ORTA ÖĞRETİM KURUMLARINDA OKUYAN ÖĞRENCİLERİN SALDIRGANLIK VE DENETİM ODAĞI’NIN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ
Öz
Araştırmada orta öğretim kurumu öğrencilerin, saldırganlık ve denetim odağıarasındaki ilişki incelenmiştir. Veriler, Konya ilinden altıorta öğretim kurumunun her sınıf düzeyinden bir şubesi tesadüfi olarak seçilmiş, 246’sıkız, 334’ü erkek, toplam 580 öğrenciden oluşmaktadır. Veri toplama aracıolarak, “Saldırganlık Ölçeği” ve “Rotter Denetim OdağıÖlçeği” kullanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin saldırganlık puan ortalamalarının, öğrencilerin özlük niteliklerine cinsiyet, lise türü, alan, sınıf ve denetim odaklarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı, denetim odağı’nın saldırganlık puanlarınıaçıklama düzeyleri incelenmiştir. Verilerin analizinde: ‘t’ testi, ‘Varyans analizi’, ‘Tukey testi’, ‘Pearson Momentler ÇarpımıKorelasyon Katsayısı’ ve ‘Basit Doğrusal Regresyon analizi’ kullanılmıştır. Öğrencilerin saldırganlık puanlarıbazıdeğişkenlere göre anlamlıdüzeyde yüksek çıkmıştır. Saldırganlık puanlarıile denetim odağıpuanlarıarasında anlamlıbir ilişki vardır. Ayrıca denetim odağıpuanları, saldırganlık puanlarınıanlamlıdüzeyde açıklamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atkinson, R. L. Atkinson, R. C. Smith, E. E. Ben, D. J. & Hoeksama, S. N. (1996). Hilgard’s Introduction to Psychology, (Çev. Yavuz Alogan), Psikolojiye Giriş, (12. Baskı), Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Bandura, A. (1973). Aggression: A social learning analyis, New York: Prentice-Hall, Inc.
- Başar, H. (1994). Sınıf Yönetimi, Ankara: PEGEM Yayınları
- Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı, 2. Basım İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Dağ, İ. (1991). Rotter’ in İç ve Dış Kontrol Odağı Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliliği ve Geçerliliği, Psikoloji Dergisi, 7 (26).
- Doğan, Y. B. (1993). Sinema ve Agresyon, 3P:Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1 (4), 52-56.
- Dönmez, A. (1984). Belirli Toplumsal Durumların Algılanmasında Denetim Odağı Etkisi, A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17 (1-2), 152-157. Ankara.
- Erman, H. (2000). Çocuk Aile Disiplin Üçgeni, Çocuk ve Aile: Bilinçli Ana Babanın Dergisi, (31), 40-42.
- Ertan, Y. & Ardalı, C. (1996). Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları, Cogito-Üç Aylık Düşünce Dergisi, (6-7), 143-163.
- Goldstein, A.P. & Carr, E.G. (1981). In Response To Aggression Methods of Control and Prosocial Alternatives, New York: Pergamon Pres.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar, 10. Basım. İstanbul: Evrim Yayınevi ve Bil. San. Tic. Ltd. Şti.
- Kocatürk, R. (1982). Saldırganlık güdüsünün spor ve eğitim alanında meslek seçimine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Köknel, Ö. (1995). Kişilik: Kaygıdan Mutluluğa, (13. Basım), İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
- Köksal, F. (1991). Denetim odağı ile saldırgan davranış arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış Dr. Tezi, Atatürk Üni. Sosyal B. E. Erzurum.
- Kulik, J.A. & Brown, R. (1979). Frustration, Attribution of Blame and Aggression. Journal of Experimental Social Psychology, (15), 183-.
- Kuzgun, Y. (1972). Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştir me Düzeyine Etkisi Yayınlanmış Dr. Tezi, Hacettepe Üni., Ankara.
- Kuzgun, Y. (1989). Edvards Kişisel Tercih Envanteri, El Ki., Ankara: Metek.
- Mitscherlich, A. (2000). Barış Düşüncesi ve Saldırganlık, (Çev. Hüsen Portakal) (2. Basım), İstanbul: Cem Yayınevi.
- Nugent, W.R. ve Champling, D. (1997). The effects of anger control training on adolescent antisocial behavior, Research on Social Work Practice, 7 (4)
- Öğülmüş, S. (1995). Okullarda (Liselerde) Şiddet ve Saldırganlık, Yayınlanmamış Araştırma Raporu. A.Ü. Eğit. Bilim. Fakültesi. Ankara
- Özgüven, İ. E. (2001). Ailede İletişim ve Yaşam, (1. Basım), Ankara: PDREM Yayınları.
- Özgüven, İ. E. (1992). Hacettepe Kişilik Envanteri El Kitabı, Ankara: Psikolojik Danışma Rehberlik ve Eğitim Merkezi Yayınları
- Phares, E. J. (1976). Locus of Control in Personality, Kansas State University General Learning Pres.
- Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcements, Psychological Monographs. 80. Whole No: 609
- TDK (1998). Türkçe Sözlük,2. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
- Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H. Ü, Ankara.
- Uluğtekin, S. (1976). Ana baba davranışlarıyla çocuğun saldırganlık ve bağımlılık eğilimi arasındaki ilişkilerin araştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
- Scharf, S.C. (2000). Gender differences in adolescent aggression: an analysis of instrumentality vs. expressiveness, Unpublished Doctoral Thesis Michigan University Dep. of Clinical Psyc., Michigan.
- Soykan, F. (1993). Türk Sinemasında Kadın ve Şiddet, 3P:Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1 (4), 21-32.
- Steinberg, L. (1993). Adolescence, (3. Baskı), New York: McGraw-Hill, Inc.
Öz
In this research the relationship between high school students’ aggression and locus of control. Data were chosen randomly from Konya province six high school institutions from every class level 246 female, 334 male, total 580 . “Aggression Questionnaire” and “Rotter Locus Of Control Questionnaire” were used as measurement scale. In this research whether there is a significant difference students’ aggression scores averages according to their personal information and the level of definition of locus of control accoding to aggression scores. T test, ANOVA, Tukey test, Pearson Momets Coefficient, Corelation Coefficient and Simple Linear Regression analysis were used in the analysis of the data. Students’ aggression scores were significantly high according to some variables. There is a significant relationship between aggression scores and locus of control scores. Besides locus of control scores explains aggression scores in a significant way
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atkinson, R. L. Atkinson, R. C. Smith, E. E. Ben, D. J. & Hoeksama, S. N. (1996). Hilgard’s Introduction to Psychology, (Çev. Yavuz Alogan), Psikolojiye Giriş, (12. Baskı), Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Bandura, A. (1973). Aggression: A social learning analyis, New York: Prentice-Hall, Inc.
- Başar, H. (1994). Sınıf Yönetimi, Ankara: PEGEM Yayınları
- Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı, 2. Basım İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Dağ, İ. (1991). Rotter’ in İç ve Dış Kontrol Odağı Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliliği ve Geçerliliği, Psikoloji Dergisi, 7 (26).
- Doğan, Y. B. (1993). Sinema ve Agresyon, 3P:Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1 (4), 52-56.
- Dönmez, A. (1984). Belirli Toplumsal Durumların Algılanmasında Denetim Odağı Etkisi, A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17 (1-2), 152-157. Ankara.
- Erman, H. (2000). Çocuk Aile Disiplin Üçgeni, Çocuk ve Aile: Bilinçli Ana Babanın Dergisi, (31), 40-42.
- Ertan, Y. & Ardalı, C. (1996). Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları, Cogito-Üç Aylık Düşünce Dergisi, (6-7), 143-163.
- Goldstein, A.P. & Carr, E.G. (1981). In Response To Aggression Methods of Control and Prosocial Alternatives, New York: Pergamon Pres.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar, 10. Basım. İstanbul: Evrim Yayınevi ve Bil. San. Tic. Ltd. Şti.
- Kocatürk, R. (1982). Saldırganlık güdüsünün spor ve eğitim alanında meslek seçimine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Köknel, Ö. (1995). Kişilik: Kaygıdan Mutluluğa, (13. Basım), İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
- Köksal, F. (1991). Denetim odağı ile saldırgan davranış arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış Dr. Tezi, Atatürk Üni. Sosyal B. E. Erzurum.
- Kulik, J.A. & Brown, R. (1979). Frustration, Attribution of Blame and Aggression. Journal of Experimental Social Psychology, (15), 183-.
- Kuzgun, Y. (1972). Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştir me Düzeyine Etkisi Yayınlanmış Dr. Tezi, Hacettepe Üni., Ankara.
- Kuzgun, Y. (1989). Edvards Kişisel Tercih Envanteri, El Ki., Ankara: Metek.
- Mitscherlich, A. (2000). Barış Düşüncesi ve Saldırganlık, (Çev. Hüsen Portakal) (2. Basım), İstanbul: Cem Yayınevi.
- Nugent, W.R. ve Champling, D. (1997). The effects of anger control training on adolescent antisocial behavior, Research on Social Work Practice, 7 (4)
- Öğülmüş, S. (1995). Okullarda (Liselerde) Şiddet ve Saldırganlık, Yayınlanmamış Araştırma Raporu. A.Ü. Eğit. Bilim. Fakültesi. Ankara
- Özgüven, İ. E. (2001). Ailede İletişim ve Yaşam, (1. Basım), Ankara: PDREM Yayınları.
- Özgüven, İ. E. (1992). Hacettepe Kişilik Envanteri El Kitabı, Ankara: Psikolojik Danışma Rehberlik ve Eğitim Merkezi Yayınları
- Phares, E. J. (1976). Locus of Control in Personality, Kansas State University General Learning Pres.
- Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcements, Psychological Monographs. 80. Whole No: 609
- TDK (1998). Türkçe Sözlük,2. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
- Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H. Ü, Ankara.
- Uluğtekin, S. (1976). Ana baba davranışlarıyla çocuğun saldırganlık ve bağımlılık eğilimi arasındaki ilişkilerin araştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
- Scharf, S.C. (2000). Gender differences in adolescent aggression: an analysis of instrumentality vs. expressiveness, Unpublished Doctoral Thesis Michigan University Dep. of Clinical Psyc., Michigan.
- Soykan, F. (1993). Türk Sinemasında Kadın ve Şiddet, 3P:Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1 (4), 21-32.
- Steinberg, L. (1993). Adolescence, (3. Baskı), New York: McGraw-Hill, Inc.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Şubat 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 Sayı: 19 |