Otherized Body or Disabled: A Sociological Assessment

Yıl 2023, , 225 - 241, 31.08.2023

Zhanargul Pangalıyeva , Bengül Güngörmez Akosman

https://doi.org/10.52642/susbed.1287410

Öz

This study is a theoretical study that deals with the issue of disability, which is one of the important issues today and all over the world. In the study, attitudes and views towards the disabled are examined from a sociological perspective. In this context, the thoughts of social theorists on the marginalization and reconstruction of the body are discussed.
A disabled person is defined as an individual who is pushed into the background in social life due to certain disorders in her body and because of these disorders. Since disability has always been interpreted in relation to the human body, it has become the subject of discussion throughout humanity's entire life cycle, along with issues such as body, management and production. In addition, when we look at history, people with disabilities are always seen as individuals who are marginalized, excluded, isolated and left to die. Due to negative opinions such as “the disabled, people who cannot do anything, dependent on others”, disabled individuals cannot actively participate in society and are included in the disadvantaged group living in poverty. The aim of the article is to explain disability in terms of the discussed ideas about the marginalization of the body.

Anahtar Kelimeler

Body, Disabled, Other, Othering, Modernity, Postmodernism, Consumption.

Ötekileştirilmiş Beden ya da Engelliler: Sosyolojik Bir Değerlendirme

Öz

Bu çalışma, günümüzde ve bütün dünyada önemli konulardan biri olan engellilik meselesini ele alan teorik bir çalışmadır. Çalışmada engellilere yönelik tutumlar ve görüşler sosyolojik açıdan incelenir. Bu bağlamda bedenin ötekileştirilmesi ve yeniden inşa edilmesi üzerine konuşulan sosyal teorisyenlerin düşünceleri ele alınmıştır. Teorik kavramlarla ilgili literatür taraması yapılarak gerçekleştirilen bu çalışma, engellilere yönelik olumsuz tutumların her zaman olduğunu öne sürmüş ve bu durumu yönetim, üretim ve tüketim konuları ile ilgili değerlendirmiştir.
Engelli, bedeninde belli bozuklukların olmasıyla ve bu bozukluklar sebebiyle toplumsal hayatta arka plana itilen birey olarak tanımlanmaktadır. Engellilik, her zaman insan bedeniyle ilişkili olarak yorumlandığından beden, yönetim ve üretim gibi konularla beraber, insanlığın bütün yaşam süreci boyunca tartışılan konuya dönüşmüştür. Ayrıca tarihe baktığımızda engelli kimseler hep ötekileştirilen, dışlanan, izole edilen, ölüme terk edilen bireyler olarak görünmektedir. Günümüzde ise engelli bireyler yasal olarak toplumun diğer üyeleriyle eşit haklara sahip olsa bile, engellilere yönelik olumsuz tutumlardan dolayı günlük yaşamda zorluklar çekmektedir. “Engelliler, hiçbir şey yapamayan, başkalarına bağımlı insanlar” gibi olumsuz görüşler nedeniyle engelli bireyler topluma aktif olarak katılamamakta ve yoksullukta yaşayan dezavantajlı grup içerisinde yer almaktadır. Engellilerin bu durumda yaşamasının sebebi de hasta bedenin ötekileştirilmesidir. Makalenin amacı da engelliliği bedenin ötekileştirilmesine dair tartışılan düşünceler üzerinden açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler

Beden, Engelli, Öteki, Ötekileştirme, Modernite, Postmodernizm, Tüketim.

Kaynakça

• Baudrillard, J. (2008). Tüketim toplumu. (H. Deliceçaylı ve F. Keskin Çev.). Ayrıntı Yayınları (Kitap 1970 yılında basıldı).
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik. (İ. Türkmen Çev.). Ayrıntı (Kitap 1991 yılında basıldı).
• Bauman, Z. (2007). Modernite ve Holocaust. (S. Sertabiboglu Çev.). Versus Kitap (Kitap 1989 yılında basıldı).
• Bauman, Z. (2017). Yasa koyucular ile yorumcular. (K. Atakay Çev.). Metis Yayınları (Kitap 1987 yılında basıldı).
• Bingöl, O. (2019). Foucault’da iktidar, beden ve özne üçlüsü. Asia Minor Studies, 7(2), 327-334. https://doi.org/10.17067/asm.579970
• Bourdieu, P. (2015). Ayırım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. (D. F. Şannan ve A. G. Berkkurt Çev.). Heretik Yayınları (Kitap 1979 yılında basıldı).
• Bourdieu, P. (2016). Eril Tahakküm. (Bediz Yılmaz Çev.). Bağlam Yayıncılık (Kitap 1998 yılında basıldı).
• Burlachuk, V. (2006). Vlast’ i telo: istoriya lyubvi [Güç ve beden: Bir aşk hikayesi]. Sotsiologya: Teoriya, Metody, Marketing [Sosyoloji: Teori, Yöntemler, Pazarlama], 2, 24-27.
• Eşiyok, E. (2018). Bedene ilişkin yaklaşımlar üzerine bir değerlendirme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 46, 112-122.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu. (M. A. Kılıçbay Çev.). İmge Yayınevi (Kitap 1975 yılında basıldı).
• Foucault, M. (2005). Anormal. Collège de France dersleri (1974-1975). (A. Şestakova Çev.). Nawka (Kitap 1999 yılında basıldı).
• Foucault, M. (2006). Deliliğin tarihi. (M. A. Kılıçbay Çev.). İmge Kitapevi (Kitap 1961 yılında basıldı).
• Goffman, E. (2019). Damga. Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N.Ağırnaslı Çev.). Ankara: Heretik (Kitap 1963 yılında basıldı).
• Ketenci, T., & Topuz, M. (2014). Platon’da beden ve yasa ilişkisi. Kaygı Dergisi, 22, 27-43. https://doi.org/10.20981/kuufefd.11476
• Korostelyeva, N. (2012). Sotsial’naya model’ invalidnosti kak osnova formirovaniya tolerantnogo otnosheniya k invalidam (Engellilere karşı hoşgörülü bir tutumun temeli olarak sosyal engellilik modeli). Chelyabinsk: Vestnik ChGPU, 8, 81-93.
• Köse, H. (2011). Tüketim toplumunda bir "sosyal beden" kurgusu olarak kadın. Selçuk İletişim, 6(4), 76-89.
• Özdemir, M. (2020). Bourdieu perspektifinden sınıfsal ilişkileri okumak: Youtuberların simgesel şiddetin üretimine etkisi. Intermedia Internatonal e-Journal, 299-316.
• https://doi no:10.21645/intermedia.2020.83
• Platon. (2003). Devlet. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (Kitap MÖ 340 civarı basıldı).
• Platon. (2007). Yasalar. İstanbul: Kabalcı Yayınevi (Kitap MÖ 340 civarı basıldı).
• Seyyar, A. (2006). Özürlülere adanmış sosyal politika yazıları. Adapazarı Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Şimşek, M. E. (2014). Moderniteden Postmoderniteye Uzanan Bir Köprü: Zygmunt Bauman. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• UNİSEF Kazakistan. (2014). Mügedektigi bar balalardıñ jağdayına taldaw: Qazaqstan Respwblïkasında ïnklyuzïvti qoğamdı damıtw (Özürlü çocuklar durum analizi: Kazakistan Cumhuriyeti’nde kapsayıcı bir toplumun gelişimi), (Ed. Sonila Tomini, Mikaella Vanore, Sepide Yuzefzade, Frantsiska Gassmann). Astana.