paneli, Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kayseri.
• Çulcuoğlu, G., 2000, Yeşil Kuşak Ankara Kenti Örneği, 2000ʹli Yıllarda Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı Sempozyumu, Ankara, 111-117.
• Önder, S., 1997, Konya Kenti Açık ve Yeşil Alan Sisteminin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Kasap, M., 2004, Sözlü Görüşme, Kayseri Kocasinan Belediyesi Eski İmar Müdürü, Kayseri.
• Kühn, H., 2003, Greenbelt and Greenheart: Seperating and integrating landscapes in European City Regions, Journal of Landscape and Urban Planning, 64: 19-27.
• Taşçı, Y., 1975, Kayseri Nazım Planı. Taşçı Mimarlık Planlama Stüdyosu, Kayseri, Sf. 34.
• Topaloğlu, M. Berksan, B., Topaloğlu, M. A., 1986, Kayseri İmar Planı Araştırması, Kayseri, Sf. 96.
• Topaloğlu, M., Berksan, B., Topaloğlu, M. A., 1989. Kayseri Ek İmar Planı Araştırması, Kayseri, Sf. 146.
• Turner, T., 1998, Landscape Planning and Environmental Impact Design, Pennsylvania, USA, Sf. 152.
• Yozgat, B., 2003, Kayseri Kocasinan Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü, 2003, Sözlü görüşme, Kayseri.