Hazır Giyim Sektöründe Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi

Yıl 2014, Sayı: 31.1, 159 - 170, 01.01.2014

H.kürşat Güleş Vural Çağlıyan Tuğba Şener

Öz

Hazır giyim sektörü yapısıgereği genişbir tedarikçi ağıile işbirliği içerisindedir. Hazır giyim sektörünün ana tedarikçisi olan tekstil sektörü milli gelirden aldığıpay, sağladığıistihdam ve yüksek ihracat potansiyeli ile Türkiye’nin en güçlü imalat sektörlerinden biridir. Bu nedenle yoğun bir rekabetin yaşandığısektördeki uygun tedarikçilerin seçimi hazır giyim işletmeleri için önemli bir karar problemidir. Bu açıdan karar verme sürecini etkileyen kriterlerin ve ağırlıklarının tespiti, beraberinde en uygun tedarikçi seçiminin bilimsel yöntemlerle gerçekleştirilmesi hazır giyim işletmelerinin maliyet ve kaliteye dayalırekabet gücünü olumlu yönde etkileyecektir. Buna karşın uygun olmayan tedarikçilerle çalışmak ciddi kaynak ve fırsat kayıplarına yol açacaktır. Tedarikçi seçiminde pek çok değerlendirme kriterini dikkate almak gerektiğinden bu süreç, sadece tek değişkene veya tek kritere göre değil, çok sayıda kritere ve bunların ortaklaşa etkilerine göre tanımlanmalıdır. Dolayısıyla tedarikçi seçim problemi Çok Nitelikli Karar Verme problemi olarak incelenebilir. Çok Nitelikli Karar Verme metotlarından biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi Analytic Hierarchy Process-AHP , en iyi seçeneğin belirlenmesine yönelik olarak hem nicel hem de nitel faktörleri dikkate almasıve kullanım kolaylığınedeniyle tedarikçi seçimi gibi karmaşık karar problemlerinin çözümünde etkin bir yöntem olarak kabul görmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Konya ili hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren bir işletmede üretimde en büyük girdi ve maliyet unsuru olan kumaşhammaddesi için en uygun tedarikçi seçimi problemini AHP yöntemi ile çözmektir. Karar verici olarak işletmede satın almadan sorumlu üç kişinin uzman görüşüne başvurulmuştur. Hiyerarşik yapıyıoluşturan kriterler ve alternatifler Saaty’nin 1-9 önem skalasına göre ikili karşılaştırma karar matrisleri ile değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçların geometrik ortalamalarıalınarak her bir karşılaştırma için tek bir sayıya ulaşılmıştır. Expert Choice 11.5 programıaracılığıyla yapılan analizler sonucunda en önemli ana kriter ‘maliyet’ olarak tespit edilmiştir. En önemli alt kriterler ise teslim açısından “coğrafi konum”, esneklik açısından “tedavül kabiliyeti” maliyet açısından “iç maliyet”, kalite açısından “zamanında gönderim yüzdesi”, güvenilirlik açısından ise “güven hissi” olarak belirlenmiştir. Kriterlerin ve alternatiflerin ağırlıklarının belirlenmesinin ardından tedarikçiler sıralanarak en uygun tedarikçinin seçimi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hazır Giyim Sektörü, Tedarikçi seçimi, Analitik Hiyerarşi Prosesi

Supplier Selection Based On Analytic Hierarchy Process Methods In Garment Sektor

Öz

Garment sector is in cooperation with a wide network of suppliers due to the nature of it. The textile sector which is the main supplier of garment sector is one of the most powerful manufacturing sector of Turkey from the point of the share of national income, high potential of export and employment. Therefore the selection of suitable suppliers in the sector where is an intense competition is an important decision problem for the garment enterprises. In this respect the decretive of the weights and criteria that affect the determination of decision-making processes and the realization of the most suitable supplier selection with the scientific method will affect the garment enterprises’ competitiveness based on cost and quality positively. The process of the supplier selection has to be defined by not just a single variable or a single criterion also a large number of criteria and their joint effects because of taking into account many evaluation criteria of this process. Thus, supplier selection problem can be studied as a problem of Multi-Attribute Decision Making. Analytic Hierarchy Process AHP , one of the the Multi-Attribute Decision Making Methods, is recognized as an effective method in the solution of complex decision problems such as the choice of suppliers because of considering both quantitative and qualitative factors for the best option as well as and ease of use. In this context, the purpose of this study is to solve the problem of choosing the most suitable supplier with AHP method for fabric raw material which is the largest input and cost factor in the production of a company operating in the garment industry in Konya. Three people, responsible for purchasing in the business were consulted as decision-makers. The criteria and alternatives constituting the hierarchical structure were evaluated by paired comparison decision matrix according to Saaty's 1-9 importance scale. It has been reached a single number for each comparison by the geometric means of results obtained from study. The 'cost' has been identified as the most important main criteria in consequence of analyzes through Expert Choice 11.5 program. The most important sub-criteria are defined as "geographical location" in terms of delivering, “negotiatiability” in terms of flexibility, "internal costs" in terms of cost-effective, "on time delivery percentage" in terms of quality, and "feeling of trust" in terms of reliability. Subsequent to the determination of the weights of the criteria and alternative suppliers are listed and the selection of the most appropriate suppliers are made

Anahtar Kelimeler

Garment Sektor, Supplier Selection, Analytic Hierarchy Process

Kaynakça

• Bayrakçıl, A.O. (2007). “Tedarik Zinciri Yönetiminde Analitik Hiyerarşi Süreci ve Tam Sayılı Programlama ile Tedarikçi Seçimi: Hipotetik Bir Uygulama” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi. Erzurum.
• Bolloju, N. (2001). “Aggregation of Analytic Hierarchy Process Models Based on Similarities in Decision Makers Preferences”. European Journal of Operational Research, 128, 499-508.
• Chan, F.T.S. and Chan, H.K. (2010). “An AHP Model for Selection of Suppliers in the Fast Changing Fashion Market”. Int J Adv Manuf Technol, 51:1195–1207.
• Cheraghi, S.H. vd.(2004). “Critical Success Factors For Supplier Selection: An Update”, Journal of Applied Business Research, Volume 20, Number 2.
• Chen, Y.J. (2011). “Structured Methodology for Supplier Selection and Evaluation in a Supply Chain”. Information Sciences, 181 (2011) 1651–1670.
• Escobar, M.T. and Moreno-Jimenez, J.M. (2007). “Aggregation of Individual Preference Structures in Ahp-Group Decision Making”. Group Decision and Negotiation, 16:287–301.
• Haq, A.N and Kannan,G (2006). “Fuzzy Analytical Hierarchy Process for Evaluating and Selecting a Vendor in a Supply Chain Model”, Int J Adv Manuf Technol, 29: 826–835.
• Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001). “Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (1) 2001, 83-105.
• Liu, F.F. and Hai, H.L. (2005). “The Voting Analytic Hierarchy Process Method For Selecting Supplier”, Journal Of Production Economics, 97, 308-317.
• Öztürk vd. (2011). “Analitik Hiyerarsi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:1, ss.93-112.
• Saaty, T. L. (2000), Fundamentals of Decision Making ve Priority Theory with The Analytic Hierarchy Process. RWS Publications.
• Schmitz, J. and Platts, K.W. (2004) “Supplier Logistics Performance Measurement Indications From a Study in the Automotive Industry”, Int. J. Production Economics, 89, 231–243.
• Sim, H.K. vd. (2010). “A Survey on Supplier Selection Criteria in the Manufacturing Industry in Malaysia ” The 11th Asia Pacific Industrial Engineering and Management Systems Conference. Malaysia.
• Talluri, S .and Narasımhan, R. (2002). “A Methodology for strategic sourcing”, European Journal of Operational Research. Volume 154, Issue 1, 236–250.
• Timor, Mehpare. (2011), Analitik Hiyerarşi Prosesi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Tsai, Y.L., Yang , Y. J. and Lin, C. (2010). “A Dynamic Decision Approach for Supplier Selection Using Ant Colony System”. Expert Systems with Applications, 37, 8313–8321.
• Vaidya, S. O. and Kumar, S. (2006). “Analytic Hierarchy Process: An Overview of Applications”, European Journal of Operational Research. 169.
• Vonderembse, M. A. and Tracey, M. (1999). “The Impact of Supplier Selection Criteria and Supplier Involvement on Manufacturing Performance” Journal of Supply Chain Management, 35, Issue 2, p. 33–39.
• Winston, L. W. (1994). Operations Research: Applications ve Algorithms. 3. Ed., Wadsworth Publishing Company, USA.
• Yaralıoğlu Kaan (2001). “Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Proses”, D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi cilt:16, sayı:1
• Yenginol, F. (2011). Analitik Hiyerarşi Süreci. http: //www.yenginol.com E.T: Kasım 2011.
• Zouggari, A. and Benyoucef, L. (2012). “Simulation Based Fuzzy TOPSIS Approach for Group Multi-Criteria Supplier Selection Problem”. Engineering Applications of Artifical Intelligence 25. 507-519.