Devlet Memurlarının Boş Zaman Değerlendirme Eğilimleri, Antropometrik ve Fiziksel Uygunluk Seviyeleri

Yıl 2009, Sayı: 22, 307 - 323, 01.08.2009

Selçuk Özdağ Mustafa Yeniçeri İ. Bülent Fişekçioğlu Fahri Akçakoyun Recep Kürkçü

Öz

Bu araştırmanın temelini, Muğla il merkezinde çalışan devlet memurlarının boşzaman değerlendirme eğilimleri, Muğla ilinin bu amaca yönelik tesis ve faaliyet imkânları, geleceğe yönelik olmasıistenen tesis ve faaliyet istekleri ve boşzamanlarıfaal olarak geçirmenin insan sağlığına olumlu etkileri olacağıdüşüncesi oluşturmaktadır. Rekreasyon, bilindiği gibi ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişme seviyelerine göre ülke insanının ilgi alanlarına girmektedir. Bu araştırma, Muğla il merkezinde 657 sayılıDevlet MemurlarıKanununa tabi olarak çalışan personelin boşzaman değerlendirme eğilimlerini gerçekleştirirken karşılaştıklarısorunların belirlenmesi, boşzaman değerlendirmeye yönelik var olan tesis ve faaliyetlerin bilinmesi, hangi tür tesis ve faaliyet beklentileri içinde olduklarının ortaya çıkarılmasıaçısından önemlidir. Yapılacak tespitlerle eksikliklerin giderilmesi, yatırımların ve faaliyetlerin isteklere yönelik planlanması, kısıtlıolan devlet imkânlarının rasyonel kullanılmasıve özel sektör tarafından yapılacak tesis ve faaliyetlerin daha amaca yönelik olmasıyönünde önerilerin geliştirilmesi mümkün hale gelecektir. Toplumlar, çalışma hayatındaki verimliliği toplumsal sorumluluk, serbest zamanıise kişisel tercih ve kişisel arzu olarak görmüştür. Çalışan personelin fizyolojik ve antropometrik olarak daha sağlıklıdeğerlere sahip olması, onların moral gücü, çevreye karşıduyarlıkları, güler yüzlü ve yaşama bağlıbirer insan olmalarıile işverimlilikleri açısından önemlidir. Sağlıklıinsanlar daha az sağlık giderine ihtiyaç duyacaklardır. Dolayısıyla kurumlar açısından sağlık giderlerinden tasarruf yapılabilecektir. Sağlıklı, moral ve fiziki yönden güçlü insanların işlerinde daha verimli ve istekli olacaklarıbeklenmektedir.Yaşadığımız dünyada serbest zamanlarıdeğerlendirme işi gerek devletler gerekse de bireyler açısından, serbest zamanlarda yapılan “boşzaman değerlendirme” ile yakından ilgisi vardır. İçerisinde yaşadığımız dünyada insanların serbest zamanlarında ne tür aktivitelerle meşgul oldukları, yaptıklarımeslek ya da eğitim düzeyleri ile yakından ilgili ve o kadar da önemlidir. İşveriminin ve kalitesinin artması, çalışan insanların sağlıklıolabilmesi, huzurlu bir işve aile ortamıiçin serbest zamanların değerlendirilmesi, özel ve kamu sektörünün programlarında yer almasıgereken çok önemli temel unsurlardan biridir. Demokratik toplumlarda serbest zaman bireyin bir ayrıcalığıdır. Serbest zamanın doğru ve yerinde kullanımıile bireylerin tutum, davranışve arzularında istendik davranışdeğişiklikleri meydana getirmek imkân dâhilindedir. Bu durumda serbest zaman sadece bireyler için değil toplumlar içinde çok önemlidir. Kültürün yozlaştırılmadan nesillerden nesillere aktarılmasında, sağlıklıve mutlu vatandaşlar yetiştirilmesinde eğitim süreci kadar serbest zamanın doğru kullanımıda oldukça önem arz etmektedir. Ülkemizde yeni tanına bir alan olan rekreasyonla ilgili araştırmalar az olduğundan araştırma sonuçlarırekreasyon uzmanları, eğitimciler, öğrenciler ve araştırmacılara başvuru kaynağıolabilir. Rekreasyonda oluşturulan bilgi birikimine olumlu katkısağlayacağına hiç kuşku yoktur. Bu çalışmada literatür taranarak araştırma hakkında gerekli bilgi ve kaynaklara ulaşılmıştır. Ayrıca Kamu kurum ve kuruluşlarının rekreasyon faaliyetlerine yaklaşımlarıkonusunda gerekli literatür taramasıyapılmıştır. Araştırmada memurların sosyal profilini ortaya çıkarmak, boşzaman eğilimlerini ve bu konuda isteklerini belirlemek için anket hazırlanmışve anketle beraber fizyolojik ve antropometrik değerlerini içeren bazıölçümler yapılmıştır. Anket ve ölçüm sonuçlarına dayanılarak aşağıdaki bulgular ortaya çıkmıştır. Muğla il merkezinde çalışan devlet memurlarının genel profilleri Türkiye şartlarından daha üst seviyede görülmektedir. Araştırmaya katılanların cinsiyetleri konusunda Muğla İl Planlama Müdürlüğünde bilgi bulunmadığından, araştırma yapılan kurum ve kuruluşların personel dairelerinden cinsiyetler çıkarılmıştır. Bu bilgilere göre çalışanların yaklaşık 1/3’ü bayan, 2/3’ü ise erkektir. Gönüllü katılım sebebi ile 37 bayan ve 63 erkek üzerinde araştırma yapılmıştır. Katılanların % 37’si bayan ,% 63’ü erkektir. Araştırmaya katılanların öğrenim durumlarına bakıldığında, % 1’i cevap vermemiş. İlköğretim % 11, lise ve dengi okul % 45, meslek yüksek okulu % 18, fakülte ve yüksek okul mezunlarıise % 25’ini oluşturmaktadır. Araştırmada birden fazla cevap işaretlenebilen sorulardan oluşan bu bölümde, boşzaman etkinliğine katılım yeri olarak, % 44.02’si evi, % 26.41’i açık ve kırsal alanı, % 11.32’si kahvehaneyi, % 9.43’ü spor tesislerini, % 3.14’ü derneksendika faaliyetlerini ve % 0.62’side diğer seçeneğini tercih ettiklerini belirtmişve toplam 159 seçenek işaretlenmiştir. Araştırmaya katılanlar boşzaman değerlendirme faaliyetlerinin vücutlarıüzerinde olumlu etkilerini, % 25.78’u sıkıntıazaltıcı, % 25.26’i dinlendirici, % 14.21’si eğlendirici, % 11.05’i sağlık verici, % 8.42’sıeğitici, % 7.89’i mutluluk verici bulurken % 7.36’ide kendisine sosyal statü sağladığınıbelirtmiştir. Araştırmaya katılanlara yöneltilen bulunduğunuz şehirde boşzaman değerlendirmeye yönelik ne tür faaliyet ve tesis bulunmaktadır sorusuna; % 28.75’i açık spor alanları, % 21.56’sıgezi faaliyetleri, % 20.26’sıkapalıspor salonu, % 13.72’si sağlık için spor faaliyetleri, % 7.18’i eğlence, % 6.53’u mesleki gelişmeye yönelik kurs ve % 1.96’sıda diğer faaliyet ve tesisler olarak belirtmişlerdir. Boşzaman değerlendirme eğilimlerinde aktif görünmelerine rağmen düzenli spor yapma eğilimleri yeterli gözükmemektedir. Anket sorularının hazırlanmasıiçin farklıanket ve soru maddeleri incelendi. Tarama sonucu çıkarılan anket soruları, ilgili alanda çalışmalarıbulunan uzmanların görüşü alındı. Ayrıca, anket sorularının doğruluğu, anlaşılırlığıve anlamlılığıkontrol edilmek amacıyla, anket ve ölçüm yapılacak 100 yüz deneğin 1/5 oranına tekabül eden 20 yirmi kişiye ön test uygulanarak anketin geçerliliği ve güvenirliği sağlanmaya çalışıldı. Anket ve ölçümler aynıanda yapıldıve memurlar gönüllü olarak katıldı. Ankette, kişisel, sosyal, boşzaman değerlendirme, faaliyetler ve tesisler ile ilgili bilgi toplamaya yönelik 13 soru sorulmuşve son 7 soruda birden fazla seçenek seçme imkanıverilmiştir. Araştırmada, vücut ağırlığı, yağyüzdesi, yağkütlesi, yağsız vücut kütlesi, toplam su miktarıölçümlerinde tanita marka ölçüm aleti kullanılmıştır. Tansiyon ölçümleri riester marka tansiyon aleti ve steteskopla, nabız sayımıel bileğinden anket uygulamasısırasında ve ölçümler alındığıanda yapılmıştır. Araştırma ölçüm aletlerinin taşınma zorluklarınedeniyle çalışan memur sayısı50 kişinin üzerinde olan kurumlarda yapılmıştır. Muğla da çalışan devlet memurlarının fiziksel uygunluk değerleri düzenli spor yapan kişilerin değerlerinden daha düşük bulunmuştur. Bunun nedeni, boşzamanlarınıdeğerlendirmede spora ayrılan zamanın yeterli olmamasından, dengesiz beslenmeden ve yaşla artan yağhareketlendirme mekanizmasının yavaşlamasından kaynaklanıyor olabilir. Sporla olan ilgileri daha çok pasif ve izlemeye yönelik olduğundan, boşzaman değerlendirme alışkanlıklarının vücut ağırlığı, sistolik ve diastolik kan basıncı, vücut yağyüzdesi ve yağsız vücut kitlesi gibi bazıantropometrik değerler üzerine etkili olmadığıbulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Devlet, Devlet Memuru, Boşzaman, Vücut Kompozisyonu, Serbest Zaman Değerlendirmesi. Spor, Vücut YağYüzdesi, Fiziksel Uygunluk, Antropometrik

Recreational Time Evaluatıon Tendencies, Antropometric and Physical Fitness Level of Civil Servants

Öz

The main basis of this research is that The free time tendency of civil servents who work in Mugla city center ,the free time activity establishment and activity possibilities in Muğla,the establishment and activity that are wished for future and the idea that the positive affects of full free time activity on human health. as it is known According to the social ,economik and cultural developing level of country nation, Rekreasyon is very important for the interest of human. This research is very important beucause it explains the proplems of civil servents ,in Muğla city center while they have free time , shows establishment and activity for free time activities in Muğla and what kind of establishment and activity they hope for free time activities. With this research it will be possible that shortages will be copmleted,the wished activities and investment will be planned, limited oppartinity of goverment will be used rationally and the private establishment and activities wiil be perfect to needs of civil servants. Nations always perceive ; productivity in business life is responsibility but free time is personel preference and desire. If the civil servant is more healtier as physiological and antropometrik İt is imporyant for their morals,the enviroment sensitivity,smilling face and to be people love life. The healty human needs less health outgoings. So organizations can make disposition.It is wished that Healty, strong people from moral and physical side will be more productive and willing. In our world , which kind of activities of people are interested in their free time is related to their jobs or education levels and it is very important.The free time activities should have a place in private and goverment programs because it is very important for the increase of job productive and quality ,the health of workers , a peace working and family life. In democratic countries the free time is the private of person.It is possible to change wishes of free time, so free time is importantnot only for the person but also nations.Not only education is important but also correct spending of free time is important ; to transfer of culture from generation to generation without degeneration and to have healty , happy people. In our country there is less researches about recreasyon,so the result of research can be source to teachers,tutors,students and researches.It is certain that this research will be advantage to the knowledge of recreasyon. In this research,literatures were researched and necessary information and sources were found.Also the approach of sivil servents and public parts were researched. In the research questionnaire was prepared to find out the social life of civil servents and their free time activities and their wishes about this subject and some measurement were done to find out physiological and antropometric data. According to the ankets and measurement, some results were found out. The general profil of civil servents in Muğla was seen higher level than the civil servents in Turkey. The sex of people in the research arent known because Muğla Public Registration Office hasn’t got the sex data of civil servents. According to the this research ,1/3 of civil servents are female and 2/3 of civil servents are male were joined to the research.37 female and 63 male wanted to participate the this research.%37 percent of participaters are female and %63 percent of participaters are male. When we look at the their education levels,%1 percent participaters didn’t answer this question and the other ones,%11 percent of participaters graduated from primary school,%45 graduated from high school,%18 graduated from trade school and %25 graduated from university. In this research there are lots of options and %44,02 percent of people chose home,%26,41 chose open-rural areas,%11,32 chose coffee – houses,%9,43 chose sports facilities,%3,14 chose association – laborunion facilities and %0,62 chose other options for free time activity places.They totaly chose 159 options in the anket. The idea of participaters about free time activities ;%25,78 have free time not to boring,%25,26 think it is relaxing,%14,25 think is enterttaining,%11,05 think it is healty,%8,42 think ıt is educational,%7,36 think it gives social advanteges and statues and %7,89 think it gives happiness. The question about what kind of activities they do in Muğla in their free time,they answer like this;%28,75 go open areas,%21,56 chose travelling,%20,26 chose sport facilities,%13,72 say sport activities for healt,%7,18 chose spending time free,%6,53 chose for curs and education,%1,96 chose other facilities and activities. It is seen that they are active in their free time activities,it is clear that they dont do sports regulary. To preaper the questionnaire questions,different ankets and questions were analysised. After the analysis,the chosen anket questions, the idea of researchers were taken about the questions. Also to find out the corrections ,validity and realibity of questions, an pre-test were applied to 100 people. The realibity of anket was subtained.The anket and measurement were done at the same time and the civil servents joined as volunteer. In the questionnaire,there are 13 questions to finf out information about freetime activity and facilities..and the last questions, there are more than one options. In the research,for body weight,percent of fat,fat and non-fat percent,total body water were measured with “taita” labelled equipment.The blood pressure were measured with “riester” labelled sphygmomanometer and steteskop,the blood pressure measured from elbow at the same time with questionnaire an measurements. It is difficult to carry measurement equipments ,so measurements was done in places if there are more than 50 people. The physical suitable of civil servents in Muğla were less than the physical of civil servents who do sports regulary.The result of thşs that thee isn’t enough time for sports in free time,out of balance noushment and the risen ages of people probably have effect on it. The civil servents interest about sports is usully passive and for watching,so the free tiem activities hasnt got any effect on some antropometric things such as body weight,sistolic and diaastolic blood presure, fat percent

Anahtar Kelimeler

Goverment, civil servents, Free time, The body, Spendin free time, Sport, body fat percent, physical fittingness, antropometric

Kaynakça

• Açıkada, Caner ve Ergen, Emin (1990). Bilim ve Spor. Ankara: Büro-Tek Ofset Matbaacılık.
• Akgün, Necati (1996). Egzersiz ve Spor Fizyolojisi. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 1(2), 41-51
• Demiray, Uğur (1987). Açıköğretim Fakültesi Öğrencilerinin Boş Zamanlarını Değerlendirme Eğilimleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. 252, 1-8.
• DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü).1998). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler Muğla. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü).1998). İllere Göre Gayri Safi Yurt İçi Hasıla TÜRKİYE 1997 (1998). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• Karaküçük, Suat ve Ekenci, Güner (1995). Okulların Boş Zamanları Değerlendirme (Rekreasyon) Eğitimindeki Rolü. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.128.
• Karaküçük, Suat (1997). Rekreasyon. Ankara: Seren Ofset. 4-8-9-10-26-30-38-39-40-45-51-52-54-68- 332-343-349.
• Öcalan, Mehmet (1996). Doğu İl Merkezlerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Boş Zamanlarında Yaptıkları Faaliyetler ve Sporun Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Spor Bilimleri Sözlüğü (1996). Türk Spor Vakfı Yayını, s.55.
• T.C. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı, I. Gençlik Şurası (1989). İstanbul, s.250.
• Tuncel, Fehmi (1995). ODTÜ Öğretim Elemanlarının Yaşam Tarzları ve Aktivite Düzeyleri. Ankara: 1-19.
• Zorba Erdal ve Ziyagil M.A. (1995). Vücut Kompozisyonu ve Ölçüm Metodları, Ankara: Gen Matbaacılık. s.4,12-13,45,46,54,76,81,88,114,282-283,45-46,274, 281.
• Zorba, Erdal (1999). Öğretim Elemanları ve İdari Görevde Çalışan Personelin Hayat Tarzı, Aktivite Düzeyleri, Antropometrik ve Fiziksel Uygunluk Seviyeleri. Muğla.