KÖMÜR MADENLERİNDE KULLANILAN SABANLARIN ÖNEMİ VE SEÇİM KRİTERLERİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 490 - 503, 01.09.2018

Niyazi Bilim

https://doi.org/10.15317/Scitech.2018.147

Öz

Yenilenebilir enerji kaynakları dünyadaki enerji ihtiyacını karşılayamadığından, günümüzde fosil yakıtlar enerji üretiminin ana unsuru olmaya devam etmektedir. Dünyadaki elektrik enerjisinin % 41’i kömürden elde edilmektedir. Gelecek yılarda da kömürün enerji üretiminde liderliğini devam ettireceği ön görülmektedir. Ülkelerin enerji ihtiyacını karşılamak için kömüre olan bu büyük talep sebebiyle, üretim kapasitesinin artırılmasında etkili yöntemlerden olan tam mekanize kazı sistemleri yaygınlaşmıştır. Maden mekanizasyon ve otomasyon sistemleri, cevher üretimlerinin artmasına, birim üretim maliyetlerinin düşmesine ve iş güvenliğine önemli katkılar sağlamaktadır. Yeraltı mekanize kömür madenciliğinde, tamburlu kesici-yükleyiciler ile sabanlar günümüzde sıklıkla tercih edilen makinalardır. Kalın damarlı kömür madenleri dünyada tükenmeye başladığından dolayı, ince damarlı kömür madenlerinin önemi artmaya başlamıştır. Bu nedenle ince kömür damarlarının üretiminde sabanların rolü artmıştır ve artmaya devam edecektir. Günümüzde sabanların kullanım alanları, tipleri ve seçim kriterleri ile ilgili çalışmaların çok az olduğu tespit edilmiştir. Literatürdeki bu eksikliğin giderilmesi amacıyla bu çalışmanın oluşturulması amaçlamıştır. Ayrıca ülkemizdeki ince kömür damarlarının mekanize bir şekilde üretilebileceği konusunda farkındalık oluşturmak diğer bir hedeftir. Bu çalışmada, kömürün ülkemiz için önemi vurgulanarak kömürün enerjide kullanımı ile ilgili bazı istatistikler verilmiştir. İlk olarak kömür kazısında kullanılan sabanların tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Daha sonra, sabanların kullanım alanları, tamburlu kesiciler ile farkları, dünyadaki saban üretici firmalar ve sabanları hakkında teknik bilgiler verilmiştir. Son olarak, ülkemizde sabanların kullanım durumu hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kömür kazısı, Kömür sabanı, Mekanize kazı

Importance and Selection Criteria of Plows Used in Coal Mining

Öz

Since renewable energy sources cannot supply the world's energy needs, fossil fuels are still the main energy source nowadays. 41% of the world’s electric production is obtained from coal. There is no doubt that coal will not lose its leadership in energy production in the coming years. Because of this great demand, which is now an elimination for the energy needs of the countries, full-scale excavation systems are getting widespread. In addition, mine mechanization and automation systems have contributed to increasing ore production, thus reducing unit production costs and improving work safety. Today, drum shearers and plows are preferred machines in underground-mechanized coal mining. Since thick seam coal mines are going to run out, coal mining will soon return to thin seam mining. For this reason, the role of plows in the production of thin coal seams will increase gradually. In this study, the historical development of the plows used in coal excavation was first explained. Later, information was given on the usage areas of plows, differences compared to drum cutters and producer companies and their plows in the world. Finally, assessments were made on the use of plows in our country.

Anahtar Kelimeler

Coal excavation, Coal plow, Mechanized excavation

Kaynakça

• Altındağ, R., Güney, A., 1994, ‚Dünya’da ve Türkiye’de Uzun Ayak Kömür Madenciliğinde Mekanizasyonun Rolü‛, Çukurova Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi 15.Yıl Sempozyumu, 391-397.
• Aktaş, H., 1986, ‚Hidromekanik Kazıda Gelişmeler‛, Madencilik, Haziran, Cilt: 25, Sayı: 2, ss. 17-23.
• Beitler, S., Holm, M., Arndt, T., Mozar, A., Junker, M., Bohn, C., 2013, ‚A Shield-Data-Based Horizon Control Approach for Thin Seam Coal Mining Utilizing Plow Technology‛, 2013. Proceedings of the 30th ISARC, Montréal, Canada, 955-962.
• Bilgin, N., Copur, H., Balci, C., 2014, Mechanical Excavation in Mining and Civil Industries, CRC Pres, Taylor & Francis Group, London Newyork. ISBN: 13: 978-1-4665-8475-4, 355p.
• Bilim, N., 2007, Çayırhan Yeraltı Kömür Ocağında Kazı Makinalarının Performanslarının Araştırılması ve Kayaç Özellikleri ile İlişkilendirilmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 270s.
• Bilim, N., 2016. ‚Türkiye’nin Elektrik Enerjisi Üretimindeki Dışa Bağımlılığın Azaltılması İçin Uygulanması Gereken Politikalar‛, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi (SUJEST), Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 145-154.
• Cat.com, 2017. http://www.cat.com/tr_TR/products/new/equipment/underground-longwall/plows.html
• Demirtaş, L., 2017., Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (EİGM) Aylık Enerji İstatistikleri Raporu-4, Nisan 2017‛.
• Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu, 2014, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2015.
• EIA, 2016, International Energy Outlook 2016, U.S. Energy Information Administration (EIA), DOE/EIA-0484 (2016) May 2016, 276p.
• Eskikaya, S., 1969, Kömür İstihsalinde Kazı Mekanizasyonu, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 212s.
• Gondek, H., Frydrýšek, K. Ševčík, A., 2011, Mining Machines in Technical Practice (Short Introduction), VŠB– Technical University of Ostrava, Faculty of Mechanical Engineering, 102s.
• Halbach-braun.de, 2017. http://www.halbach-braun.de/index.php/de/produkte
• IEA (International Energy Agency), 2015, Electricity Information, 2015, 11 s.
• Karakış, E., 2015, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (EİGM) Aylık Enerji İstatistikleri Raporu, Eylül 2015, 10 s.
• Kekeç, B., Bilim, N., 2014, ‚The Importance and State of Coal Industry in Turkey’s Energy Policy‛, 31st Annual International Pittsburgh Coal Conference 2014 (PCC 2014), Pittsburgh, USA, 928-946, 6-9 October 2014.
• Mackina-westfalia.com, 2017, http://www.mackina-westfalia.com/en/mining-products/cut/s3g-plough-2.html
• Myszkowski, M., Paschedag, U., 2008, Longwall Mining in Seam of Medium Thickness– Comparisons of Plow and Shearer Performance Under Compareable Conditions, Lünen, Germany:Bucyres.
• Ostroj.cz, 2017, OSTROJ a.s. Coal Plough Systems. http://www.ostroj.cz/en/coal-plough-systems
• Paschedag, U., 201,. Plow Technology- History and Today’s State of the Art, International Mining Forum, New Techniquies and Technologies in Thin Coal Seam Exploiation, 1-14.
• Paschedag, U, 2014, Plow Technology - History and the State of the Industry, Caterpillar Global Mining, Mining.cat.com, 17s.
• Şimşir, F., 1995, ‚Sabanlı Uzunayaklarda Yol-Kontrollu Öteleme Yönteminin İrdelenmesi‛, Madencilik, Cilt: 34, Sayı: 4, ss. 3-10.
• Tang D. X., 2011, ‚Operational Experiences of Automated Plow Systems in Tiefa, China‛, Proceedings of the International Mining forum 2011, Bogdanka, Poland, 29-35, November 2011.
• Zmgs.cn. 2017. http://www.zmgs.cn/wy/products/plough.asp