XVI. YÜZYILIN İKİNCİYARISINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA YAŞAYAN GAYRİMÜSLİMLERİN NÜFUSU

Yıl 2007, Sayı: 17, 625 - 652, 01.02.2007

Doğan Yörük

Öz

Bilindiği gibi Osmanlıtoplum yapısıdinî bakımdan Müslim ve gayrimüslimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunların nüfus bakımından birbirlerine orantısıOsmanlıcoğrafyasıüzerine yapılan hemen hemen bütün çalışmalarda dikkat çeken en önemli ortak özelliklerden birisidir. XV-XVI. yüzyıl sancak ve kaza çalışmalarına temel teşkil eden mufassal tahrir defterleri bir birinden bağımsız müstakil olarak değerlendirilebilirken, Kanuni döneminde hazırlanan muhasebe defterleri ile ilk defa İmparatorluğun bütününe ait nüfus verileri hakkında genel bir kanaat belirtmek mümkün olabilmiştir. Kabaca 1520-1530 yıllarına tarihlendirilen bu defter serisi dışında, XVI. yüzyıla ait böyle İmparatorluğun genelini ilgilendiren başka bir kaynak serisi bulmak mümkün değildir. Ancak gayrimüslimlerden alınan cizye vergisi için düzenlenen defterlerin varlığıbilinmektedir. İşte bunlardan H.979/M.1571 yılına ait bir cizye defteri Osmanlıdevletinde cizye vergisine tabi olan gayrimüslimlerin yaşadığıtüm topraklarıiçine almaktadır. Bu defterdeki veriler esas alınarak gayrimüslimlerin yaşadıklarıyerler ve nüfuslarıincelenecek, Müslümanların nüfusu ise daha önce yapılmışolan çalışmalardan faydalanılarak, XVI. yüzyılın ikinci yarısındaki Osmanlıcoğrafyasının genel nüfus yapısıortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Cizye, Müslüman, Gayrimüslim, Nüfus, Anadolu, Rumeli.

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliyeden Müdevver Defterler (BOA-MAD): Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530)
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 1995.
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Rûm-ili Defteri (937/1530), I-II
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2003-2004.
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530), I-II, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 1996
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Rûm-ili Defteri (937/1530), I-II
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2001-2002.
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530), I-II
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 1993-1994.
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Diyâr-i Bekr ve Arab ve Zü’l- kadriyye Defteri (937/1530), I, II, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 1998-1999.
• AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, II, Cem Yayınevi, İstanbul 1995
• AKTEPE, Münir, “XIV ve XV. Asırlarda Rumeli’nin Türkler Tarafından İskânına Dâir”, Türkiyat Mecmuası, X, İstanbul 1953, ss.299-312.
• AYDIN, Dündar, “XVI. Yüzyıla Ait 1552 Tarihli Değişik Bir Cizye Tevzi’
• Defteri”, Yayınlanmamış makale, s.1-163. BARKAN, Ö. LÜTFİ, XV ve XVI’ncı Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları, İstanbul __________, “Tarihî Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, X, 1951-1953, İstanbul 1953, ss.1-26.
• __________, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskan ve Kolonizasyon Metodu olarak Sürgünler”, İÜ.İktisat Fakültesi Mecmuası, XIII, İstanbul , ss.56-79; XV/1-4, İstanbul 1955, s.209-237.
• __________, “894 (1488/1489) Yılı Cizyesinin Tahsilâtına Âit Muhasebe
• Bilânçoları”, Belgeler, I/I, Ankara 1964, ss.1-117.
• __________, “Research on the Ottoman Fiscal Surveys”, Studies in the Economic History of the Middle East From the Rise of Islam toy he Present Day, Edt. M. A. Cook, London 1970, ss.163-171.
• BECKER, C.H., “Cizye”, İA, III, MEB, Eskişehir 1997, ss.199-201.
• BEHAR, Cem, “Osmanlı Nüfus İstatistikleri ve 1831 Sonrası
• Modernleşmesi”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Edt. H. İnalcık – Ş. Pamuk, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 2000, ss.63-72.
• BOZKURT, Gülnihal, Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu (1839-1914), TTK, Ankara 1989.
• BRAUDEL, Fernand, II. Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, I, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara 1993.
• __________, Maddi Uygarlık Gündelik Hayatın Yapıları, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara 2004.
• COOK, M. A., Population Pressure in Rural Anatolia 1450-1600, London 1972.
• ÇALIK, Sıddık, Çirmen Sancağı Örneğinde Balkanlar’da Osmanlı Düzeni (15.-16. Yüzyıllar), Bosna-Hersek Dostları Vakfı Yayınları, Ankara EMECEN, Feridun M., “Baştina”, DİA, V, İstanbul 1992, ss.135-136.
• ERCAN, Yavuz, Osmanlı İmparatorluğunda Bulgarlar ve Voynuklar, TTK, Ankara 1989.
• __________, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar”, Belleten, LV/213, TTK, Ankara 1991, ss.371-391.
• ERDOĞRU, Mehmet Akif, “Karaman Vilâyetinin İdarî Taksimatı”, Osmanlı Araştırmaları, XII, İstanbul 1992, s.425-430.
• ERKAL, Mehmet, “Cizye”, DİA, VIII, İstanbul 1993, ss.42-45.
• ERYILMAZ, Bilal, Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, Risale Yayınları, İstanbul 1996.
• GÖKBİLGİN, Tayyib M., XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası Vakıflar – Mülkler – Mukataalar, İstanbul 1952.
• __________, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti, Livaları Şehir ve Kasabaları”, Belleten, XX/78, Nisan 1956, TTK, Ankara , s.247-251.
• __________, Rumeli’de Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihan, İstanbul GÖYÜNÇ, Nejat, “Hâne Deyimi Hakkında”, İÜEF Tarih Dergisi, XXXII, İstanbul 1979, ss.331-348.
• HALAÇOĞLU, Yusuf, “XVI. Yüzyılda Sosyal, Ekonomik ve Demografik Bakımdan Balkanlar’da Bazı Osmanlı Şehirleri”, Belleten, LIII/207-208, Ankara 1989, ss.637-679.
• İNALCIK, Halil, Hicrî 835 Tarihli Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid TTK, Ankara 1987.
• __________, Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar, I, TTk, Ankara 1995.
• __________, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, I, (Çev. Halil Berktay), Edt. Halil İnalcık – Donald Quataert, Eren Yayıncılık, İstanbul 2000.
• __________, “Osmanlılar’da Raiyyet Rüsûmu”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul 1993, ss.31-65.
• __________, “Cizye”, DİA, VIII, İstanbul 1993, ss.45-48.
• __________, “İspençe”, DİA, XXIII, İstanbul 2001, ss.177.
• KADRİ, Ömer, Osmanlı Döneminde Debre Kazası (XV-XVI. Yüzyıl), (SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya KARPAT, Kemal H., “Klasik Dönemde Nüfus”, Osmanlı Modernleşmesi –Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus, (Çev. Akile Zorlu Durukan – Kaan Durukan), İmge Kitabevi, Ankara 2002, ss.41-55.
• KOÇ, Yunus, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Nüfus yapısı (1300-1900)”
• Osmanlı, IV, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999, ss.535-550.
• McGOWAN, Bruce W., Sirem Sancağı Mufassal Tahrir Defteri, TTK, Ankara 1983
• NEDKOFF, Boris Christoff, “Osmanlı İmparatorluğunda Cizye”, (Çev. Şinasi Altundağ), Belleten, VIII, Ankara 1944, ss.599-652.
• ÖZ, Mehmet, “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Edt. H. İnalcık – Ş. Pamuk, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 2000, ss.17-32.
• __________, “15-16. Yüzyıllarda Anadolu’nun Sosyal Tarihine Dair Araştırmalar: Genel Bir Değerlendirme”, Uluslar arası Kuruluşu’nun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi, 07-09 Nisan , Konya 2000, ss.525-531.
• ÖZCAN, Abdülkadir, “Akıncı”, DİA, II, İstanbul 1989, ss.249-250.
• __________, “Martolos”, DİA, XXVIII, Ankara 2003, ss.64-66.
• ÖZEL, Oktay, “Avarız ve Cizye Defterleri”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Edt. H. İnalcık – Ş. Pamuk, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 2000, ss.35-50.
• PITCHER, Donald Edgar, Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası, (Çev. Bahar Tırnakçı), YKY, İstanbul 2001.
• ŞENTÜRK, Hüdai, “Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Devrinde Rumeli’de Uyguladığı İskân Siyâseti ve Neticeleri”, Belleten, LVII/218, Ankara 1993, ss.89-112.
• TABAKOĞLU, Ahmet, Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Maliyesi, Dergâh Yayınları, İstanbul 1985.
• __________, Türk İktisat Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul 1998.
• UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, “Akıncı”, İA, I, Eskişehir 1997, ss.239-240.
• VASIC, Milan, “Osmanlı İmparatorluğunda Martoloslar”, İÜEF Tarih Dergisi, 31, Mart 1977, İstanbul 1978, ss.47-64.
• EK: Defter-i Tevzî‘-i Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Rûm-ili ve Anadolu vâcib-i sene 979 el-vâki‘ fî 15 Cemâziye’l-evvel sene 979 Sayfa No - Hane Hane DER LİVA-İ MİRMÎRÂN - Gebrân-ı Vilâyet-i Edirne Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Edirne Gebrân-ı Vilâyet-i Süzebolu Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Süzebolu Gebrân-ı Vilâyet-i Filibe Gebrân-ı Vilâyet-i Samakov Gebrân-ı Vilâyet-i Sofya Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Sofya Gebrân-ı Vilâyet-i Şehirköy 5617
• Gebrân-ı Vilâyet-i İznepol 5151
• Gebrân-ı Vilâyet-i Üsküp Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Üsküp Gebrân-ı Vilâyet-i Kalkandelen Gebrân-ı Vilâyet-i Köprülü Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Köprülü Gebrân-ı Vilâyet-i Kırçova 5186
• Gebrân-ı Vilâyet-i Drama Gebrân-ı Vilâyet-i Zihne Gebrân-ı Vilâyet-i Timurhisar Gebrân-ı Vilâyet-i Menlik Gebrân-ı Vilâyet-i Siroz Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Siroz Gebrân-ı Vilâyet-i Nevrekop Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Nevrekop Gebrân-ı Vilâyet-i Selanik Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Sidrekapı Tetimme-i Selanik 4011
• Gebrân-ı Vilâyet-i Avrethisarı 6290
• Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Sidrekapı Tetimme-i Avrethisarı 5609
• Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Sidrekapı Tetimme-i Timurhisar - - Gebrân-ı Vilâyet-i Yahudiyân-ı Selanik Gebrân-ı Vilâyet-i Karaferye Gebrân-ı Vilâyet-i Çitroz Gebrân-ı Vilâyet-i Yenice-i Vardar Gebrân-ı Vilâyet-i Vodana Gebrân-ı Vilâyet-i Filorina Gebrân-ı Vilâyet-i Şişan 5736
• Gebrân-ı Vilâyet-i Serfiçe Gebrân-ı Vilâyet-i Kesriye Gebrân-ı Vilâyet-i Manastır 4212
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Manastır 3401
• Gebrân-ı Vilâyet-i Görice Gebrân-ı Vilâyet-i Vulkaşin 2943
• Gebrân-ı Vilâyet-i Pirlepe Gebrân-ı Vilâyet-i Morihova Gebrân-ı Vilâyet-i Hurpişte 3807
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Hurpişte 2833
• Gebrân-ı Vilayet-i Sivriceova Rüsûm-ı Bâğât-ı Vilâyet-i Zihne Kıt’a 5527 Kıt’a 3078 Kıt’a 4784
• Rüsûm-ı Bâğât-ı Vilâyet-i Nevrekop Gebrân-ı Vilâyet-i Çirmen Zevâid-i LİVA-İ SİLİSTRE - Gebrân-ı Vilâyet-i Silistre Voynukân-ı Yanbolu (boş) - DER Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Hırsova Tetimme-i Silistre - Gebrân-ı Vilâyet-i Hırsova 4233
• Gebrân-ı Vilâyet-i Prevadi Gebrân-ı Vilâyet-i Ahyolu LİVA-İ NİĞBOLU - Gebrân-ı Vilâyet-i Niğbolu 6683
• Gebrân-ı Vilâyet-i Lofça Gebrân-ı Vilâyet-i Tırnova 6703
• Gebrân-ı Vilâyet-i Berkofça Gebrân-ı Vilâyet-i Çırpan 2685
• Gebrân-ı Vilâyet-i Hassahâ-i Niğbolu 2503
• Gebrân-ı Vilâyet-i Haymegâh-ı Niğbolu 1570 - LİVA-İ VİDİN
• Gebrân-ı Vilâyet-i Vidin Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Vidin - DER DER Rüsûm-ı Eflâkân-ı Mensûh-ı Vidin - Rüsûm-ı Eflâkân-ı Vidin Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Feth-i İslam 3023
• Gebrân-ı Vilâyet-i Köstendil Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Köstendil Gebrân-ı Vilâyet-i Ilıca-i Köstendil (boş) - Gebrân-ı Vilâyet-i Dubniçe Gebrân-ı Vilâyet-i Ustrumçi Gebrân-ı Vilâyet-i Petriç Gebrân-ı Vilâyet-i Radomir Gebrân-ı Vilâyet-i Miloşeva 6594
• Gebrân-ı Vilâyet-i Kratova Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Kratova Gebrân-ı Vilâyet-i İştib 8310
• Gebrân-ı Vilâyet-i İvranya 6483 (boş)
• Cizye-i Gebrân-ı Zevâid-i Voynukân-ı Liva-i Köstendil 5113 - DER LİVA-İ VULÇITRIN
• Gebrân-ı Vilâyet-i Vulçıtrın 4277
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Vulçıtrın 3742
• Gebrân-ı Vilâyet-i Lap Gebrân-ı Vilâyet-i Priştine 4611
• Gebrân-ı Vilâyet-i Novabrda LİVA-İ PRİZREN - Gebrân-ı Vilâyet-i Prizren Gebrân-ı Vilâyet-i Brevnik Gebrân-ı Vilâyet-i Hassahâ-i Arnavud LİVA-İ ALACAHİSAR - Gebrân-ı Vilâyet-i Alacahisar Gebrân-ı Vilâyet-i Kojnik Gebrân-ı Vilâyet-i Ürgüb Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Ürgüb Gebrân-ı Vilâyet-i Niş 3038
• Gebrân-ı Zevâid-i Voynugân-ı Alacahisar Gebrân-ı Vilâyet-i Delpuçiç LİVA-İ SEMENDİRE - Gebrân-ı Vilâyet-i Semendire Gebrân-ı Vilâyet-i Sirebreniçe Gebrân-ı Vilâyet-i Belgrad-ı Engürüs Gebrân-ı Vilâyet-i Öziçe Gebrân-ı Vilâyet-i Lomunca Gebrân-ı Vilâyet-i Eflâkân-ı Lomunca Gebrân-ı Vilâyet-i Morava Gebrân-ı Vilâyet-i Petroş 4657
• Gebrân-ı Vilâyet-i Reseva Gebrân-ı Vilâyet-i Eflâkân-ı Semendire DER LİVA-İ İZVORNİK VE SİREM VE DER - DER - DER (boş) 5765 - POJEGA
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i İzvornik 4414
• Rüsûm-ı Eflâkân Vilayet-i İzvornik - Rüsûm-ı Eflâkân Liva-i Sirem Rüsûm-ı Eflâkân Liva-i Pojega LİVA-İ BOSNA Gebrân-ı Vilâyet-i Visoka Gebrân-ı Vilâyet-i Nertova Gebrân-ı Vilâyet-i Vişegrad 5078
• Gebrân-ı Vilâyet-i Brud Gebrân-ı Vilâyet-i Yenipazar Rüsûm-ı Mortolasân-ı Bosna Rüsûm-ı Voynukân ve Mortolasân-ı Bosna Rüsûm-ı Baştinahâ-i Akıncıyân-ı Bosna Rüsûm-ı Eflâkân-ı Bosna Rüsûm-ı Eflâkân-ı Tetimme-i Vilayet-i Bosna Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Kobaş 3962
• Rüsûm-ı Eflâkân Liva-i Klis Rüsûm-ı Eflâkân Nâhiye-i Iskradin Eflâkân-ı Iskradin LİVA-İ HERSEK Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Mostar Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Nova Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Pirepolya Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Nova ve Prepolye Rüsûm-ı Eflâkân Vilâyet-i Novasin (boş) - - DER Gebrân-ı Vilâyet-i Foça Gebrân-ı Vilâyet-i Gorajde LİVA-İ TIRHALA Gebrân-ı Vilâyet-i Tırhala 3339
• Gebrân-ı Vilâyet-i Aspropotam Gebrân-ı Vilâyet-i Alasonya Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Alasonya Gebrân-ı Vilâyet-i Modiniçe Gebrân-ı Vilâyet-i Çatalca Gebrân-ı Vilâyet-i Krineş 3920
• Gebrân-ı Vilâyet-i Ağrafa 4755
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Ağrafa 4069
• Gebrân-ı Vilâyet-i Yenişehir 4308
• Gebrân-ı Vilâyet-i Fenar LİVA-İ AĞRİBOZ - Gebrân-ı Vilâyet-i Ağriboz 4933
• Gebrân-ı Vilâyet-i Kızılhisar 4822
• Gebrân-ı Vilâyet-i İstefa 5740
• Gebrân-ı Vilâyet-i Atina Gebrân-ı Vilâyet-i Salone Gebrân-ı Vilâyet-i İzdin 4837
• Gebrân-ı Vilâyet-i Livadya LİVA-İ İNEBAHTI - Gebrân-ı Vilâyet-i Hassahâ-i İnebahtı 1241 LİVA-İ KARLI-İLİ
• Gebrân-ı Vilâyet-i Engelikasrı 5663
• Gebrân-ı Vilâyet-i Ayamavra LİVA-İ YANYA Gebrân-ı Vilâyet-i Yanya Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Yanya Gebrân-ı Vilâyet-i Eşkinciyân-ı Yanya Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Eşkinciyân-ı Yanya 3234
• Gebrân-ı Vilâyet-i Narda Gebrân-ı Vilâyet-i Grebene LİVA-İ AVLONYA Gebrân-ı Vilâyet-i Avlonya Gebrân-ı Vilâyet-i Mezakiyye Gebrân-ı Vilâyet-i Argirukasrı 5380
• Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Argirukasrı 5133 4949
• Gebrân-ı Vilâyet-i Malakas Gebrân-ı Vilâyet-i Iskrapar Gebrân-ı Vilâyet-i Belgrad-ı Arnavud Cizye-i Gebrân-ı Tetimme-i Vilâyet-i Belgrad-ı Arnavud - Gebrân-ı Vilâyet-i Premedi Gebrân-ı Vilâyet-i Depedelen LİVA-İ DELVİNE - Gebrân-ı Vilâyet-i Delvine Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Delvine Gebrân-ı Vilâyet-i Aydonat LİVA-İ İSKENDERİYE - Gebrân-ı Vilâyet-i İskenderiye 3765
• Gebrân-ı Vilâyet-i Podgoriçe - DER Rüsum-ı Eflakân-ı Vilâyet-i İpek - Gebrân-ı Vilâyet-i İpek-i İskenderiye 3581
• Gebrân-ı Vilâyet-i Karadağ 3791
• Gebrân-ı Hassahâ-i İskenderiye 1032 LİVA-İ İLBASAN
• Gebrân-ı Vilâyet-i İlbasan 3019
• Gebrân-ı Vilâyet-i İşbat 4839 LİVA-İ OHRİ
• Kıbtiyân-ı Tetimme-i İstanbul 4403
• Kıbtiyân-ı İstanbul maa Tetimme-i İstanbul - 9734 Kıbtiyân-ı Gümülcine Kıbtiyân-ı Sofya
• Gebrân-ı Hassahâ-i İstanbul 4130
• Rüsûm-ı Yağcıyân ve Küreciyân-ı Silivri Rüsûm-ı Yağcıyân ve Küreciyân-ı Vize Gebrân-ı Yavâ-i Mahmiye-i İstanbul 1591
• Cizye-i Gebrân-ı Akkermâniyân-ı Mahmiye-i İstanbul 588 Gebrân-ı Eflâkân-ı Vilâyet-i Cabiriler (?) İSPENÇ-İ MEZKÛRÎN İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Kratova İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Novabrda İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Rûm İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Sidrekapı 3388
• İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Zevâid-i Voynukân-ı Köstendil 5068
• İspenç-i Gebrân-ı Vilâyet-i Bosna DER VİLÂYET-İ ANADOLU Gebrân-ı Vilâyet-i Kefe Gebrân-ı Vilâyet-i Midilli Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Midilli Gebrân-ı Vilâyet-i Trabzon Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Trabzon Gebrân-ı Vilâyet-i Rize Gebrân-ı Vilâyet-i Tetimme-i Rize Gebrân-ı Vilâyet-i Karaman Gebrân-ı Vilâyet-i Perâkende-i Anadolu Gebrân-ı Vilâyet-i Anadolu Gebrân-ı Vilâyet-i Amasya Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Sivas ve Tetimme-i Amasya 5734
• Gebrân-ı Vilâyet-i Erzurum Gebrân-ı Vilâyet-i Bayburd Gebrân-ı Vilâyet-i Erzincan Gebrân-ı Vilâyet-i Kemah Gebrân-ı Vilâyet-i Karahisar-ı Şarki 6500
• Cizye-i Gebrân-ı Vilâyet-i Canik Tetimme-i Karahisar-ı Şarki 3400
• Gebrân-ı Vilâyet-i Pasin Yahudiyan Toplam Genel 742 084 *Dündar Aydın, “XVI. Yüzyıla Ait 1552 Tarihli Değişik Bir Cizye Tevzi’ Defteri”.