Konya’daki Aile İşletmelerinin Kurumsallaşmasında Bilgi Teknolojilerinin Önemi

Yıl 2014, Sayı: 31.1, 171 - 178, 01.01.2014

Rıfat İraz Ebru Özer

Öz

Aile işletmeleri, küçük ölçekli işletme niteliğindeyken zamanla büyüyebilmektedir. Ülkemizdeki KOBİ’lerin %95’i aile işletmelerinden oluşmaktadır. Fakat aile işletmelerin ömrü uzun olmamakta diğer kuşaklara devredilen işletme sayısıçok azdır. Aile işletmelerinin ömürlerinin kısa olmasında aile üyelerinin kendi aralarında yaşadıklarısorunlar, işletmede uygulanan kurallara tüm aile üyelerinin veya bir kısmınıuymamasıgibi yönetimsel sorunlar nedeniyle bu tür işletmeler kısa sürede dağılabilmektedirler. Günümüzde gelişmişülkelerin çoğunda ekonomik hayatta söz sahibi işletmeler ya aile işletmesidir, ya da aile işletmesi olarak ticari hayata atılmış şirketlerin devamıdır. Bu tür nedenlerden dolayıaile işletmelerinin uzun ömürlü olmasında kurumsallaşma önemli bir faktördür. Bilgi teknolojilerinin giderek öneminin arttığıgünümüzde aile işletmelerinin kurumsallaşmasında bilgi teknolojileri çok önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmamızda aile işletmelerinin kurumsallaşmasında bilgi teknolojilerinin rolünün tespiti amacıyla Konya faaliyet gösteren aile işletmelerine anket yapılmıştır. Konya’da imalat sektöründe faaliyet gösteren 100 adet aile işletmesine uygulanan bu ankette, Likert Tipi ölçek kullanılmıştır. Anket yöntemi ile elde edilen veriler SPSS 16.0 paket programında analiz edilmiştir. Anketin güvenilirlik analizi yapılmıştır. Ankete katılanların demografik özellikleri ile ilgili anket sorularıFrekans Dağılımıile analiz edilmiştir. Kurumsallaşma ve Bilgi Teknolojileri sorularıise Ki Kare Bağımsızlık testi ile analiz edilmiştir. Anket üç bölümden oluşmaktadır. Anketin ilk bölümünde demografik özelliklere yer verilmiş, ikinci bölümde ise kurumsallaşma ile ilgili anket sorularından oluşmaktadır. Kurumsallaşma anket soruları15 sorudan oluşmaktadır. Anketin üçüncü bölümünde, işletmelerdeki bilgi teknolojileri uygulamalarına ilişkin tutumlarıölçmek için 12 soru vardır. Araştırmamız iki hipotez üzerine kurulmuştur. Birinci hipotezimiz Araştırmamız hipotezlerinden Konya’daki aile işletmelerinin bilgi teknolojilerini kullanmanın işletme için önemli olmasıile işletmede kullanılan bilgisayar sayısıarasında olumlu bir ilişki vardır. İkinci hipotezimiz olan Konya bölgesi işletmelerinde bilgi teknolojilerinin etkin kullanımıile kurumsallaşma arasında doğru orantılıbir ilişki vardır ile işletmede kullanılan bilgisayar sayısıarasında da olumlu bir ilişki vardır. Bu anketlerden çıkan sonuçlar ile bu ilde faaliyet gösteren aile işletmelerinin kurumsallaşma sürecinde bilgi teknolojilerinin rolü tespit edilmiştir. Konya’da yapılan bu çalışmanın sonucu olarak Konya’da faaliyet gösteren aile işletmeleri için kurumsallaşma sürecinde bilgi teknolojilerinin önemli olduğu sonucuna varılmıştır.. Aile işletmelerin kurumsallaşma faaliyetleri sırasında bilgi teknolojilerinden faydalandığıtespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile işletmeleri, Kurumsallaşma, Bilgi Teknolojileri

Çalışmanın Türü: Durum tespitine yönelik araştırma The Importance of Information Technologies Institutionalization of Family Business in Konya

Öz

While considered as a small scale enterprise, family-owned businesses can grow in time. In our country, 95 % of small and medium sized enterprises are comprised of family owned companies. However, the existence of the family-owned companies does not last very long and the number of the companies taken over by next generations is limited.In today’s world, the businesses which have a crucial role on economical life are either family owned businesses or ongoing businesses which went into business as family-owned business. While considered as a small scale enterprise, family-owned businesses can grow by time. Institutionalization of family businesses is an important factor in being long-lived. Gradually increased the importance of information technologies in information technology today, the institutionalization of family businesses have a very important place. In this study, the institutionalization of family businesses in order to determine the role of information technology in Konya was conducted to operate the family business . 100 units operating in the manufacturing sector in Konya apply this survey to family businesses, Likert- type scale was used. Survey data obtained by the method were analyzed by SPSS 16.0 program pack . Reliability of the questionnaire is analyzed. Related to demographic characteristics of the respondents of the survey questions were analyzed by Frequency Distribution. Institutionalization and Information Technologies questions were analyzed by the Chisquare test of independence. Survey consists of three parts . In the first part of the questionnaire given to demographic characteristics , and the second section consists of survey questions related to institutionalization . Institutionalization questionnaire consists of 15 questions . In the third part of the survey , the information technology business applications are 12 questions to measure attitudes . Our research is based on two hypothese. Our first hypothesis of our research hypotheses using information technologies in Konya family businesses is important to the business in operation has a positive relationship between used computer number. Our second hypothesized that the Konya region, with the effective use of information technology in the business of institutionalization has a proportional relationship between the number of computers used in business has a positive relationship . The results of this survey and the provinces in the institutionalization of family businesses operating in the role of information technology have been identified. As a result of this study conducted in Konya for family businesses in Konya operating in the information technology in the process of institutionalization has been concluded that it is important. Family businesses that benefit from information technology during institutionalization activities have been identified

Anahtar Kelimeler

Family Business, Institutionalization, Information Technology

Kaynakça

• Acar, Sami,(2006). Bilgi Teknolojilerindeki Gelişmelerin Ofis Sistemleri Üzerindeki Etkisi ve Ofislerde Görsel Otomasyon, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 49-70
• Alacaklıoğlu, Haluk. (Nisan-2009). Kurumsal Yönetim ve Aile Şirketleri, (1.Baskı). İstanbul: Resital Yayıncılık
• Apaydın, Fahri, (2008). Kurumsallaşmanın Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Performansına Etkileri, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:7, 121-145
• Atilla, Emre, Küskü, Fatma (2006). Görünürde Kurumsallık: Aile İşletmeleri Örneği. 2. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiriler Kitabı.14-15 Nisan. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, 191-199
• Aslan, İmran, Çınar, Orhan (2010). Bir Aile Şirketinin Kurumsallaşması: Yeniden Yapılandırma ve Varislerin Yönetime Hazırlanması Süreci, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, 89-97
• Astrachan, Joseph H., Klein Sabine B.,(2002). The F-PEC Scale of Family Influence:A Proposal for Solving the Family Business Definition Problem, Kosmas X. Smyrnios
• Aydınlık, Arzu Ülgen, Karagülle, Ali Özgür .(2006), Tekstil (iplik) Sektöründeki Bir Aile İşletmesinin Kurumsallaşma Düzeyini Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, 2. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul, 58-63.
• Baraz,Barış.(2006). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Ölçütleri, 2. Aile İşlet-meleri Kongresi,İKÜ, İstanbul,120-129
• Bedük, Aykut (Eylül-2003). Karşılaştırmalı İşletme Yönetim Terimleri Sözlüğü, (3.Baskı). Ankara: Atlas Yayın
• Bensghir, Turksel Kaya.(Haziran 1996). Bilgi Teknolojileri ve Örgütsel Değişim (1.Baskı). Ankara: TODAİE
• Chua,Jess H., Chrisman,James J.,Sharma,Pramodita,(1999). Entrepreneurship: Theory and Practice, Defining the Family Business by BehaviorJournal,Vol. 23
• Çelik, Adnan, Akgemci, Tahir. (Eylül-2007). Girişimcilik Kültürü ve KOBİ’ler, (2.Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi
• Erdoğan,Yasin (2007). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşması ve Bilgi Teknolojilerinin Rolü: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• Fındıkçı İlhami. (2008). Aile Şirketleri (3.Baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Hoffman, J., Hoelscher, M., & Sorensen, R. (2006). Achieving sustained compe-titive advantage: A family capital theory. Family Business Review, 19(2), 135-145.
• İraz, Rıfat. (2004). Organizasyonlarda Karar Verme ve İletişim Sürecinin Etkinliği Bakımından Bilgi Teknolojilerinin Rolü, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:11, 407-422
• Karpuzoğlu, Ebru. (Ağustos 2004). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma (1.Baskı). İstanbul: Hayat Yayıncılık
• Kebeci, Türkan, (Eylül 2011). Aile Şirketlerinde Yönetim Anlayışı ve Kurumsal-laşma (1.Baskı). İstanbul: İkinci Adam Yayınları
• Kırım, Arman, (2007). Aile Şirketlerinin Yönetimi, (4.Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık
• Koçel, Tamer, (Eylül 2003). İşletme Yöneticiliği. (Genişletilmiş 9.Baskı). İstanbul: Beta Basım Dağıtım A.Ş.
• KOSGEB, Aile İşletmeleri: Avrupa Birliğindeki Yaklaşımlar, http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/UluslarArasiIliskiler.aspx?refIn=33, Erişim Tarihi: 30.04.2012
• Lubinski, Christina, (2011). Path Dependency and Governance in German Family Firms, Business History Review 85, 699-724
• Melin, Leif,Nordqvist, Mattias, (2007). The Reflexive Dynamics Of İnstitutionalization: The Case Of The Family Business,Sage, 321-333
• Nikbakhsh, Abbas, (2011). The role of Information and Communication Techno-logies (ICT) In Improving Agriculture: Nature and Science, 10-13
• Öğüt, Adem, (2007). Bilgi Çağında Yönetim. İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları
• Özkaya, Onay Meltem, Şengül, Canan Muter,(2006). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve İkinci Kuşağın “Kurumsallaşma” Konusuna Bakış Açısı. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi,Cilt:21,Sayı:1,109-126
• Pazarcık, Orhan, (2004). Aile İşletmelerinin Tanımı Kurumsallaşması ve Yöneti-şimi, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi, 33-53
• Rahap, Jogiyanto Hartono, (2012). Adoption of Information Technology on Small Businesses: The Role of Environment, Organizational and Leader Determinant, International Journal of Business, Humanities and Technology, 60-66
• Seymen, Oya Aytemiz, Aydemir Burhan, Taşçı Aslı (2004), Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Süreci ve Sektörel Bir Uygulama, İstanbul Kültür Üniversitesi 1. Aile Şirketleri Sempozyumu Kitabı, s.604-617, İstanbul.
• Şimşek, M.Şerif, Çelik, Adnan. (Ekim-2012). Yönetim ve Organizasyon (14.Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi
• Temel, Elif Karabulut, Bulut, Zeki Atıl.(2008). Kurumsallaşmadan Büyüme Olur Mu? Bir Aile İşletmesinin İncelenmesi, 3. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiriler Kitabı. 18-19 Nisan. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, 151-159
• Ural, Aydın. (2009). Aile Şirketlerinde “Kurumsallaşma” Sendromu (2.Baskı).İstanbul: Sistem Yayıncılık
• Yazıcıoğlu, İrfan, Koç, Hakan (2009). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzey-lerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21/2009, 497- 507
• Yıldız, Arif. (Nisan 2008). Aile İşletmelerine Tavsiyeler ve Konya’da Aile İşletmeleri Üzerine Yapılmış Bir Araştırma (1.Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık
• Yıldız, Mehmet Selami,(Yaz-2008). Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde (KOBİ) Bilgi Teknolojilerinin Kullanım Düzeyi ve Bilgi Teknolojilerinin Firmalar Üzerinde Etkileri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.7,212-239