Yıl 2005,
Sayı: 14, 177 - 197, 01.08.2005
Öz
Çeviribilimin yeni bir dal olarak ortaya çıkmasından sonra, çevirinin tanımı, yöntemi, türleri, diğer bilimlerle olan ilişkisi, çevirinin yabancıdil eğitimindeki yeri, çeviri kültür ilişkileri vb. konularda bilimsel olarak henüz tam bir fikir birliği sağlanamamaktadır. Bu durum çok çeşitli fikirlerin ortaya çıkmasının yanısıra, sonuca varma aşamasında çeşitli zorluklarıda beraberinde getirmektedir. Ancak ortaya çıkan her yeni görüşve zorluklar aynızamanda bu bilimin gelişmesine katkıda sağlamaktadır. Sosyal ve kültürel faktörlerin, çeviri aşamasında önemli roller oynadığıbu fikirlerden ve yapılan çalışmalardan hareketle ortaya çıkmıştır. Bu faktörlerin ulusal ve uluslararasıkültürlerin birbirine yakınlaşmasında ne derece rol oynadığı, bu rollerin olumlu, olumsuz ve çevirmene yardımcıveya zorlaştırıcıetkilerinin yanısıra değişik kültürlerin ortaya çıkarılmasında çevirinin rolü, bu makalede irdelenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSAN,Doğan: Her Yönüyle Dil 1Cilt,Çeviri Sorunu. TDK,Ankara l990
- ALGÜN,Rezzan: Çeviri ve Kültür Alışverisi. Gündoğan Edebiyat,Ankara, Kış l995
- ALPAN,Necip: Nasreddin Hoca'nın Evrensel Kişiliği. Uluslarası Yunus Emre,Nasrettin Hoca, Karamanoğlu Mehmet Bey ve Türk Dili Semineri Bildirileri, Konya,l977
- ANAMUR,Hasan: Orhan Veli Kanık'ın Bitmemiş(?) Bettine Çevirisi Üzerine. IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Uludağ,l994
- AYDIN,Ferit: Tercüme Sanatının Gerçekleri. Kültür Basın Yay.Birliği,İstanbul l984
- AYTAÇ,Gürsel: Çevirinin Yaratıcılığı Üzerine. Edebiyat Yazıları 11,Gündoğan Yay.Ankaral99l
- AYTAÇ,Gürsel: Edebiyat Meraklısı Okurlara Tanıtılacak Değerde Bir Yazar: Barbara Frischmuth, Edebiyat Yazıları 1, Gündoğan Yay.Ankara l990
- AYTAÇ,Gürsel: Edebiyat Çevirileri ve Akademik Çalışmalar Üzerine Milli Kültür ve Çeviri Yayınlar. Edebiyat Yazıları l, Gündoğan Yay.Ankara,l990
- BAŞKAN,Özcan: Dilde Çeviri İşlemi. Türk Dili, Çeviri Sorunları Özel Sayısı 322,Ankara l978
- BATTAFARANO,Italo Michele: Über-Setzen,Eine unendliche Aufgabe,Trento,l993
- BAUBAT,Pierre: (Çev.Lütfi Ay), Tercüme ve Kültür,Tercüme l0, İstanbul 1955
- BISCHOFF,Cornelius,Holzpantinen. (Necati Cumalı'dan Çeviri),Kültür Bakanlığı Yayınları,Ankara,l993
- CÖMERT,Bedrettin: Kuramsal Açıdan Çeviri Sorunu. TDK.Çeviri Özel Sayısı 322,Ankara l978
- COSERIO,Eugeni: Çeviri Kuramında Sorunlara Doğru ve Yanlış Yaklaşımlar. (Çev.Turgay Kurultay,İbrahim Akın),Metis Çev.12,İstanbul
- DEVECİ, Tahir: Almanca Öğretiminde Çeviri. Ankara, 1984
- DOĞAN,Şerife: Almanya'da Edebi Çeviri ve Çeviri Teorileri Tarihine Bir Bakış,Çev.Bil. ve Uygulamaları. Ankara,l992
- ERTEN, Asalet: Çeviride Kültürel Etkenler, Çeviribilim Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Yay. Ankara 1993
- GÖKTÜRK,Akşit: Bir Yorum Süreci Olarak Yazınsal Çeviri.Bağlam, İstanbul,l980
- GÖKTÜRK,Akşit: Çeviri Dillerin Dili. Yapı Kredi Yay.İstanbul,l994
- GÖKTÜRK,Akşit: Yazınsal Çeviride Metin-Ötesi Anlam İlişkileri, Türk Dili,Çeviri Sorunları Özel Sayısı 322,Ankara l978
- GÜLER,Hilmi: Ziya Ülken'in İslam Medeniyetinde Tercümeler ve Tesirlerill,Met.Çev.l2 İstanbul
- HÖNIG,G.Hans: Strategie der Übersetzung,(Ein Lehr-und Arbeitsbuch) Gunter Narr Verlag,Tübingen,l982
- HÖNIG,Hans,G.,KUßMAUL,Paul: Strategie der Übersetzung,Gunter Narr Verlag, Darmstadt l982
- HORNBY,Mary Snell: Übsersetzungswissenschaft. Eine Neuorientierung,2.Auflage, France Verlag, Tübingen und Basel,l994
- IŞIK,Gül: Doğu ile Bato'nın Buluştuğu Yerde Toledo Çevirmenler Okulu,Metis Çeviri l9,İstanbul l992
- İLKHAN,İbrahim: Fragen der Methodik und Didaktik des Deutschunterrichts für Türken im Sekunderbereich. Konya,l987
- JAEGER,Gert: Semantik,Kognition und Aeguivalenz,VEB Verlag Enzyklopaedie, Leipzig,l988
- JUMPELT,Rudolf Walter: Die Übersetzung Naturwissenschaftlicher und Technischer Literatur(Sprachliche Massstaebe und Methoden zur Bestimmung ihrer Wesenszüge und Probleme) Langescheidt KG.Berlin,l96l
- KAFESOĞLU,İbrahim: Türk Milli Kültürü, 3.Baskı, Boğaziçi Yay.İstanbul l984
- KAYAYERLİ,Müjdat: Çeviri Eleştirileri ve Çeviride Eşdeğerlik,IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Cilt VIII,Sayı l,Uludağ l994
- KAYNARDAĞ,Arslan:Türkiye'de Felsefe Çevirileri Tarihi. IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Bursa l994
- KOLLER,Werner: Einführung in die Übersetzungswissenschaft.Heidelberg, l979
- KOTCHEVA,Krassimira: Probleme des literarischen Übersetzens aus textlinguistischer Sicht,Peter Lang Verlag,Frankfurt am Main,l992
- KUÇURADI,Ionna: Übersetzer-Workshop,Felsefede Çeviri, Deutscheınstitut, Ankara,l988
- KURAN,Nedret Pınar: Kültürlerarası İletişim Aracı Olarak Çeviri,Boğaziçi Üni.Tercü.Müt.Bölümü,İstanbul l993
- KURAN,Nedret: Çağdaş Alman Çeviribilimcilerinin Yaklaşımları,Çeviri ve Çeviri Kuramı Üstüne Söylemler,İstanbul l995
- KURULTAY,A.Turgay: Çeviri Dersinde Yapılaşma (Uygulama SorunlarıYöntem Önerileri),Yayımlanmamış Doktora Tezi,İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,l989
- KURULTAY,A.Turgay:Çeviri Yöntemi Üzerine Düşünceleriyle F.Schleiermacher,Dün ve Bugün Çeviri l.Kitap,l985
- KURULTAY,Turgay: Hans G.Hönig'le Söyleşi,Alm.Çev.Ayşin Özalp,Met.Çev.l9,İstanbul
- MATTAEI,Jeam-Louis: Türk ve Fransız Atasözleri Arasındaki Benzerlikler,IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Uludağ,l994
- NEWMARK,Peter: Düşünce,Konuşma ve Çeviri, Çev.Necmiye Alpay,Metis Çeviri 9, İstanbul
- NORD,Christiane: Textanalyse und Übersetzen (Theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendugn einer übersetzungsrelevanten Textanalyse) Heidelberg,l99l
- ÖZBEK,Yılmaz: Die Quellen der Übersetzungsprobleme, Atatürk. Ün. Fen-Ed.Fak.Yay. No.l7. Erzurum l988
- ÖZGÜ,Melahat: Çeviride Uzmanlık Sorunu,TDK.Çeviri Sorunları Özel Sayı Ankara, 1992
- PEKER,Saliha: Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, (Çev.Ali Tükel) Metis Çeviri 1 İstanbul
- PAYNE, Robert: Çeviri Tarihinde Büyük Dönemler,(Çev.Zehra İpşiroğlu), Bağlam 2-80,İstanbul l980
- REISS, Katharina: Möglichkeiten und Grenzen der Überstzungskritik, München,Hueber Verlag,l971
- REISS, Katharina: Texttyp und Übersetzungsmethode,Heidelberg, J.G. Verlag,l976
- REISS,Katharina,VERMEER,HansJ.Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Max Niemeyer Verlag,Tübingen l984
- RIFAT,Mehmet: Göstergebilimsel Açıdan Çeviri Etkinliği,Çeviri Kuramı ve Çeviri Kuramının Kuramı,İstanbul l995
- SAVORY,Thedore:Tercüme Sanatı,Çev.Hamit Dereli,MEB.Ankara l992
- SEVİL,Berna:Karaağaçlar Altında,Metis Çeviri 9,İstanbul l989
- STOLZE,Radegundis: Hermeneustisches Übersetzen(Linguistische Kategorien des Verstehens und Formulierens beim Übersetzen,Gunter Narr Verlag Tübingen,l992
- WILLS,Wolfram: Übersetzungswissenschaft.Probleme und Methoden, Stuttgart,l977.
- WILLS,Wolfram: Kognition und Übersetzen (Zu Theorie und Praxis der menschlichen und der maschinellen Übersetzung) Max Niemeyer Verlag,Tübingen,l988
- WILLS,Wolfram: Übersetzungsfertigkeit (Annaeherungen an einen komplexen übersetzungspraktischen Begriff),Gunter Narr Verlag,Tübingen, 1996
- YILMAZ İbrahim: Çeviride Geçirgenlik,Dil Dergisi 34 Ağustos, Ankara l995
- YÜCEL,Tahsin: Çeviri ve Biçem,Bağlam,2-80,İstanbul,l980
Yıl 2005,
Sayı: 14, 177 - 197, 01.08.2005
Öz
After its reputation as a new branch of sicience, there cannot be achieved any scientific agreement on the meaning of translation, ist method, ist place in te education of a second language, ist connection to culture etc. This situation not only brings various ideas about the issue but also has some dilemmas on the way putting a conelusion of the matter. However, each new idea and dilemma makes this sicience go further on ist development. The fact that social and cultural factors have essential place in the phase of translation has come out by those ideas and dilemmas. This study attempts to analyze how much these factors have effect on the interrelation between the naitonal an international cultures; and also the place of translation on evaluating these roles as positive or negative and supporting or disstressing influence on the translator, and the significence of translation on revealing several cultures to foreground
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSAN,Doğan: Her Yönüyle Dil 1Cilt,Çeviri Sorunu. TDK,Ankara l990
- ALGÜN,Rezzan: Çeviri ve Kültür Alışverisi. Gündoğan Edebiyat,Ankara, Kış l995
- ALPAN,Necip: Nasreddin Hoca'nın Evrensel Kişiliği. Uluslarası Yunus Emre,Nasrettin Hoca, Karamanoğlu Mehmet Bey ve Türk Dili Semineri Bildirileri, Konya,l977
- ANAMUR,Hasan: Orhan Veli Kanık'ın Bitmemiş(?) Bettine Çevirisi Üzerine. IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Uludağ,l994
- AYDIN,Ferit: Tercüme Sanatının Gerçekleri. Kültür Basın Yay.Birliği,İstanbul l984
- AYTAÇ,Gürsel: Çevirinin Yaratıcılığı Üzerine. Edebiyat Yazıları 11,Gündoğan Yay.Ankaral99l
- AYTAÇ,Gürsel: Edebiyat Meraklısı Okurlara Tanıtılacak Değerde Bir Yazar: Barbara Frischmuth, Edebiyat Yazıları 1, Gündoğan Yay.Ankara l990
- AYTAÇ,Gürsel: Edebiyat Çevirileri ve Akademik Çalışmalar Üzerine Milli Kültür ve Çeviri Yayınlar. Edebiyat Yazıları l, Gündoğan Yay.Ankara,l990
- BAŞKAN,Özcan: Dilde Çeviri İşlemi. Türk Dili, Çeviri Sorunları Özel Sayısı 322,Ankara l978
- BATTAFARANO,Italo Michele: Über-Setzen,Eine unendliche Aufgabe,Trento,l993
- BAUBAT,Pierre: (Çev.Lütfi Ay), Tercüme ve Kültür,Tercüme l0, İstanbul 1955
- BISCHOFF,Cornelius,Holzpantinen. (Necati Cumalı'dan Çeviri),Kültür Bakanlığı Yayınları,Ankara,l993
- CÖMERT,Bedrettin: Kuramsal Açıdan Çeviri Sorunu. TDK.Çeviri Özel Sayısı 322,Ankara l978
- COSERIO,Eugeni: Çeviri Kuramında Sorunlara Doğru ve Yanlış Yaklaşımlar. (Çev.Turgay Kurultay,İbrahim Akın),Metis Çev.12,İstanbul
- DEVECİ, Tahir: Almanca Öğretiminde Çeviri. Ankara, 1984
- DOĞAN,Şerife: Almanya'da Edebi Çeviri ve Çeviri Teorileri Tarihine Bir Bakış,Çev.Bil. ve Uygulamaları. Ankara,l992
- ERTEN, Asalet: Çeviride Kültürel Etkenler, Çeviribilim Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Yay. Ankara 1993
- GÖKTÜRK,Akşit: Bir Yorum Süreci Olarak Yazınsal Çeviri.Bağlam, İstanbul,l980
- GÖKTÜRK,Akşit: Çeviri Dillerin Dili. Yapı Kredi Yay.İstanbul,l994
- GÖKTÜRK,Akşit: Yazınsal Çeviride Metin-Ötesi Anlam İlişkileri, Türk Dili,Çeviri Sorunları Özel Sayısı 322,Ankara l978
- GÜLER,Hilmi: Ziya Ülken'in İslam Medeniyetinde Tercümeler ve Tesirlerill,Met.Çev.l2 İstanbul
- HÖNIG,G.Hans: Strategie der Übersetzung,(Ein Lehr-und Arbeitsbuch) Gunter Narr Verlag,Tübingen,l982
- HÖNIG,Hans,G.,KUßMAUL,Paul: Strategie der Übersetzung,Gunter Narr Verlag, Darmstadt l982
- HORNBY,Mary Snell: Übsersetzungswissenschaft. Eine Neuorientierung,2.Auflage, France Verlag, Tübingen und Basel,l994
- IŞIK,Gül: Doğu ile Bato'nın Buluştuğu Yerde Toledo Çevirmenler Okulu,Metis Çeviri l9,İstanbul l992
- İLKHAN,İbrahim: Fragen der Methodik und Didaktik des Deutschunterrichts für Türken im Sekunderbereich. Konya,l987
- JAEGER,Gert: Semantik,Kognition und Aeguivalenz,VEB Verlag Enzyklopaedie, Leipzig,l988
- JUMPELT,Rudolf Walter: Die Übersetzung Naturwissenschaftlicher und Technischer Literatur(Sprachliche Massstaebe und Methoden zur Bestimmung ihrer Wesenszüge und Probleme) Langescheidt KG.Berlin,l96l
- KAFESOĞLU,İbrahim: Türk Milli Kültürü, 3.Baskı, Boğaziçi Yay.İstanbul l984
- KAYAYERLİ,Müjdat: Çeviri Eleştirileri ve Çeviride Eşdeğerlik,IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Cilt VIII,Sayı l,Uludağ l994
- KAYNARDAĞ,Arslan:Türkiye'de Felsefe Çevirileri Tarihi. IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Bursa l994
- KOLLER,Werner: Einführung in die Übersetzungswissenschaft.Heidelberg, l979
- KOTCHEVA,Krassimira: Probleme des literarischen Übersetzens aus textlinguistischer Sicht,Peter Lang Verlag,Frankfurt am Main,l992
- KUÇURADI,Ionna: Übersetzer-Workshop,Felsefede Çeviri, Deutscheınstitut, Ankara,l988
- KURAN,Nedret Pınar: Kültürlerarası İletişim Aracı Olarak Çeviri,Boğaziçi Üni.Tercü.Müt.Bölümü,İstanbul l993
- KURAN,Nedret: Çağdaş Alman Çeviribilimcilerinin Yaklaşımları,Çeviri ve Çeviri Kuramı Üstüne Söylemler,İstanbul l995
- KURULTAY,A.Turgay: Çeviri Dersinde Yapılaşma (Uygulama SorunlarıYöntem Önerileri),Yayımlanmamış Doktora Tezi,İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,l989
- KURULTAY,A.Turgay:Çeviri Yöntemi Üzerine Düşünceleriyle F.Schleiermacher,Dün ve Bugün Çeviri l.Kitap,l985
- KURULTAY,Turgay: Hans G.Hönig'le Söyleşi,Alm.Çev.Ayşin Özalp,Met.Çev.l9,İstanbul
- MATTAEI,Jeam-Louis: Türk ve Fransız Atasözleri Arasındaki Benzerlikler,IV.Ulusal Çeviri Semineri Özel Sayısı,Uludağ,l994
- NEWMARK,Peter: Düşünce,Konuşma ve Çeviri, Çev.Necmiye Alpay,Metis Çeviri 9, İstanbul
- NORD,Christiane: Textanalyse und Übersetzen (Theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendugn einer übersetzungsrelevanten Textanalyse) Heidelberg,l99l
- ÖZBEK,Yılmaz: Die Quellen der Übersetzungsprobleme, Atatürk. Ün. Fen-Ed.Fak.Yay. No.l7. Erzurum l988
- ÖZGÜ,Melahat: Çeviride Uzmanlık Sorunu,TDK.Çeviri Sorunları Özel Sayı Ankara, 1992
- PEKER,Saliha: Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, (Çev.Ali Tükel) Metis Çeviri 1 İstanbul
- PAYNE, Robert: Çeviri Tarihinde Büyük Dönemler,(Çev.Zehra İpşiroğlu), Bağlam 2-80,İstanbul l980
- REISS, Katharina: Möglichkeiten und Grenzen der Überstzungskritik, München,Hueber Verlag,l971
- REISS, Katharina: Texttyp und Übersetzungsmethode,Heidelberg, J.G. Verlag,l976
- REISS,Katharina,VERMEER,HansJ.Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Max Niemeyer Verlag,Tübingen l984
- RIFAT,Mehmet: Göstergebilimsel Açıdan Çeviri Etkinliği,Çeviri Kuramı ve Çeviri Kuramının Kuramı,İstanbul l995
- SAVORY,Thedore:Tercüme Sanatı,Çev.Hamit Dereli,MEB.Ankara l992
- SEVİL,Berna:Karaağaçlar Altında,Metis Çeviri 9,İstanbul l989
- STOLZE,Radegundis: Hermeneustisches Übersetzen(Linguistische Kategorien des Verstehens und Formulierens beim Übersetzen,Gunter Narr Verlag Tübingen,l992
- WILLS,Wolfram: Übersetzungswissenschaft.Probleme und Methoden, Stuttgart,l977.
- WILLS,Wolfram: Kognition und Übersetzen (Zu Theorie und Praxis der menschlichen und der maschinellen Übersetzung) Max Niemeyer Verlag,Tübingen,l988
- WILLS,Wolfram: Übersetzungsfertigkeit (Annaeherungen an einen komplexen übersetzungspraktischen Begriff),Gunter Narr Verlag,Tübingen, 1996
- YILMAZ İbrahim: Çeviride Geçirgenlik,Dil Dergisi 34 Ağustos, Ankara l995
- YÜCEL,Tahsin: Çeviri ve Biçem,Bağlam,2-80,İstanbul,l980
Toplam 58 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2005 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2005 Sayı: 14 |