Türk Kültüründe İknanın Atasözleri Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 45, 347 - 362, 29.04.2021

Fatih Ceylan

https://doi.org/10.52642/susbed.929900

Cited By: 2

Öz

İçinde yaşadığımız çağda demokrasi, insan hakları, özgürlükler, üretim ve bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan baş döndürücü gelişmelere bağlı olarak insanlar artık yaşam boyu hemen hemen her işini yapmada ve ihtiyaçlarını karşılamada çok fazla alternatifle karşılaşmakta ve tercih yapma durumunda kalmaktadır. Bundan dolayı ikna olgusunun insan hayatındaki yeri, önemi ve kullanıldığı alanlar gün geçtikçe artmaktadır. Bu bağlamda ele alınan çalışmanın amacı, Türk toplumunun ikna olgusuna verdiği önemi ve ikna ile ilgili vurgu yaptığı faktörleri ortaya koymaktır. İçerik analizi yöntemiyle yapılan bu çalışmadan elde edilen bulgular incelendiğinde; Türk toplumunun tutum değiştirme/oluşturma yöntemlerinden en çok “ikna etme” yöntemini benimsediği, ikna edecek kişide olması gereken özellikler ve iknayı kolaylaştıran faktörlerden en çok “etkili ve güzel konuşma” faktörüne önem verdiği ve iknayı zorlaştıran faktörlerden ise en çok “alıcının yapısal ve donanımsal eksiklikleri” faktörüne vurgu yaptığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmanın sonunda bu sonuçlarla ilgili olarak gelecekte Türk toplumu üzerine ikna çalışması yapacak olan politikacılara, araştırmacılara, kısaca konuyla ilgilenen her kişiye veya kuruma bazı öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk kültürü, Atasözleri, İkna.

Kaynakça

• Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (2015). Atasözleri ve deyimler sözlüğü I-Atasözleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Aktan, C. C. & Tutar, H. (2007). Bir sosyal sabit sermaye olarak kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20), 1-11.
• Akyol, Z. (2019). Bir ikna teknolojisi olarak internet: E-ticaret sitelerindeki ikna dinamikleri üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Reklamcılık Anabilim Dalı, İzmir.
• Altınörs, A. (2011). Platon ile Aristoteles’in retorik anlayışlarının karşılaştırılması. EKEV Akademi Dergisi, 15(49), 81-92.
• Anık, C. (1997). Siyasal motivasyon ve ikna. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Ankara.
• Anık, C. (2000). Siyasal ikna. Ankara: Vadi Yayınları.
• Aristoteles, (2015). Retorik. (Çev. Doğan, M.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Asna, M. A. (1968). Yönetim-halk ilişkileri. Amme İdaresi Dergisi, 1(3-4), 55-68.
• Bahçecioğlu, E. H. (2021). Retoriğin temel unsurları olan ethos-pathos-logos perspektifinden ikna sanatının kullanılışı: Müge Anlı örneği. Aksaray İletişim Dergisi, 3(1), 16-42.
• Balcı, Ş. (2006). Negatif siyasal reklamlarda ikna edici mesaj stratejisi olarak korku çekiciliği kullanımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Konya.
• Balkan, K. (1992). Eski Önasya’da Kut (veya Gut) halkının dili ile eski Türkçe arasındaki benzerlik. Erdem, 6(16), 1-64.
• Başarır, M. (2017). Seçmenlerin oy verme davranışları ile liderlerin hitaplarında aradıkları ikna bileşenleri ve üslup çeşitleri arasındaki ilişki. İnif E-Dergi, 1(2), 218-233.
• Bettinghaus, E. P. & Cody, M. J. (1987). Persuasive communications. New York: Holt, Rinehart and Winston Inc.
• Bilgin, N. (1999). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Bilgin, N. (2003). Sosyal psikoloji sözlüğü: Kavramlar, yaklaşımlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Brembeck, W. L. & Howell, W. S. (1952). Persuasion, a means of social influence. New York: Prentice Hall.
• Brembeck, W. L. & Howell, W. S. (1976). Persuasion, a means of social influence (2. Baskı) New York: Prentice Hall.
• Ceylan, F. (2020). Siyasal rıza bağlamında oy verme davranışları üzerine bir araştırma: Erzincan ili örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Kayseri.
• Christophe, M. & Renvoise, P. (2019). Beyindeki ikna kodu: Nöropazarlama ile bilimsel ikna stratejileri geliştirmek. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Kitapları.
• Çobanoğlu, Ö. (2004). Türk dünyası ortak atasözleri sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Demirtaş, H. A. (2004). Temel ikna teknikleri: Tutum oluşturma ve tutum değiştirme süreçlerindeki etkilerinin altında yatan nedenler üzerine bir derleme. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 19, 73-91.
• Dilçin, D. (2000). Edebiyatımızda atasözleri (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Elden, M. & Bakır, U. (2010). Reklam çekicilikleri-cinsellik, mizah, korku. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Geray, H. (2017). İletişim alanından örneklerle toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Gökalp, Z. (1997). Türkçülüğün esasları. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Güz, H. (1998). Reklamlarda ikna stratejileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Ankara.
• Herkner, W. (2003). İçerik çözümlemesi. Murat S. Çebi (Der. ve Çev.), İletişim Araştırmalarında İçerik Çözümlemesi, içinde (ss. 124-176). Ankara: Alternatif Yayınları.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences and international differences in work related values. London: Sage Publications.
• Huseynli, B., Engizek, N. & Kurtuluş, S. (2018). Tüketicilerin fiyat taktiklerinin ikna kabiliyeti ile ilgili bilinç düzeyi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Yıldız Social Science Review, 4(1), 65-78.
• İplikçi, H. G. (2015). Reklamlarda tüketiciyi ikna etmek için kullanılan stratejiler ve reklam örnekleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1), 65-77.
• Jamieson, H. (1996). İletişim ve ikna. (Çev. Atabek, N. ve Dağtaş, B.), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Yayınları.
• Köknel, Ö. (1981). Cumhuriyet gençliği ve sorunları. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kurudayıoğlu, M. & Yılmaz, E. (2014). How are we persuaded? Persuasive text and structure/Nasıl ikna ediliyoruz? İkna edici metin ve yapısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(1), 75-102.
• Küçükkurt, M. (1987). Zihin davranış ilişkilerinde mesaj stratejisi. Düşünceler, 1(1), 43-50.
• Lewis, B. (2011). Modern Türkiye’nin doğuşu (5. Baskı). (Çev. Turna, B. B.). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Milli Kütüphane Başkanlığı. (1971). Türk atasözsözleri I (Haz: Milli Kütüphane Genel Müdürlüğü). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Montesquieu, C. (2004). Kanunların ruhu üzerine. (Çev. Baldaş, F.). İstanbul: Seç Yayın Dağıtım.
• Odabaş, H., Odabaş, Y. & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• O'Keefe, D. J. (1990). Persuasion: Theory of research. Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Okur, A., Süğümlü, Ü. & Göçen, G. (2013). İkna edici konuşma ve karşılaştırmalı bir araştırma (Avustralya ana dili öğretimi ders materyalleri ve Türkçe örneği). Turkish Studies, 8(8), 951-970.
• Ortaş, İ. (2014). Türkiye ve dünyada kitap okuma değerlerinin karşılaştırması ve sosyal yaşamımıza etkileri. Türk Kütüphaneciliği, 28(3), 323-337.
• Pala, İ. (1999). Ata sözleri. İstanbul: Deniz Yayınları.
• Perloff, R. M. (2010). The dynamics of persuasion: Communication and attitudes in the 21st century (4th Edition). New York: Routledge Taylor & Francis
• Raven, B. H. & Haley, R. W. (1982). Social influence and compliance of hospital nurses with infection control policies. R. J. Eiser (Ed.), Social Psychology and Behavioral Medicine içinde (ss. 413-438). New York: John Wiley & Sons.
• Reardon, K. K. (1991). Persuasion in practice. London: Sage Publications.
• Rousseau, J. J. (2012). Toplum sözleşmesi. (9. Basım). (Çev. Günyol, V.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tarakçı, H. N. (2019). İkna edici mesaj stratejisi olarak çekicilik ve kamu spotlarında kullanımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Konya.
• Timisi, N. & Dursun, Ç. (2003). Medya ve deprem: 17 Ağustos 1999 depreminin medyada temsili. Ankara: RTÜK Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayını.
• Topçu, N. (2011). Yarınki Türkiye. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tortop, N. (1986). Halkla ilişkiler. Ankara: İlk-San Matbaası.
• Tuna, D. (2016). Bir yazınsal yapıt ve çevirileri üzerinden propaganda, ikna ve rıza söylemlerini okumak. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 7, 87-106.
• Tutar, H. (2014). Sosyal psikoloji: Kavramlar ve kuramlar. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tylor, E. B. (1985). Primitive culture and leadership. San Fransisco: Jossey-Bass.
• Usal, A. & Kuşluvan, Z. (1999). Davranış bilimleri. İzmir: Barış Yayınları.
• Üstündağ, L. & Akengin, G. (2020). TV reklamlarında kullanılan grafik tasarımların mesaj ve ikna kavramı üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 38-65.
• Yaşar Uğurlu, Ö. & Harbi, K. (2018). Girişimcilik olgusunun Türk atasözlerinde içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 128-146.
• Yaşar, F. Ö. (2007). Bilgi toplumu bağlamında Türk atasözlerinde "eğitim" ve "bilgi" kavramları üzerine düşünceler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 146-158.
• Yıldırım, D. (1989). Sözlü kültür ve folklor kavramları üzerine düşünceler. Millî Folklor, 1(3), 16-17.
• Yiğitbaşı, K. G. (2012). İkna edici iletişim sürecinde siyasal mesaj tasarımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yüksel, A. H. (2005). İkna ve konuşma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.